ПОЗНАВАТЕЛЬНОЕ

Оси и плоскости тела человека - Тело человека состоит из определенных топографических частей и участков, в которых расположены органы, мышцы, сосуды, нервы и т.д.

Отёска стен и прирубка косяков - Когда на доме не достаёт окон и дверей, красивое высокое крыльцо ещё только в воображении, приходится подниматься с улицы в дом по трапу.

Дифференциальные уравнения второго порядка (модель рынка с прогнозируемыми ценами) - В простых моделях рынка спрос и предложение обычно полагают зависящими только от текущей цены на товар.

Курс саясаты мен процедурасы. 4 страница

Предыдущая 1 2 345 6 7 8 9 10 11 12 Следующая

в) Құрамдар қажетінше суыққа төзімді болу керек (минус 40⁰С температурада болған соққыда зақымдалып қалмауы керек).

г) Құрамдарда қажетінше антисептирующий қасиеті болу керек және талшықты қабаттардағы лай сулармен жуылып кетпеуі қажет.

д) Температураға байланысты құрамдардың тұтқырлығы мынадай болу керек, бір жағынан талшықты қаптама құрамымен жеткілікті сіңдірумен қамтамасыз ету керек, ал екінші жағынан іске қосуда максимал температура кабелдерді қыздыру кезінде құрам қорғаныс қаптамаксынан ақпауы керек.

9. Ленталы және сым қаптама

МЕСТ 3659-63 сәйкес ленталы қаптамаларды келесі топтарға бөлуге болады:

А – мырышталған лента;

Б – қаптамасыз лента.

Өз кезегінде мырышталған ленталар тағайындалуларына байланысты екі бөлімшеге бөлінеді: А_ПЛ (жазық қаптамалар дайындау үшін) және А_ПР (гальваникалық әдістермен мырышталатын профильді қаптамалар дайындау үшін). Екі бөлімшенің қаптамаленталары мынадай қалыңдықпен 0,1; .0,3; 0,6; .0,8 и 1,0 АФМ және ені 10- 6.0 мм.аралықта дайындалуы мүмкін

Күштік кабелдерді қаптау үшін кеңінен қолданылатын қаптамасыз лента қалыңдығы 0,5мм және қаптама үстінен жүргізілетін кабелдердің диаметрі 5.0 мм – қалыңдығы 0,8мм.Аз диаметрлі (13 мм дейінгі)кабелдерді қаптау үшін 1,4-1,8мм диаметрлі болат мыршталған сыммен және қалыңдығы 0,3мм қаптамалентамен ауыстыруға жіберіледі. Қаптамалента аз көміртекті болаттан жасалынады. Поверхность ленты должна быть покрыта тонким слоем антикоррозионный смазки. Временное сопротивление разрыву бронелент марок Б и А_ПЛ должно быть не менее 28 кгс/мм² и относительное удлинение не менее 20%, а для марки Апр соответственно в пределах 28-40 кгс/мм² и не менее 30%. Допускаемые отклонения по толщине для бронелент толщиной 0,5 ммдолжны быть в пределах от + 0,08 до -0,05 мм, а при толщине 0,8 мм – от +0,12 до -0,08 мм.

Әдебиеттер: Нег 1[8-19], Қос 2[28-36]

Бақылау сұрақтары:

1. Күштік кабелдердің негізгі құрылысы.

2. Кабелдерде қолданылатын материалдар.

3. Қағаз оқшаумен сіңірілген кабелдердің негізгі түрлері.

4. Ленталы және сым қаптамалар.

5. Кабелдердегі магнит өрісі.

№ 6 дәріс конспекті

Дәріс тақырыбы: 3. Электротехникалық қондырғылар мен жүйелер.

3.1. Электротермиялық қондырғылардағы жылу берілу теориясының негіздері. Кедергінің электртермиялық қондырғыларының физикалық – техникалық негіздері мен топталуы. Қондырғыштың элементтердің негізгі типтері, құрылымы мен есебі. Электротермиялық қондырғыларда температураны реттеу. Жылулық генерация қағидасы бойынша пештерді топтау.

Пештердегі жылу бөліну – бұл қандай да бір энергия түрін жылу энергиясына айналдыру процесі. Жылу көздеріне мыналар жатады:

а) отынның химиялық энергиясы (отындық пештер);

б) сұйық металдың химиялық энергиясы;

в) электр энергиясы.

