 ПОЗНАВАТЕЛЬНОЕ Сила воли ведет к действию, а позитивные действия формируют позитивное отношение Как определить диапазон голоса - ваш вокал Игровые автоматы с быстрым выводом Как самому избавиться от обидчивости Противоречивые взгляды на качества, присущие мужчинам Вкуснейший "Салат из свеклы с чесноком" Натюрморт и его изобразительные возможности Применение, как принимать мумие? Мумие для волос, лица, при переломах, при кровотечении и т.д. Как научиться брать на себя ответственность Зачем нужны границы в отношениях с детьми? Световозвращающие элементы на детской одежде Как победить свой возраст? Восемь уникальных способов, которые помогут достичь долголетия Классификация ожирения по ИМТ (ВОЗ) Глава 3. Завет мужчины с женщиной
Оси и плоскости тела человека - Тело человека состоит из определенных топографических частей и участков, в которых расположены органы, мышцы, сосуды, нервы и т.д.
| Негізгі ережелері. Шетел сертификаттарын мойындау 1 страница
Шымкент-2016 ж
УДК 658.562.6
Құрастырған: т.ғ.к., доцент Қалдыбекова Ж.Б. және оқытушы Отуншиева А.Е.«Сертификаттау» пәнінен дәріс жиынтығы. -Шымкент: М.Әуезов атындағы ОҚМУ, 2016ж, 78 бет Дәріс жиынтығы «Сертификаттау» бағдарламасының тәртібі және оқу жоспарының талаптарына сәйкес құрылған, курстағы дәріс бойынша барлық қажетті мәліметтер қарастырылған. Дәріс жиынтығында студент келесілерді меңгеруі қажет: Сертификаттау бойынша заңды және нормативтік құжаттарды, әдістемелік материалдарды, өнім мен қызметтерді сертификаттау жүргізу ережелері мен тәртібін, міндетті және ерікті сертификаттау жүйелерін, сертификаттау сұлбаларын, сертификаттық сынау жүргізу ережелерін, сапа жүйелерін және өндірісті сертификаттауды жүргізу ережелерін білуі қажет. Сертификаттау бойынша қолданылып жүрген стандарттарды және басқа құжаттарды қайта қарау, кәсіпорында қолданылатын стандарттарды және сертификаттау бойынша басқа құжаттарды жүйелі тексеруді жүзеге асыру білуі қажет. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сертификаттау жүйесінің негізгі ережелерінде, сертификаттау сұлбалары мен жүйелерінде, сертификаттауды жүзеге асыру шарттарында, сертификаттау ережелері мен тәртібінде құзіретті болуы қажет. Рецензенттер: Ешанкулов А.А. – к.т.н., доцент Ортаев А.Е. – х.ғ. к., доцент
«Стандарттау және сертификаттау» кафедрасының мәжілісінде талқыланған» (хаттама № « __ » __ 2016ж.).
«Механика және мұнайгаз ісі» факультетінің әдістемелік кеңесімен талқыланған және ұсынылған» (хаттама №__ « __ » ___ 2016 ж.)
Баспаға М.Әуезов атындағы ОҚМУ Оқу-әдістемелік кеңесі ұсынған хаттама №___ «___»_______2016 ж.
