Критерии оценки определения скорости воздушной струи в воздуховоде. 11 страница - иондамайтын сәулелердің қолайсыз әсерін алдын алу шараларымен таныстыру. - иондамайтын сәулелерді гигиеналық бағалау мен нормалаудың принциптерімен таныстыру. - УК-сәулелену көздерімен таныстыру. - УК-сәуленің адам организміне әсері бойынша білім қалыптастыру. - УК-сәуленің қолайсыз әсерін алдын алу шараларымен таныстыру. - УК-сәулелерді гигиеналық бағалау мен нормалау принциптерімен таныстыру. 4. Тақырыптың негізгі сұрақтары: 1. Лазерлердің халық шаруашылығында қолданылуы. 2. Лазерлерді қолданудағы еңбек жағдайы. 3. Лазер сәулесінің организмге әсері. 4. Лазер сәулесінің шектік рұқсат етілген деңгейлері. 5. Лазер сәулесінің жұмысшыларға зиянды әсерінің алдын алу. 6. Лазерлік сәулеленуді бақылау әдістері. Аспаптар. 7. Иондамайтын сәулеленулер, олардың түрлері. 8. Иондамайтын сәулеленулердің адам органзміне әсері, алдын алу. 9. Иондамайтын сәулеленулердің адам органзміне әсерін зерттеу әдістері. 10. УК-сәулелену көздері. 11. УК-сәулеленудің биологиялық мәні. 12. УК-сәулеленудің жұмысшылардың организміне әсері, алдын алу. 13. УК-сәулеленудің организмге әсерін регламенттейтін нормативтік құжаттар. 5. Оқыту әдістері: біріктірілген (жұппен жұмыс істеу, пікір талас, кейс-стади). 6. Әдебиет: Негізгі 1. Измеров Н. Ф., Кириллов В.Ф. Гигиена труда. Учебник. Москва, 2008.-С. 495-500. 2. Руководство по санитарной экспертизе в области гигиены труда. Под ред д.м.н., проф. Сраубаева Е.Н., Белоног А.А. – Караганда, 2008. –С. 426-446. 3. Алексеев С.В., Усенко В.Р.Гигиена труда. Учебник. М-Медицина-1988-576 стр. 4. Руководство к практическим занятиям по гигиене труда. Под ред. В.Ф.Кириллова М-Медицина-2008 -399 стр. Қосымша: 1. Российская энциклопедия по медицине труда под редакцией Измерова М-Медицина -2005-552стр. 2. Измеров Н.Ф., Суворов Г.А..Физические факторы производственной и природной среды. Гигиеническая оценка и контроль. М-Медицина-2003-556. 3. Санитарные нормы и правила устройства и эксплуатации лазеров. СНИП №580496- МЗРК 4. Методические указания для органов и учреждений санитарно-эпидемиологических служб по проведению дозиметрического контроля и гигиенической оценке лазерного излучения. №5309-90.РФ. 5. Пивоваров Ю.П., Королик В.В., Зиневич Л.С. Гигиена и основы экологии человека. Ростов – на – Дону, Феникс-2002, 512с. 6. Российская энциклопедия по медицине труда под редакцией Измерова М-Медицина -2005-552стр. 7. Бақылау (сұрақтар, жағдайлық есептер) Сұрақтар 1. Белсенді орта сипатына байланысты лазерлер қандай типтерге бөлінеді? 2. Лазерлік сәулеленудің қауіптілік дәрежесін бағалау кезіндегі жетекші критерилер қандай? 3. Лазерлердің физикалық-техникалық параметрлері бойынша жіктелуін беріңіз. 4. Лазерлер жұмысы кезінде пайда болатын негізгі факторларды атаңыз. 5. Лазерлер жұмысы кезінде пайда болатын қосарланған факторларды атаңыз. 6. Лазерлер сәулеленулерінің организмде туғызатын эффектілері. 7. Лазерлік сәулеленулердің ШРЕД ретінде не қолданылады? 8. Лазер сәулеленулері қарқындылығының өлшем бірліктері қандай? 9. Иондамайтын сәулеленулер, олардың түрлері. 