Электр энергиясының жылу энергиясына айналуына мынадай жағдайлардағы жылулық генерация негіз болады:

1) электр тоғы газ арқылы өткенде;

2) электр тоғы магнит өрісімен жерлескенде және металда құйындық (вихревые) токтар жасағанда;

3) диэлектриктерді асқын магниттегенде және полярлаған кезде;

4) электр тоғы электр өткізтігі бар қатты (немесе сұйық) дене арқылы өткенде;

5) электрондардың кинекикалық энергиясы есебінен болатын жылулық генерация.

Жылулық генерацияның аталған қағидалары негізінде мынадай пештер мен қондырғылар жасалған: доғалық және плазмалық пештер (1-ші), индукциялық (2-ші), диэлектрлік қызу қондырғылары (3-ші), кедергі пештері (4-ші), электронды-сәулелік пештер (5-ші).

Электрлік пештер туралы жалпы мәліметтер

Электрлік пештер электр энергиясын жылу энергиясына түрлендіру (жылулық генерация) тәсілі бойынша (3.1 сурет) мынадай топтарға бөлінеді:

3.1 сурет. Электрлік пештердің электр энергиясын жылу энергиясына түрлендіру тәсілі бойынша топталуы: 1 – кедергі пештері (1а – тура әсерлі, 1б - ); 2 – индукциялық пештер (2а - өнеркәсіптік жиілікті, 2б – жоғарылатылған және көбейтілген жиілікті, 2в – плазмалық қыздырылатын жоғары жиілікті қондырғылар); 3 – диэлектрлік қыздыру қондырғылары; 4 – доғалық пештер (4а – тура әсерлі немесе тәуелді доғасы бар; 4б – кедергі пешінің жанама әсерімен; 4в – плазмалық – доғалық пештер); электролитте қыздыруға арналған қондырғылар; 6 – электронды қыздыру қондырғылары; 7 – ОКГ-нің когерентті сәулесімен қыздыру қондырғылары.

1) кедергі пештері. Бұл пештерде жылу қатты немесе сұйық қыздырғышта электр тоғы Джоуль-Ленц заңы бойынша өткен кезде бөлінеді:

2) индукциялық пештер. Бұл пештерде электрэнергиясы электромагниттік индукция заңы бойынша айнымалы электромагниттік өрісте орнатылған қыздырылатын металға беріледі және содан соң Джоуль-Ленц заңы бойынша жылу энергиясы түрінде таралады (жутылады);

3) диэлектрлік қыздыру қондырғылары. Бұл қондырғыларда конденсатор астарларының арасындағы айнымалы электр өрісіне орналастырылған материалдың (диэлектрик немесе жартылай өткізгіш) қызуы молекулалар поляризациясы нәтижесінде жүреді (физикада бұл «диэлектрлік шығындар» деп аталып кеткен);

4) доғалық пештер. Бұл пештердегі қызу газды ортада (ауа, инертті атмосфера) немесе вакуумда болатын доғалық электрлік разрядта бөлінетін жылулық энергия нәтижесінде жүзеге асады. Өткізгіштігі жеткілікті материалдарды қыздырған кезде Джоуль – Ленц заңы бойынша қосымша жылу бөлінуі мүмкін. Сол себепті мұндай агрегаттарды аралас қызу пештері немесе кедергінің доғалық пештері деп те атауға болады. Доғалық разряд энергиясы есебінен температурасы 5000-20000 К-ге дейін болатын төмен температуралық плазма ағымдары туындайтын қондырғылар плазмалы-доғалық пештер (ПДП) деп аталады;

5) электролитте қыздыруға арналған қондырғылар. Бұл қондырғылардың жұмыс істеу қағидасы сілтілер, қышқылдар ерітінділері немесе сілтілік металдардың көмірқышқылды тұздарын 200-400 В кернеумен электролиздеген кезде катод қызметін қыздырылатын объекті бетіндегі газды (сутекті) қуыстарда пайда болатын электрлік разряд жылуын пайдаға асыруға негізделген.