М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті Кіріспе «Сертификаттау» терминінің алғаш рет стандарттау жөніндегі халықаралық ұйымның сертификаттау сұрағы бойынша кеңес анықтап, ұйымдастырған (СЕРТИКО) және 1982 жыл №2 ИСО мәлімет жетекшілігіне енгізілген. «Стандарттау, сертификаттау және сынақ зертхананың аккредиттеу аймағындағы анықтамалар мен жалпы терминдер». Осы құжатқа сәйкес сертификаттау сәйкестік белгілі немесе сәйкестік сертификаты нәтижесімен куәландірілетін әрекет ретінде анықталды, мұндағы киім немесе қызмет нақты бір стандартқа немесе басқа нормативті құжатқа сәйкес келеді. Бұл анықтама бүгінгі таңда «сертификаттау жүйесінде» қолданылған сертификаттау ұғымының негізіне қойылған. 2004 ж бастап ҚР сертификаттау жүйесі халықаралық талаптарына сәйкес жұмыстар жүргізілуде. Қазіргі таңда «Техникалық реттеу жүйесі» қабылданды. ҚР – ның техникалық регламенттің негізгі мақсаты ретінде -міндетті қауіпсіздік талаптары көрсетілсе, ал сапа көрсеткіштері әр түрлі саладағы ерікті қолданыстағы стандарттарда келтірілген. Сертификаттаудың барлық түрлері мамандардың жоғарғы компетенциясында негізделеді, олар оның процедураларын өткізеді, сондай-ақ нормативті - әдістемелік құжаттар жасайды. Сертификат бойынша жұмыс тәжірибесі стандарттау, сертификаттау және сапа басқару сұрақтары бойынша мамандарды даярлаудағы терең қажеттілікті көрсетеді. Өнім мен қызмет сертификатының міндетінің негізгі тағайындалуы ол сапаның арнайы тұжырымы ретінде қарастырылады және көбінесе өнімнің бәсекелестігін анықтайды, бұл дегеніміз өнімнің дамуы, оның рентабельділігі мен тиімділігіне әсерін тигізе алады. «Сертификаттау» пәнінен дәріс жиынтығы 5В073200 «Стандарттау, сертификаттау және метрология» мамандығы бойынша студенттерге арналған.
Мазмұны
1 – дәріс Жоспар: 1. Сертификаттау ұғымы, оның мақсаттары мен міндеттері 2. Сертификаттауды дамытудың жағдайы және негізгі даму тенденциялары 3. Қазақстанда және шет елде сертификаттаудың даму тарихы және қазіргі кездегі даму бағыттары Пәннің мақсаттары мен міндеттері. Сертификаттауды дамытудың жағдайы және негізгі даму тенденциялары. Жалпы мәліметтер. Қазақстанда және шет елде сертификаттаудың даму тарихы және қазіргі кездегі даму бағыттары Өнім мен қызмет сертификаты міндетті. Ол сапаның арнайы тұжырымы ретінде қарастырылады және көбінесе өнімнің бәсекелестігін анықтайды, бұл дегеніміз өнімнің дамуы, оның рентабельділігі мен тиімділігі. Сертификаттаудың барлық түрлері мамандардың жоғарғы компетенциясында негізделеді, олар оның процедураларын өткізеді, сондай-ақ нормативті - әдістемелік құжаттар жасайды. Сертификат бойынша жұмыс тәжірибесі стандартизация, сертификация және сапа басқару сұрақтары бойынша мамандарды даярлаудағы терең қажеттілікті көрсетеді. Сертификаттау сөзі латын тілінен аударғанда «дұрыс жасалды» дегенді білдіреді. Өнім «дұрыс жасалғанына» көз жеткізу үшін, оның қандай талаптарға сай келетінін және осы сәйкестіктің сенімді дәлелін қалай алуға болатынын білу керек. Халықаралық тәжірибеде бундай дәлелдің жалпы мойындалған тәсілі ретінде сертификация жүреді. Өнімнің әрі қарай қолданылуы немесе тутынылуы үшін шығарылатынын белгілі. Өмірлік ағымның жалпы тізбегінде өнім даярлаушы «бірінші жақ» болып есептеледі және ол әрине жақсы өнім шығарды деп есептейді, тутынушыларды қанағаттандыратындай. Бұл тізбектегі «екінші жаққа» сапаны өнім алуды қалайтын тутынушы жатады. «Үшінші жақ» яғни арбитріне тутынушы мен даярлаушыдан тәуелсіз ұйым немесе тұлға жатады. Сәйкестікті бағалаудағы халықаралық тәжірибеде ең көлемді және өнімді болып үшінші жақ өткізген сынақ нәтижесі