10. Иондамайтын сәулеленулердің адам организміне әсері. 11. Иондамайтын сәулеленулердің адам организміне әсерін зерттеу әдістері. 12. УК-сәулелену деген не? 13. УК-сәулеленулердің табиғи және жасанды көздері. 14. Толқын ұзындықтарына байланысты УК-диапазоны қандай сәулелену бөліктеріне бөлінеді? 15. Жұмысшылардың қандай контингенті УК-сәулелену әсеріне ұшырайды? 16. Қай органдар УК-сәулеленуге ерекше сезімтал болып табылады? 17. Ултракүлгін ашығу және онымен күрес. 18. Күннің УК-сәулелену спектрі қандай екі аймаққа бөлінеді. 19. УК-сәулеленудің биологиялық маңызы. 20. УК-сәулеленудің профилактикалық дозасы негі байланысты болады? 21. УК-сәулеленудің организмге әсерін регламенттейтін нормативтік құжаттар. Тест түріндегі тапсырмалар 1. Лазер бұл: А)оптикалық алаңдағы электромагниттік сәулелену генераторы Б)ультрадыбыс толықдар генераторы В)инфрақызыл толқындар генераторы Г)жоғары жиілікте вибрацияның генерациясына арналған қондырғы 2. Лазер келесі құрама бөлшектерден тұрады. А)активті орта Б)резонатор В)иондық сәулелену көзі Г) радиоцотоптар жиыны 3. Автикті орта сипатына байланысты лазерлердің келесідей түрлері бар? А)қатты денелі Б)газды В)химиялық Г) барлық жауаптары дұрыс 4. Лазердің негізгі техникалық сипаттамыс болып есептеледі: А)толық ұзындығы Б)сәулелену сызығының ені В)сәулелену қарқыны Г) импульс ұзындығы Д)импульсті қайталау жиілігі Е)барлық жауаптар дұрыс 5. Лазерлердің санитарлы жіктелуі негізінде жатыр: А)сәулелердің зияндылық дәрежесі Б)сәуле толықының ұзындығы В)импульсті қайталау жиілігі Г) сәулелену ұзындығын ені Д)лазердің салмағы 6. Лазерлер санитарлық жіктелуі бойынша қандай кластарға бөлінеді: А)қауіпсіз Б)қауістілігі аз В)орташа Г) жоғары қауіпті Д)аса жоғары нормативті 7. Адамның көзімен терісіне зиян көрсететін сәулелену шығарылатын қондырғылар лазерлердің қай калсына жатады: А)Лазердің I класына Б)Лазердің II класына В)III класына Г) IV класына Д)кластардың белгілеуінсіз 8. Адамның көзі туралы және айнамен щығылысатын қондырғылар лазердің қандай класына жатады: А)Лазердің 4-класына Б)Лазердің 3-класына В)Лазердің 2-класына Г) Лазердің 1-класына Д)Барлық жауаптар дұрыс 9. Адамның көзі айнамен және диффузды шағыласатын сәулелерді диффузды шағылысқан беткейден 10 см қашықтықтан шығатын қондырғылар лазерлердің қандай класына жатады? А)лазердің 1 класына Б)лазердің 2 класына В)лазердің 3 класына Г) лазердің 4 класына Д)бардық жауап дұрыс 10. Адамның терісіне тік және айнамен шағылыстыратын сәулелену шығаратын қондырғылар лазердің қандай класына жатады? А)Лазердің 4-класына Б)Лазердің 3-класына В)Лазердің 2-класына Г) Лазердің 1-класына 11. Адамның терісіне диффузды шағылысатын сәулелерді диффузды шағылыстыратын беткейден 10 см қашықтықтан шығаратын қондырғылар лазерлердің қандай класына жатады? А)лазердің 1 класына Б)лазердің 2 класына В)лазердің 3 класына Г) лазердің 4 класына Д)бардық жауап дұрыс 12. Лазерлік сәулеленулер биологиялық құрылымдарға әсер етіп қандай эффект шығарады: А)термиялық Б)термоакустикалық В)фотохимиялық Г)радиоизотопты Е)дифракциялық 13. Лазерлік сәулелену нәтижесінде адам азғасында I-лік биологиялық эффект