6) электронды қыздыру қондырғылары. Бұл қондырғыларда жоғары кернеулі (10-35 кВ) электр өрісінің энергиясын тез ұшқыш электрондардың («электрондық шоқ») кинетикалық энергиясына түрлендіру жүзеге асырылады. Қыздырылатын металл бетін осы электрондармен «атқылағанда» олар жылу энергиясы түрінде таралады.

7) оптикалық квантты генератордың (ОКГ) когерентті стимулданған сәулеленуімен қыздыру қондырғылары.

Кедергі пештері.

Кедергі пештерінің екі түрі болады:

1) тура әсерлесетін қондырғылар;

2) жанама әсерлесетін қондырғылар;

Тура әсерлесетін қондырғыларда бұйымды тікелей электрлік тізбекке қосады, осының нәтижесінде жылу энергиясы бұйым материалында бөлінеді. Жылудың бөліну қарқыны көлемдік жылу бөліну тығыздығымен q_v Вт/м³ сипатталады.

Р_Н шамасын көбейткен кезде қыздыру жылдамдығы жоғарылайды, ПӘК көбейеді және электр энергиясының үлестік шығыны азаяды. Қыздыру температурасы 1250-1500 К дейін барады (болат үшін).

Қыздыру қуаты Р_Н материалдың физикалық қасиеттеріне (үлесті өткізгіштік σ) және берілген кернеу υ кезіндегі бұйымның геометриялық өлшемдеріне (ұзындығы l, қимасы S) тәуелді болады

Вт (3.2)

Жанама әсерлесетін кедергі пештері әр түрлі бұйымдарды қыздыруға қолданылатын ең көп тараған электрлік пештер болып саналады. Олар отындық пештер сияқты мынадай топтарға бөлінед:

а) жұмыс түрі бойынша – үзіліспен жұмыс істейтін және үздіксіз жұмыс істейтін;

б) жұмыс температурасы бойынша – төмен температуралық (600-900К), орташа температуралық (1300К дейін) және жоғары температуралық (1300К жоғары) пештер;

в) жұмысты кеңістік атмосферасы бойынша – қышқылдық (ауалық) ортасы бар, бақыланатын атмосфералы, вакуумдық және компрессиондық пештер.

Жанама әсерлесетін кедергі пештері мынадай режімдермен жұмыс істейді:

1) ұзақ уақытты режім;

2) периодтық режім;

3) циклдік режім;

4) жылд-ты режім.

Бұл пештер белгіленіп қойылатын қуатпен, бос жүріс қуатымен, жұмыс кеңістігініңөлшемдерімен, жұмыс температурасымен, өнімділігімен және пештік атмосфераның әртүрлілігімен ерекшеленеді.

Электрлік қыздыру элементтері.

Өнеркәсіптік кедергі пештерінің электрлік қыздыру элементтері әр түрлі жұмыстық температураларға арналып жасалады:

- 1200⁰С-қа дейінгі пештерде кедергісі жоғары арнаулы ыстыққа шыдамды металдар қоспасынан;

- 1350⁰С-қа дейінгі пештерде – карборундтан (кремний карбиді);

- 135⁰С –тан жоғары пештерде –молибденнен, вольфрамнан, көмірден, графиттен және молибден дисилицидінен жасалған қыздырғыштар қолданылады.

Метал қыздыру элементтері дөңгелек сымнан немесе лентадан, ал металл немесе материалдардан жасалған қыздыру элементтері дөңгелек немесе жалпақ қимасы өзекшелер түрінде дайындалады.

Қыздыру элементтерін есептеу.

Бастапқы берілістер: Р_ф – фазадағы қуат, Вт; U_Ф - фазалық кернеу, В; t_изд - бұйымның соңғы температурасы, ⁰С.

Қыздырылатын бұйымның максимал температурасы бойынша қыздыру элементтерінің материалы таңдалады.

Таңдалған материал үшін оның максимал жұмыс температурасы мен қыздырғыш құрылымы ескеріле отырып, қыздырғыштың рухсат етілетін үлесті беттік қуаты анықталады.