жатады. «Стандарттау, сертификация және сынақ зертхананың аккредитация аймағындағы анықтамалар мен жалпы терминдер». Осы құжатқа сәйкес сертификация сәйкестік белгілі немесе сәйкестік сертификаты нәтижесімен куәландірілетін әрекет ретінде анықталды, мұндағы киім немесе қызмет нақты бір стандартқа немесе басқа нормативті құжатқа сәйкес келеді. Бұл анықтама бүгінгі таңда «сертификация жүйесінде» қолданылған сертификация ұғымының негізіне қойылған. Қазіргі таңда сәйкестік сертификаты ұғымы арқылы үшінші жақ қызметтік түсінуге болады. Біріншіден, сертификация енді үшінші қызметінен байланысты, олар қарастырылған сұрақта қатысатын жақтан тәуелсіз болып есептелетін орган немесе тұлға болып есептеледі. «Үшінші жақтың» өте нақты ұғымы сәйкестік сертификациясының анықтамасындағы басқа терминдер сияқты жөнінде қарастыралады. Екіншіден, сәйкестікті бағалау бойынша қызмет міндет қызмет болып жүргізіледі, бұл нақты ереже, процедура және басқаруға қойылатын сертификацияның қатаң жүйесінің бар екендігі жөнінде дәлелденді. Үшіншіден, сәйкестік сертификациясын тарату аймағын барынша кеңейту. Қазіргі таңда оларға өнім, процесстер және қызметтер жатады, сонымен қатар кәсіпорындағы сапа мен персональды басқару процесстері. Осының барлығы сәйкестікті орнату процесі ретінде сертификациясының тұрақты дамуын білдіреді және оны толықтандырылған нарық қатынасы үшіне өткіз қажеттілігін көрсетеді. Өнімнің нақты түрінің сертификация мысалына, Электротехникалық және электронды жабдық сертификациясының жүйесі ретінде қолданылады, немістің электротехникалық ассоциациясы мәні арқылы қызмет етеді. Бұл 20- шы жылдардың басында біздің елімізде шығарылған жүйенің бірі. DiN келісімі бойынша ол электротехника, электротехника және байланыс аймағында ұлттық стандарттың жасалуын ұйымдастырады, және осы жабдықтың сертификация жүйесінің жетекшілігін іске асырады. Ол қолдану және сынақ бойынша институтты қамтиды, оның өзінің сынақ бөлімі бар және өлшем құралын тексерудің ұлттық орган жункциясын орындайды. Сертификаттаудың алғашқы үш жүйесі міндетті болып есептеледі. Сертификаттау жүйесінің тәжірибелік жетекшілігін сынақ және қолдану жөніндегі институт іске асырады, олар мынадай қызметтерді жүргізді: стандарт сәйкестігіне өнімді сынау, периодтың бақылау сынағын жүргізу үшін арналған үлгілі таңдау және өнімнің шығарылуын бақылау; сынақ және зерттеу, ал қажет болғанда электротехника өндірісіне надзор арнайы келісім негізінде басқа мойындалған ережелермен сәйкес даярланған, электронды өнім. Ұлыбританияда сертификация Германиядағыдай өнеркәсіптің көп саласын және тауар түрлерін қамтиды. Бұл елде сертификацияның бірнеше ұлттық жүйесі қызмет көрсетеді, ең ірісі – Британияның стандарт институты. Осы жүйеде сертификатталған өнім үшін, Британдық стандарт сәйкестіктің арнайы белгісін бекіткен, заңмен тіркеліп қорғалған. Ұлыбританиядағы сертификация негізінен жақсы сипатта жүреді, айлықтарын есептегенде, онда стандарт басшылығының шешімімен қолдануға міндетті. Францияда 1938 жылы декрет NF белгісіндегі сертификацияның ұлттық жүйесі жасалды. Жүйенің жалпы ұйымдастырылуы мен жауапкершілігі үшін жауапкершілік стандартизация жөніндегі францздық ассоцияуияға енгізілген. (AFNOR). NF белгідегі сертификация жүйесі бекітілген ережеге сәйкес сертификациядан өткен өнімді білдіреді, францздың стандарт талабын толығымен қанағаттандырады. Осылайша, жүйе негізінде AFNOR бекітіп, даярлаған. Ұлттық стандарт тур NF белгісі сауда және сервистік белгі жөніндегі белгімен сәйкес францияда тіркелген. Екінші әлемдік соғыс аяқталған соң жүйені тәжірибелік функциялау басталды. Қазіргі таңда ол сертификацияның 75 жүйесін құрайды, олардың әр қайсысы өнімнің нақты топтарында таралады. Мысалы, тұрмыстық құрал және машиналар бойынша сертификацияның 15 ұлттық істе, NF белгісіндегі сертификацияның ұлттық жүйесі децистрилизация принципінде негізделеді, AFNOR және жүйенің жетекшілік ететін кедесінде шешілетін маңызды сұрақтарды қоса есептегенде. 