дамиды: А)функционалды сипаттағы бейспецификалық өзгерістер ретінде Б)органикалық спецификалық өзгерістер ретінде В)спецификалық және бейспецияфикалық өзгерістер жиыны ретінде Г)бейспецификалық өзгерістер ретінде Д)барлық жауаптар дұрыс 14. Лазерлердің жіктелуі қай органға спецификалық әсерінен етуінен лазердің жіктелуі болады: А)көз органдарына Б)теріге В)көз органдары мен теріге Г)бас миы Д)эндокринді бездерге 15. Лазермен зияндылық факторлары: А)тік шағылысқан сәулелену Б)айнадан шағылысатын шашырайтын сәулелену В)диффузды шағылысатын сәулелену Г)жұтылған сәулелену 1. Тақырып № 9:Өндірістік жарықтандыруды санитариялық-эпидемиологиялық бағалау. Өндірістік ғимараттардың желдету жүйелеріне санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау жүргізу. 2. Мақсаты:өндірістік жағдайларда жұмыс орындарындағы жарықтандырудың гигиеналық маңызы, оның түрлері, жұмыс орындарының жарықтандырылу деңгейін зерттеу әдістері және өндірістік жарықтандырудың нормативтік базасы туралы білім қалыптастыру. 3. Оқыту міндеттері: - өндірістік жарықтандыру түрлерімен таныстыру; - табиғи және жасанды жарықтанудың жұмысшыларға әсерін анықтау; - әр түрдегі және жүйедегі жарықтандыруда жарықтануды өлшейтін нүктемен таныстыру: көлденең (бір және екі беттік ), жоғарғы; табиғи жарықтанумен (орта бағалау есебімен КЕО); жалпы (бірқалыпты және жергілікті) және біріккен жарықтануда; - жұмыс орнында жағымды жарықтандыру жүйесін орнатуға арналған шараларды ұйымдастыруды тәжірибілік тұрғыда үйрену. - көзбен жұмыс жасағанда разрядты және разрядастылық есептеу және анықтауды тәжірибелік қалыптастыру. - өндірістік жарықтануды өлшеу әдістерімен және гигиеналық бағалаумен таныстыру ; - табиғи, жасанды және аралас жарықтандыруды өлшеу әдістерін тәжірибелік қалыптастыру; - табиғи жарықтануға қорытынды жасау және сауықтандыру шараларын жақсартуды ұйымдастыруда тәжірибелік оқыту. 4. Тақырыптың негізгі сұрақтары: 1. Жарықтың физиологиялық мәнi. 2. Рационалды өндiрiстiк жарықтандырудың гигиеналық мәнi. 3. Негiзгi көру функциялары мен олардың жарыққа тәуелдiлiгi. 4. Өндiрiстiк жарықтандыруға гигиеналық талаптар. 5. Өндiрiстiк жарықтандырудың түрлерi мен жүйелерi 6. Қыздыру шамадары мен газразрядты шамдардың гигиеналық сипаттамалары. 7. Өндiрiстiк жарықтандырудағы шамшырақтар, олардың гигиеналық ерекшелiктерi. 8. Жарықтандырудың нормативтерi. 9. Жалпы жарықтандыру жүйесiндегi ултракүлгiн сәулелену. 10. Өндiрiс ғимараттарының инсоляциясы. 11. Жарықтандыруды өлшеу әдiстерi, люксметрдiң жұмыс iстеу принципi. 12. Өндiрiс бөлмелерiндегi қондырғылар мен беттер бояуына қойылатын талаптар. 13. Көру талдағышының қызметін жағдайын сипаттайтын зерттеу әдістері. 14. Өндіріс бөлмелерінің жарықтануын жақсарту шаралары. 5. Оқыту әдістері: біріктірілген (жұппен жұмыс істеу, пікірталас, кейс-стади). 6. Әдебиет: Негізгі 1. Измеров Н. Ф., Кириллов В.Ф. Гигиена труда. Учебник. Москва, 2008.- С. 516-529. 2. Гигиена. /Кенесариев У.И., Тогузбаева К.К. и др., Учебник Алматы. 2009 г. – С. 244-250. 3. Руководство по санитарной экспертизе в области гигиены труда. Под ред д.м.н., проф. Сраубаева Е.Н., Белоног А.