Дөңгелек қималы қыздырғыштың (сымдық, зигзак, спираль, өзекше) есептік диаметрі мына формуламен анықталады:

, (3.3)

мұндағы – ыстық күйдегі қызздырғыш материалының үлесті электрлік кедергісі, мкОм*м; - қыздырғыштың рухсат етілген үлесті беттік қуаты, Вт/см²;

Фазадағы сым немесе өзекшенің есептік ұзындығы,

(3.4)

Лента пішінді қыздырғыштар немесе жалпақ қималы өзекше үшін қима өлшемдері былайша анықталады:

(3.5)

мұндағы m = Ь/а әдетте т=5 15. Тармақ фазасына келетін лента (өзекше) ұзындығы:

(3.6)

Спираль сымды қыздырғыштар үшін спиральдің орташа диаметрі қыздырғыштың механикалық беріктілік шарты бойынша таңдалады.

Спиральдің тармақтарының қадамы S≥2Ь. Зигзаг пішіндес ленталы қыздырғыштың биіктігі А≤100а. Ұсынылатын толқын (бұрылыс) қадамы S≥2Ь.

Әдетте S≥5d

Жоғары температуралы( ) пештердегі қыздырғыштың үлесті беттік қуатын таңдау.

Мұндай пештерде қыздырғыш пен бұйым арасындағы жылу алмасу сәулелену арқылы жүзеге асырылады.

Егер пеште шығын жоқ(Р_пот = 0) деп есептесек және қыздырғыш пен бұйым беттері тең деп F_Н = F_ИЗД қабылдасақ, онда сәулелену арқылы жылу алмасу теңдеуі мына түрде болады:

(3.7)

Осыдан идеал қыздырғыштың үлесті беттік қуаты

(3.8)

Бұл теңдеулердегі Р_ПЕШ – пеш қуаты, Вт; F_Н - қыздырғыш беті,м² ; Т_Н, Т_изд- қыздырғыш пен бұйым температуралары, К; С_s = 5,7 Вт/(м² • К⁴) - абсолют қара дененің сәулеленгіштік қабілеті; - жылулық сәулеленудің келтірілген коэффициенті.

, (3.9)

мұндағы , - қыздырғыш және бұйым материалдарының жылулық сәулелену коэффициенті. –екі абсолют қара денелердің жылу алмасуы кезіндегі үлесті беттік қуаты.

Қыздыру элементтерінің есебін қолда бар сымдар, ленталар немесе металл емес өзекшелер негізінде де жүргізуге болады. Қыздырғыштың бір тармағындағы есептік кедергіні біле отырып және қолда бар материалдардың өлшемдерін таңдап, бір тармақтағы қыздырғыш ұзындығын алуға болады:

(3.10)

Осылайша есептелген қыздырғыш рухсат етілген үлесті беттік қуатқа тексеріледі.

(3.11)

Сымдар мен дөңгелек қималы өзекшелер үшін

, (3.12)

Ленталар мен жалпақ қималы өзекшелер үшін

(3.13)

Егер болса, онда қыздырғыш дұрыс таңдалған. Ал болса, онда қыздырғыштың қима өлшемдері берілген байланыс схемасына сәйкес келмейді. Мұндай жағдайда қыздырғыштың қимасы мен ұзындығын көбейту қажет. Ондай мүмкіндік болмаса қыздырғыштың берілген қуатын азайту қажет болады.

Қосымша әдебиет: 5[190-192; 408-411; 414-419; 427-428]

Бақылау сұрақтары:

1. Электр энергиясын жылулық генерация тәсілдері қандай?

2. Жылу алу көздерін атаңыз.

3. Жылулық генерация тәсілі бойынша электрлік пештер қандай топтарға бөлінеді?

4. Тура және жанама әсерлесетін пештер қайда қолданылады?

5. Кедергі пештерінің қыздыру элементтері қалайша есептеледі?

№7 дәріс конспекті

Дәріс тақырыбы: Индукциялық қыздырудың физикалық негіздері, көздері, автоматты басқару жүйелері. Диэлектриктерді жоғары жиілікті қыздырудың физикалық негіздері диэлектрик қыздыру схемалары мен қондырғыларын құру қағидалары.

Индукциялық пештердің жұмыс істеу қағидасы

Индукциялық қыздыру қағидасы электромагниттік өріс энергиясын жылу энергиясына түрлендіруге негізделген. Мұндай қондырғыларда электромагнитті өріс индуктормен жасалады. Индуктор – бұл көп орамдары бар цилиндр түріндегі катушка (соленоид). Индуктор арқылы тоқ өткенде оның айналасында айнымалы магнит өрісі пайда болады. Бұл Максвелдің бірінші теңдеуімен сипатталатын электромагниттік өріс энергиясының бірінші түрленуі.