1981 жылдан бастап ұлттық ұйым сертификация жөніндегі Францияның толыққанды органымен Франция басшылығы болып танылған. Олардың арасында ең маңыздысы, әрине, AFNOR. 1978 жылғы тутынушыларды қорғау және ақпарат жөніндегі заңға сәйкес, 1980 жылдан бастап сапа сертификаты, сипаттары тәуелсіз ұлттық органмен бақыланатын дәлелдейтін өнім белгідері ретінде анықталған. Сертификаттау бойынша қызметке келесі шаралар кіреді: · сертификаттауға жататын өнім номенклатурасын орнату; · қауіпсіздік талаптарын орнату және оларды өнімнің нақты түріне жасалған нормативті құжатқа енгізу; · өнімнің нақты түріне сертификация жүргізудің ережесін анықтайтын құжат жасау; · сертификаттаудың халықаралық жүйесіне қосылу немесе өнім сертификаты жөнінде келісім жасау; · даярлаушы кәсіпорында сертификатталған өнім өндірісін аттестациялау; · сертификациялық сынақты жүргізу үшін анықталған сынақ жүргізу ұйымын аккредитациялау; · сертификаттауға жататын өнімді сынау; · сертификат шығару және сәйкестік белгісін орнату; · сертификаттаудың дұрыс өтілуін және сертификатталған өнім сапасын бақылау және тексеру;
Бақылау сұрақтары: 1. Қазақстандағы сертификаттау. 2. Шет елдердегі сертификаттаудың даму тарихы. 3. Сертификаттаудың негізгі даму тенденциялары. 2 – дәріс Жоспар: 1. Негізгі ұғымдар мен анықтамалар 2. Жалпы сипаттама 3. ҚР «Техникалық реттеу» Заңы ҚР «Техникалық реттеу туралы» заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар мен анықтамалар. Қазіргі заңда төмендегідей негізгі ұғым қолданылады: 1. Аккредитация – осы процедураның аккредитация жөніндегі орган заңды тқлғаның құқтарын мойындап, белгіленген талаптарды техникалық реттеу объектілерінің сәйкестік тұжырымы бойынша нақты ортада жұмысты орындайды. 2. Аккредитация аттестаты – сынақ лабораториясының сәйкестік тұжырымы бойынша орган құқығын күәландыратын құжат, аккредитация және сәйкестік тұжырымы аясында жұмыс жүргізу ережесін сәйкес берілетін бекітілген талаптарға сәйкестік тұжэырым бойынша жұмысты орындайды. 3. Аудит ( сәйкестік тұжырымы аясында ) - сынақ зертханасы немесе сәйкестік тұжырымы жөніндегі аккредиттелген орган қызметін жүйелі, тәуелсіз құжаттандырып талдау, сондай-ақ тапсырыс беруші инициативі бойынша сертификатталған өнім, қызмет, процестерді, белгілі талаптармен сапа менеджменті жүйесінің сәйкестігіне бақылау өткізу. 4. Өнім, қызмет және процестің қауіпсіздігі – қоршаған ортаға, адам денсаулығына, өміріне зиянын тигізумен байланысты жол берілмейтін тәуекелдің бомауы, соның ішінде өсімдіктер мен жаунарлар , қауіпті фактор өткізу барысын ескерек отырып және оның нәтижесінің ауырлық дәрежесі. 5. Гармонизирленген стандарт – техникалық реттеу аясында нормативті заңды актілермен бекітілген талаптардың орындалуын қамтамасыз ететін стандарт. 6. Техникалық реттеудің мемлекеттік жүйесі - өзінің компетенциясы шамасындағы техникалық реттеу аясында жұмысты іске асыратын заңды және жеке тұлғаның мемлекеттік орган жиынтығы, стандарттар. 7. Технико-экономикалық ақпаратты мемлекеттік жіктеуші техника –экономикалық ақпарат объектілерінің жіктелген топ атауы мен кодтарын жүйелі енгізуден тұратын құжат. 8. Мемлекеттік стандарт – тұтынушылардың кең ортасына қажетті және толық қомда органда бекітілген, стандарт. 