А. – Караганда, 2008. –С. 225-240. Қосымша 4. Санитарные нормы и правила по гигиене труда промышленности. 3 т. – МЗ РК. -1995. 5. Гигиена труда при работе с видеотерминалами. Учебно-методическое пособие. Тогузбаева К.К. Алматы. 2010. – С. 1-68. 6. Руководство к практическим занятиям по гигиене труда (под ред. В.Ф. Кириллова)- М., Медицина, 2001.- С. 296-331. 7. Медицина труда. Измеров Н.Ф., Каспаров А.А. – М..: Медицина, 2002.- С. 20-27. 8. Российская энциклопедия по медицине труда / гл.ред. Измеров Н.Ф..- М.: ОАО «Издательство «Медицина», 2005.- С.318-321. 7. Бақылау(сұрақтар, ситуациалық есептер, тестер) Сұрақтар 1. Жарықтың физиологиялық мәнi. 2. Рационалды өндiрiстiк жарықтандырудың гигиеналық мәнi. 3. Негiзгi жарықтехникалық түсiнiктемелер мен бiрлiктер. 4. Негiзгi көру функциялары мен олардың жарыққа тәуелдiлiгi. 5. Өндiрiстiк жарықтандыруға гигиеналық талаптар. 6. Өндiрiстiк жарықтандырудың түрлерi мен жүйелерi. 7. Табиғи жарықтандыру. 8. Жасанды жарықтандыру. 9. Жасанды жарықтың көздерi. 10. Өндiрiстiк жарықтандырудағы шамшырақтар, олардың гигиеналық ерекшелiктерi. 11. Жасанды жарықтандырудың нормативтерi. 12. Табиғи жарықтандырудың нормативтерi. 13. Жалпы жарықтандыру жүйесiндегi ултракүлгiн сәулелену. 14. Өндiрiс ғимараттарының инсоляциясы. 15. Жарықтандыруды өлшеу әдiстерi, люксметрдiң жұмыс iстеу принципi. 16. Авариялық ж/е эвакуациялық жарықтандыру. 17. Өндiрiс бөлмелерiндегi қондырғылар мен беттер бояуына қойылатын талаптар. 18. Бiрiккен жарықтандыру. 19. Көру талдағышының қызметін жағдайын сипаттайтын зерттеу әдісі. 20. Өндіріс бөлмелерінің жарықтануын жақсарту шаралары. Тест түріндегі тапсырмалар 1.Жарық бұл көзге көрiнетiн ұзындығы электромагниттiк толқындар: а) 50-100Нм б) 110-150Нм в) 160-200Нм г) 200-300Нм д) 380-760Нм 2.Жарық ағыны өлшенедi: а) люкспен б) люменмен в) нитпен г) канделде 3.Жарықтандырудың өлшем бiрлiгi: а) люмен б) люкс в) децибелл г) нит д) кандел 4.Көздiң контрастылы ажырату сезiмталдығы бұл: а) көздiң объектi мен фонды минималды ажырату қабiлетi б) жеке объектiлердi ажыратудың максималды ажырату қабiлетi в) объект деталдарын ажырату жылдамдығы г) объекттiң түсiн ажырату қабiлетi 5.Айқын көру тұрақтылығы –бұл: а) көру анализаторының қажуы б) көздiң көрiп тұрған деталiн айқын көруiн ұстап тұру қабiлетi в) объекттiң түсiн ажырату қабiлетi г) көздiң объект пен фонның минималды жарық деңгейiн ажырату қабiлетi 6.Көру адаптациясы - бұл: а) көздiң өзгерген жарық деңгейiне үйренгiштiк б) көздiң түс спектрiн ажырату қабiлетi в) көздiң объектiнi айқын көруiн ұстап тұру қабiлетi г) көздiң жеке объектiлердi ажырату қабiлетi 7.Көру адаптациясын ажыратады: а) жылдам б) жарықтық в) қараңғылық г) таңдамалы 8.Жарық деңгейiнiң жиi өзгеруi әкеледi: а) көру функциясының төмендеуiне б) көздiң қажуына в) соқырлыққа г) көз адаптациясына 9.Төменгi жарықтандыру мынаған әкеледi: а) жақыннан көргiштiк б) алыстан көргiштiк в) нистагм г) катаракта 10.Жарықтандырудың жеткiлiксiздiгi дамытады: а) көрудiң қажуы б) жалпы жұмыс қабiлеттiлiгi мен еңбек өнiмдiлiгiн төмендетедi в) брак саны жоғарылайды г) өндiрiстiк жарақаттану қауiптiлiгi жоғарылайды д) барлық жауап дұрыс 11.