Қыздырылатын объектіні индуктор ішіне немесе жанына орналастырады. Индуктор жасаған магниттік индукция векторының уақыт бойынша өзгермелі ағыны қыздырылатын объекті ішіне өтіп электрлік өрісті индукциялайды. Осы өрістің электрлік линиялары магнит ағынының бағытына перпендикуляр болатын жазық бетіне орналасқан және тұйықталжан, яғни қыздырылатын объектідегі электр өрісі құйындық сипатта болады. Ом заңына сәйкес электр өрісі әсерінен өткізгіштік тоқтары пайда болады (құйындық тоқтар). Бұл Максвелдің екінші теңдеуімен сипатталатын электромагниттік өріс энергиясының екінші түрленуі.

Қыздырылатын объектіде индукцияланған айнымалы электр өрісінің энергиясы жылу энергиясына ауысады. Энергияның осылайша жылу түрінде таралуы нәтижесінде объекті қызады және өткізгіштік токтарымен (құйындық токтармен) сипатталады. Бұл – электромагниттік өріс энергиясының үшінші түрленуі. Бұл түрлендірудің энергетикалық қатынасы Ленц-Джоуль заңымен өрнектеледі.

Индукциялық қыздыру қондырғеысын қоректендіретін токтың өзгеру жиілігіне байланысты бұл қондырғылар төмендегі топтарға бөлінеді:

1) өнеркәсіптік жиілік қондырғылары (50пер/с); олар торапқа тікелей немесе төмендеткіш трансформаторлар арқылы жалғанады.

2) жоғарылатылған жиілік қондырғылары (500-10000 пер/с); олар қоректі электромашиналық немесе жартылай өткізгіштік жиілік түрлендіргіштері арқылы алады.

жоғары жиілікті қондырғылар (66000-440000 пер/с-жоғары); Олар лампалы электрондық генераторлармен қоректендіріледі

Өзекшесі бар индукциялық қыздыру қондырғылары

Балқыту пешінде (3.3 сурет) мыс профильденген қубыршадан дайындалған цилиндр пішінді көп орамды индуктор тұйық өзекшеге отырғызылады. Өзекше жапырақшалы электротехникалық болаттан (топырақша қалыңдығы 0.5мм) жасалған. Индуктор маңына тар сақиналы каналы бар отқа төзімді керамикалық футеровка орналастырылады. Каналда сұйық металл болады.

3.3 сурет. Индукциялы каналдық пеш құрылысы: 1-индуктор; 2-металл; 3-канал; 4-магнит өткізгіші; ф-негізгі магнит ағыны; ф_1р және ф_2р-таралудың магниттік ағындары; U₁ және I₁ –индуктор тізбегінің кернеуі мен тоғы; I₂ -металдағы өткізгіштік тоғы.

Бұл пештің қажетті жұмыс істеу шарты – тұйықталған электрөткізгіш сақина болуы керек. Пешті іске қосу үшін каналға басқа пештен сұйық металл құю қажет немесе алдыңғы балқытудан сұйық металдың бір бөлігін алып қалу керек. Мұндай пештер 50пер/с өнеркәсіптік жиілікте жұмыс істейді.

Индукциялық тигелдік пештердің электр жабдықтары

Мұндай пештердегі басты электр жабдықтарға мыналар жатады: жоғары және жоғарытылған тоқ генераторлары (түрлендіргіштері) және конденсаторлар.

Жоғары (10000 пер/с жоғары) және жоғарылатылған (10000 пер/с дейін) жиіліктегі ток алу үшін генераторлардың мынадай түрлері қолданылады: электронды, машиналық, жартылай өткізгіштік және жиілікті көбейткіштер.

Индукциялық тигельдік пештердің электрлік қоректену схемалары. Тигельді пештері бар индукциялық балқыту қондырғыларының (ИБҚ) схемаларындағы негізгі элементтер мыналар:

1) индукциялық тигелдік пеш (индуктор).

