 ПОЗНАВАТЕЛЬНОЕ Сила воли ведет к действию, а позитивные действия формируют позитивное отношение Как определить диапазон голоса - ваш вокал Игровые автоматы с быстрым выводом Как самому избавиться от обидчивости Противоречивые взгляды на качества, присущие мужчинам Вкуснейший "Салат из свеклы с чесноком" Натюрморт и его изобразительные возможности Применение, как принимать мумие? Мумие для волос, лица, при переломах, при кровотечении и т.д. Как научиться брать на себя ответственность Зачем нужны границы в отношениях с детьми? Световозвращающие элементы на детской одежде Как победить свой возраст? Восемь уникальных способов, которые помогут достичь долголетия Классификация ожирения по ИМТ (ВОЗ) Глава 3. Завет мужчины с женщиной
Оси и плоскости тела человека - Тело человека состоит из определенных топографических частей и участков, в которых расположены органы, мышцы, сосуды, нервы и т.д.
| Способы культивирования микроорганизмов 9 страница
Осыған байланысты қоршаған ортаны қорғау мамандардың алдына қойылып отырған бірінші мәселе-ауыр металдардың қоршаған ортадағы жалпы және белсенді мөлшерін анықтау. Екінші мәселе-табиғи объектілердің ластану деңгейін болжау мақсатында ластаушы заттардың таралуына қарапайым және айтарлықтай сенімді модельдерін жасау. Үшінші кезекте ластанудың келеңсіз әсерлеріне жол бермеу мақсатында ауыр металдарды ғылыми негізделген түрде залалсыздандыру және нормалау тұр. Әртүрлі жолдармен ауаға тараған ауыр металдардың шаң түріндегі жалпы фракцияларында өте ұсақ бөлшектері (0,001-0,005 мкм) және орташа деңгейдегі фракциялары әр жерде ірі көлемдегі фракцияларына қарағанда 34-54 %-дай мөлшерін құрайды. Осындай ұсақ деңгейдегі фракциялар Дж. Уэсти (1988) мәліметтері бойынша адам тыныс алу жолдарындағы қан тамырлары мен тыныс алу жүйелері үшін ең қауіпті болып саналады. Ғылыми деректерге сай, трофикалық байланыстар арқылы адам ағзасы тағам өнімдерінен 40-50 %, судан 20-40 %, ауадан 20-40 % улы заттарды қабылдайды. Осындай жолмен түскен ауыр металл иондары адам ағзасында әртүрлі аурулардың қозуы мен пайда болуының басты себебі. Техногенді ластанған аудандарда асқазан ауруы бірінші орында, тыныс алу жүйелері аурулары екінші орында, қан айналу жүйелері аурулары үшінші орында тұр.
18- Билет
18/1. Өнеркәсiптiк ферментация. Ферментация процесінің арқасында микроорганизмдерді әртүрлі мақсатта өсіруде, микроорганизмдерді культивирлеу процесі әртүрлі. Микроорганизм – продуцентінің қасиетінің әртүрлілігмен түсінідіріледі. Бірінші кезекте оның өсіру технологиясы құрылуда ескеріледі. Ферментация процесінің технологиялық ерекшеліктері. Технологиялық өрнектеу бойынша келесі биотехнологиялық процестер анықталады: 1. Аэробты және анаэробты культиверлеу; 2. беттік және түптік культивирлеу; 3. периодты және үздіксіз култивирлеу.
Өндірісте сұйық қоректік ортада аэробты микроорганизмді түптік культвирлеу процесі кеңінен таралған. Аэробты микроорганизмді түптік культивирллеуде бірқатар ерекшеліктер бар. Культивирлоеу процесі күрделі көп фазалы жүйеде жүреді: газ – сұйық – қатты дене (жасаушылар). Қатты фаза күйінде және суда ерімейтін көміртегі көзі түрінде болады (мысалы, н – парафиндер). Өмір сүретін микроорганизмдерден жылу бөлінеді және егер лабораториялық жағдайда көлемі үлкен емес сосудта микроорганизмдер өсірілсе жылу бөліну процесі сезілмейді, ал көлемді аппараттар микроорганизмдерді культивирлеу процесінде жылудың бөлінгені сезіледі. Сондықтан культивирлеу процесінде культуралды сұйықтықтың барлық бөлінген температураның барлық уақытта ұзақ ұстап тұруы керек. Олай болса, микроорганизмді өсіру процесінде көп мөлшерде оттегі қажет, ал ол культурады сұйықтықтың төмен еруін, үлкен көлемде ауаның аппараттан үздіксіз беруін және шығаруын қамтамасыз етеді. Ферментация процесінде көбік пайда болады, процесте көбіктің болмағаны дұрыс және оны жою керек. Көп жағдайда ферментация процесі кезінде аппаратқа бөгде микрофлора түспеуі қажет, демек зарарсыздау процесін ұзақ ұсатуы қажет. Биотехнологиялық процестің жалпы ерекшеліктері, сондай-ақ кейбір басқа да микроорганизмнің нақты культурасы үшін ферментация процесінің ферменттерінің арнайы конструкциясын қайта өңдеуді ескертеді.