өндiрiстiк жарықтандырудың гигиеналық талаптарына жатады: а) жарықтың көру алаңында бiркелкi таралуы мен көлеңкенiң шектелуi б) тiкелей ж/е шағылысқан жарқырауықтың шектелуi в) жарық ағынының үзiлiстерiн шектеу н/е болдырмау г) шу эффектiсiн шектеу д) барлық жауап дұрыс 12.Жарықтандырудың бiркелкi еместiк дәрежесi анықталады: а)шағылысу коэф-мен б) өткiзу коэф-мен в) жұтылу коэф-мен г) бiркелкi еместiк коэф-мен 13.Бiркелкi емес коэф-тi –бұл: а) түсетiн ағынның шағылысқан ағынға қатынасы б) жұтылған ағынның түсетiн ағынға қатынасы в) түсетiн ағынның өткiзетiн ағынға қатынасы г) максималды жарықтандырудың минималдыға қатынасы 14.Жарқырауық мынаны шақырады: а) көру комфортының бұзылуы б) контрастты сезiмталдықты бұзады в) көргiштiктiң бұзылуы г) соқырлық д) барлық жауап дұрыс 15.Тiкелей жарқыраудан қорғану шарасы: а) шамшырақтың қорғану бұрышы б) шамшырақты iлу биiктiгi в) жарықтану деңгейi г) ашық жарық деңгейi д) тараптағы токтың қуаты 16.өндiрiс бөлмелерiнде қолданылатын жарықтану түрлерi: а) табиғи б) жасанды в) бiрiккен г) контрастылығы д) түстi 17.өндiрiс бөлмелерiнде қолданылатын табиғи жарықтану: а) бүйiрлiк б) жоғарғы в) комбинирленген г) интенсивтi д) бiрiккен 18.Бiрiккен жарықтану - бұл: а) бүйiрлiк ж/е жоғарғы табиғи жарықтанудың бiрiгуi б) комбинирленген ж/е жоғарғы табиғи жарықтанудың бiрiгуi в) табиғи ж/е жасанды жарықтанудың бiрiгуi г) жергiлiктi ж/е жалпы жарықтанудың бiрiгуi 19.Жасанды жарықтану болуы мүмкiн: а) жалпы б) жергiлiктi в) бүйiрлiк г) жоғарғы 20.Газоразрядтық шамдардың кемшiлiктерi: а) стробоскопиялық эффект б) соқырлық әсер в) дроссел шуы г) радиация қауiптiлiгi 21.Көру жұмыстарын неше разрядқа бөледi: а) 5 б) 5 в) 7 г) 8 д) 10 22.Жарықтандыру мына жағдайда 1 баспалдаққа көтерiледi: а) көру жұмысының үзiлiссiз өтуi б) жарақаттану қауiптiлiгiнiң жоғарылауы в) өнiмдi шығаруға жоғары талаптар қойғанда г) табиғи жарықтанудың жоқтығы н/е жеткiлiксiздiгi д) барлық жауап дұрыс 23.Табиғи жарықтану қандай көрсеткiштермен бағаланады? а) Нм б) ТЖК в) люмен г) нит д) кандел 24.Бiржақты бүйiрлiк жарықтану кезінде ТЖК ќай жерден љлшейді? а) ТЖК-ң минималды мәнi терезеге ќарсы ќабырѓадан 1м ара қашықтығынан љлшенеді б) жұмыс бетiндегi ТЖК-ң орташа мәнi в) бөлме ортасындағы ТЖК мәнi г) ара қашықтығы 2м қабырғадан өндiрiс ғимараттары бөлмелерiнде ТЖК болуы керек: а) 5% б) 2% в) 3% г) 10% д) 0,25% 25.°йнектiң айтарлықтай ластануы кезiнде неше рет тазалануы қажет: а) жылына 4реттен жиi емес б) жылына 2реттен жиi емес в) жылына 1реттен жиi емес г) жылына 3реттен жиi емес 26.Жарықтану деңгейi өлшенедi: а) актинометр б) кататермометр в) люксметр г) психрометр д) барограф 27.Жасанды жарықтануды тәулiктiң қай кезiнде өлшеу керек: а) тәулiктiң қараңғы уақытында б) түнгi уақытта в) жарық уақытта г) түсте д) кешкi уақытта 28.”Жарық коэф-тi„ дегенiмiз: а) терезе әйнегiмен жарықтың ұсталу дәрежесi б) жұмыс бетiнiң горизонталды жарықтануының ашық аспан астындағы горизонталды жарықтандыруға қатынасы в) әйнектелген терезе ауданының еден ауданына қатынасы г) еден ауданының терезе ауданына қатынасы 29.