2) кернеу сатыларының ауыстырып қосқышы бар трансформатор түріндегі (өнеркәсіптік жиіліктегі ИБҚ үшін), жұмысшы жиілігі 500-10000 пер/с машиналық генератор немесе тиристорлық түрлендіргіш (жоғарылатылған жиілікті ИБҚ үшін) немесе жұмысшы жиілігі. 66000 пер/с жоғары лампалық (электрондық) генераторлар (жоғары жиілікті ИБҚ үшін) түріндегі қорек көздері;

3) конденсаторлық батарея;

4) индукторды конденсаторлық батареямен және қорек көзімен байланыстыратын тоқ өткізгіші;

5) пешті іске қосатын және конденсаторлар мен индуктор орамдарын ауыстырып қосуға арналған коммутациялық аппаратура;

6) өлшеу трасформаторлары мен бақылау-өлшеу аспаптары;

7) қорғаныстық және сигналдық аппаратура;

8) электрлік режімді автоматты реттеу жүйесі. Оған генератордың кернеуі мен тоғын реттейтін, қуат коэффициентін реттейтін реттегіштер және индуктор орамдарын автоматты ауыстырып қосу жүйесі кіреді.

Жоғарылатылған жиілікті ИБҚ жинағына мыналар кіреді: екі индукциялық тигельдік пеш, жоғары жиілік агрегаты (жетектік қозғалтқышы бар машиналық генератор), қоздыру агрегаты, машиналық генераторды басқару шкафы, автотрансформаторлық қосқышы бар контакторлық шкаф, сигналдау аппаратурасы, конденсаторлық батарея, май айдағыш қондырғы.

Осындай ИБҚ-ның қарапайым электрлік схемасы 3.4 суретте көрсетілген.

3.4 сурет – жоғарылатылған жиілікті екі индукциялық тигельдік пеші бар ИБҚ схемасы.

1к-6к конденсаторлық батареялары тоқтар резинасы схемасы бойынша балқыту пешінің индукторына параллель қосылған. Балқыту процесі кезінде пештің реактив қуатының өзгерісі (мәселен металл параметрлерінің өзгерісі) генератор тізбегіндегі қуат коэффициентін үйлестіруге мәжбүрлейді. Яғни бұл кезде 1кк-5кк конденсаторларының көмегімен іске қосылған конденсаторлар саны өзгертіледі. ИП-КБ контурының сыйымдылығын өзгерту қажеттігін соs φ фазометр көрсетеді. Ол әрбір ИБҚ-да болады.

Жоғарылатылған жиілікті генератор 1Г мен конденсаторлық батареяны 1к-6к екі индукциялық пештің кез-келгеніне қосу үшін 1П және 2П ауыстырып қосқыштары қолданылады. Олар тізбек тоқсызданған кезде ауыстырылып қосылады. Егер пеш индукторында кернеуді өзгертуге арналған қосымша бұрылыстар (отвод) болса, онда оларды тізбекке жалғастыру 1КИ-2КИ немесе 3КИ-4КИ конденсаторларымен жүзеге асырылады.

Индуктордағы кернеу 1Г генераторының қоздыру тізбегінде 1Р реостатымен немесе 2Г генераторының қоздыру тізбегінде 2Р реостатымен реттеліп отырады.

Егер 1Г генераторының қоздыру орамы арнаулы түзеткіштен қорек алатын болса, онда кернеуді жатық реттеу түзеткішті қоректендіретін автотрансформаторлар арқылы жүзеге асырылады.

ИБҚ-нің күштік бөлігінің элементтерінің жұмыс режімін бақылау аспаптары қадағалап отырады. Өлшеу трансформаторлары мен аспаптарының саны өте көп, өйткені қондырғыда екі тәуелсіз тізбек жұмыс істейді: жетектік электр қозғалтқыш тізбегі және генератор – конденсаторлық батарея – индукциялық пеш тізбегі.

Диэлектриктер мен жартылай өткізгіштерді қыздыруға арналған жоғары жиілікті қондырғылар.

Мұндай қондырғылар электр тоғын өткізбейтін материалдарды жылулық өңдеу үшін қолданылады (мәселен, термопластикалық материалдарды дәнекерлеу, ағашты кептіру және жабыстыру, тамақ өнімдерін қалбырлау т.б.).

Диэлектрик қыздыру конденсатордың электр өрісінде ығысу тоғының пайда болуы және электр өрісінің энергиясының жутылуы құбылысына негізделген.

Предыдущая 1 2 345 6 7 8 9 10 11 12 Следующая