9. Техникалық реттеу және стандарт аясында нормативті құқытың актілердің мемлекеттік қоры. Олардың компетенция шамасында ұйымдастырылған мемлекеттік органдардың басқа да құжаттары мен стандартты техникалық реттеу аясында нормативті құқытық актілердің мамандандырылған қор жиынтығы. 10. Сәйкестік жөніндегі декларация – белгілі бір талапта қызмет, өнім шығарылуындағы сәйкестікті даярлаушы күәландыратын құжат. 11. Сәйкестіктің ерікті тұжырымы – стандарт, басқа құжат немесе тапсырыс берушінің арнайы талаптарына сатушы немесе даярланушының инициативі бойынша өткіщілетін процесс, қызмет, сенімнің сәйкестік тұжырымы іске асырылатын процедура. 12. Өндіріс өмірлік айналымы – жобалау, өндіру, қолдану, сақтау, тасымалдау, өткізу, утилизациялау және өнімді жою процестері. 13. Қызығушылық танытқан жақтар – жеке тұлға, заңды тұлға және олардың оссоциация, одақтары олардың қызметі техникалық реттеу аясында нормативті құқытық актілерді жасаумен байланысты, сондай-ақ қатысулары Қазақстан Республикасының халықаралық келісім шартын қарастырылған басқа да тұлға. 14. Арыз беруші – сәйкестікті тұжырымдау үшін процесс, қызмет, өнім жеткізген заңды және жеке тұлға, сондай-ақ сәйкестік тұжырымы аясында аудит және аккредитацияға арыз берген заңды тұлға. 15. Сәйкестік белгісі - өсімнің жөнінде сатып алушыларды ақпараттандыру үшін қызмет ететін ұғым. 16. Өнім, қызмет идентификациясы - ерекшеленетін белгілер бойынша қызмет, нақты өнімнің біріңғай танылуын қамтамасыз ететін процедура. 17. Даярлаушы - өндірістік мақсатта жеке тұтынушы немесе келесі өткізуге өнімді өндіретін жеке немесе заңды шарт бойынша қызмет көрсетілетін немесе жұмыс орындайтын тұлға. 18. Миопекулиялық тексеру – толықанды органмен анықталатын тәртіпте техникалық реттеу аясында нормативті құқықтық актілермен бекітілген талаптармен сертификациялық өнім, қызмет, процес сәйкестігін тұжырымдау жөніндегі аккредиттелген орган іске асыратын тексеру. 19. Жұмыс орындайтын зертхана – стандартизация бойынша белгілі бір нормативті құжат талаптарына сәйкес өнім сынағын өткізетін мемлекеттік орган зертханасы 20. Халықаралық стандарт – стандартизация жиегіндегі халықаралық ұйым қабылдаған стандарт және көптеген тұтынушыларға қолданылады. 21. Ұлттық стандарт – стандарттау жөніндегі толық қанды орган қабылдаған шет мемлекет стандарты, және көптеген халық тұтынушы қолдануға жарамды. 22. Стандарттау жөніндегі нормативтік құжат – стандарт және оны жүргізу бойынша қызметтің әртүрлі түріне қатысты принциптер, ереже сипаты, нормаларды бекітетін құжат. 23. Техникалық реттеу аясындағы нормативті құқытық акт – техникалық реттеу аясында бекітетін құқытық нормалардың «Нормативті құқытық акт жөніндегі» Қазақстан Республикасының заңға және қазіргі заңымен сәйкес қолданылған нақты үлгідегі жазбаша арнайы құжат. 24. Аккредитация аймағы – сәйкестік тұжырымы немесе сәйкестік тұжырымы аясында жұмыс орындайтын зертхана жөніндегі аккредиттелген органға бекітілген объект тізімі. 25. Міндетті сертификация – сәйкестік тұжырымы жөніндегі органның қатысуымен техникалық реттеу аясында нормативті құқықтық актілермен бекітілген өнім, қызмет талаптарының сәйкестігін тұжырымдау түрі. 26. Сәйкестікті міндетті тұжырымдау – нәтижесінде техникалық реттеу аймағында нормативті құқықтың актілермен бекітілген өнім, қызмет талаптарына сәйкестік тұжырымы іске асыратын процедура. 27. Сәйкестік тұжырымы жөніндегі орган. Сәйкестік тұжырымы жиегіндегі жұмысты орындау үшін арналған белгілі бір тәртіпте бекітілген аккредиттелген заңды тұлған. 28. Негіз қалаушы стандарт – техникалық реттеудің нақты аймағы үшін жалпы ережелері бар немесе көп қолданылатын стандарт. |