„Жарықтанудың салыстырмалы қуаты” дегенiмiз: а) жарық күшiнiң жұмысшы ауданына қатынасы б) жұмысшы ауданының жарықтануы еден ауданына қатынасы в) әйнектелген бет ауданының еден ауданына қатынасы г) лампаның қуаты еден ауданына қатынасы (Вт/м2) д) лампаның қуаты жарық көзiнiң санына қатынасы 30.„Бiрiккен жарықтану” түсiнiктемесi: а) жергiлiктi жасанды+ жалпы жасанды б) жергiлiктi жасанды+ жалпы табиғи в) жалпы жасанды+ жалпы табиғи г) жалпы шашыранды+ жергiлiктi бағытталған д) бiрiккен бөлмелерде жарықтануды пайдалану 31.„Аралас жарықтану” түсiнiктемесi: а) жергiлiктi жасанды+ жалпы табиғи б) жергiлiктi жасанды+ жалпы жасанды в) жалпы жасанды+ жалпы табиғи г) жалпы шашыранды+ жергiлiктi бағытталған д) бiрiккен бөлмелерде жарықтануды пайдалану 32.Люминисценттiк шамдардың қызу шамдарынан артықшылығы: А) эксплуатацияда қарапайымдылығы б) күндiзгi жарық спектрiне жақындығы в) өткiр көлеңкенiң жоқтығы г) шамдардың эстетикалық формаларының әртүрлiгi д) қызмет көрсету 3-10есеге жоғары, қызу шамдарына қарағанда 33.Шамшырақтар жарықтың таралуына б/ты бөлiнедi: а) тiкелей, жұтылған, шашыранды жарық б) тiкелей, шашыранды, шағылысқан в) тiкелей, шашыранды, көлеңкесiз г) тiкелей, жұтылған, шағылысқан д) шашыранды, шағылысқан, көлеңкесiз 34.Ажырату объектiсi - бұл: а) жылтыр жарық көзi бұрышының көлемi б) жұмыс жүргiзiлетiн ж/е жарықтануды нормалайтын бетi в) жұмыс барысында ажыратылуға тиiстi қарастырылған зат, бөлек бөлiгi н/е дефектiсi г) әртүрлi шағылысу коэф-тi бар заттарды ажырату бетiнiң шектелуi д) жұмысшы көзiнен қарастырылатын зат н/е бөлек бөлiгi максималды қашықтықта орналасуы 35.Көру жұмыстары бөлiнедi: а) класстар б) топтар в) дәрежелер г) разрядтар д) баспалдақтар 36.ТЖК - бұл: а) жоғары табиғи жарықтанудың бүйiрлiк табиғи жарықтануға қатынасы б) процентпен берiлген бөлме iшiндегi табиғи жарықтану сыртқы горизонталды жарықтануға қатынасы в) терезе ауданының еден ауданына қатынасы г) жарықтанудың орташа мәнiнiң жарықтанудың кiшi мәнiне қатынасы д) процентпен берiлген орташа өлшенген жарықтанудың жоғары жарықтануға қатынасы 37.Көру моторлы реакциясының жылдамдығының өлшем бiрлiгi: а) бит/сек б) байт в) м/сек г) милисекунд д) мм/сек 38.Жұмыс бетiнен шамшырақты iлу биiктiгi - бұл: а) шамшырақ пен төбе ара қашықтығы б) шамшырақ пен қондырғы ара қашықтығы в) жұмыс бетi мен шамшырақ ара қашықтығы г) еденнен шамшыраққа дейiнгi ара қашықтық д) жұмысшы көзiнен шамшыраққа дейiнгi қашықтық 39.Техника-экономикалық негiздеме бойынша өндiрiс бөлмелерiнде кыздыру шамдары қолданылады. жарықтану нормасын өзгерту қажет пе? а) 1 баспалдаққа төмендету б) өзгертусiз қалдыру в) 1 баспалдаққа көтеру г) 2 баспалдаққа көтеру д) 3 баспалдаққа көтеру 40.Сары, қызыл-сары тондар қандай шамдар спектрiнде басымырақ болады? а) қыздыру шамдарында б) люминисценттiк в) жоғары қысымды сынапты г) ксенонды 41.Жақсы табиғи инсоляция үшiн ғимарат арасындағы қашықтық: а) ғимараттын 2м биiктiгiнен кем емес б) ғимаратын 3м биiктiгiнен кем емес в) 10м-ден кем емес г) 20м-ден кем емес д) 50м кем емес 42.УК сәулелену қондырғысы ненi алдын алуға қарастырылған? а) жасанды жарықтану жеткiлiксiздiгi |