18/2 Өсiмдiктердiң гендік инженериясының перспектива және мүмкiндiктерi Гендік инженерия- функционалдық активті генетикалық құрылымдарды рекомбинанттық (будан) ДНҚ молекулалары түрінде қолдан құрастыру. Гендік инженерияның мәні жеке гендерді бір организмнен алып басқа организмге көшіріп орналастыру. Гендік инженерия- функционалдық активті генетикалық құрылымдарды рекомбинанттық (будан) ДНҚ молекулалары түрінде қолдан құрастыру. Гендік инженерияның мәні жеке гендерді бір организмнен алып басқа организмге көшіріп орналастыру. Өсімдіктердің гендік инженериясының жұмысы мынадай кезеңдерден тұрады: Өсімдіктердің гендік инженериясының жұмысы мынадай кезеңдерден тұрады: 1) Басқа организмге көшірілетін құрылымдық (структуралық) генді алу; 2) Оны вектордың құрамына енгізу, яғни рекомбинанттық ДНҚ-ны жасау; 3) Рекомбинанттық ДНҚ-ны өсімдік клеткасына тасымалдау; 4) Өсімдік клеткаларында бөтен ДНҚ-ның экспрессиясын талдау; 5) Геномы өзгерген жеке клеткалардан регенерант өсімдігін алу. Өсімдіктер гендік инженериясының келешегі ең алдымен, өзгертілген клеткадан трансформант өсімдікті алу мүмкіндігіне байланысты. Ал бұл әдіс дәннің қор белогының сапасын жақсартуға, өсімдіктерде ауруларға, гербицидтерге, стрестік факторларға төзімділік қалыптастыруға және де өсімдіктердің тіпті табиғатта жоқ жаңа формаларын шығаруға жол ашады. Өсімдіктер гендік инженериясының келешегі ең алдымен, өзгертілген клеткадан трансформант өсімдікті алу мүмкіндігіне байланысты. Ал бұл әдіс дәннің қор белогының сапасын жақсартуға, өсімдіктерде ауруларға, гербицидтерге, стрестік факторларға төзімділік қалыптастыруға және де өсімдіктердің тіпті табиғатта жоқ жаңа формаларын шығаруға жол ашады. 18/3 Микробиологиялық биотехнологияның негiздерi Микробиология – жай көзге көрінбейтін, ұсақ тірі организмдерді, олардың құрылысы мен биологиялық, биохимиялық қасиеттерін, табиғатта жүріп жатқан процестердегі ролін, адам тұрмысындағы пайдасы мен зиянын жан-жақты зерттейтін ғалым. Микробиология ботаника мен зоология ғылымдарының қарапайым организмдерді зерттейтін салаларымен тығыз байланысты. Микробиология - микроорганизмдердің биохимиялық әрекеттерін, қоректік заттарды өзгертудегі олардың негізгі ролі қарастырылады. Микробиология ғылымы көптеген жаңалықтармен теориялық және практикалық жеңістіктермен толықтырылады. Халық шаруашылығының түрлі қажеттері мен мақсаттарына сәйкес бұл ғылым-жалпы микробиология, техникалық немесе өнеркәсіптік микробиология, тағамдық микробиология, ауыл шаруашылық микробиологиясы, медициналық микробиология, эпидемиология, мал дәрігерлік микробиология және вирусология болып бірнеше салаға бөлінеді. Микробиологиялық синтезді негізінде мал азығына қосымша ретінде қослатын нәруыздар мен аминқышқылдарын алудың өндірістік тәсілдері жасалады. Микробиологиялық синтездеу тәсілдері Центрифугалау 19- Билет 19/1 Биомассаның бөлiмшесiнiң әдiстерi Биомасса (гр.bios - өмір және масса) — бір түрдің, түрлер тобының немесе бүтіндей бірлестіктердің (өсімдік, микроағза және жануарлардың) тіршілік ететін мекенінің бірлік бетіне не көлеміне келетін жалпы массасы; аудан немесе көлем (г/м2 немесе г/м3) бірлігіне салмағы бойынша өрнектелген тірі ағзалар мөлшері. Құрлықтық бөліктің организмдері • Жасыл өсімдіктер - 2,4 трлн тонна (99,2%) • Жануарлар мен микроорганизмдер - 20 млрд тонна (0,8%) Мұхиттар организмдері • Жасыл өсімдіктер - 0,2 млрд тонна (6,3%) • Жануарлар мен микроорганизмдер - 3 миллиард тонна (93,7%) Осылайша, Жер биомассасының үлкен бөлігі Жердің ормандарында орналасқан. Жер үстінде өсімдіктер салмағы жаппай басым, ал жануарлар және микроорганизмдер массасы мұхиттарда басым. Алайда, биомасса айналымы мұхиттарда көбірек болып табылады. микроорганизмдер биомассасын культуралды суйықтықтан бөліп алу Ферментация процесі аяқталғаннан кейін культуральды сұйықтықтың құрамында микроорганизмдердің тіршілік етуіне қажетті заттар, қоректік ортаның қалдықтары, көбік сөндіргіш, еріген және ерімеген заттар болады. Биосинтез процесінің дайын өнімі болып, культуральды сұйықтықта еріген зат немесе микроорганизм жасушасының ішіндегі микроорганизмнің өзі, әлде оның метаболиттері саналады. Барлық жағдайда дайын өнімді бөліп алу үшін, культуральды сұйықтықтан микроорганизмдер массасының өлшенген фазасын бөліп алу қажет. Культуральды сұйықтықтағы микроорганизмдердің құрамы төмен. 1л культуральды сұйықтықтың құрамында 5-10г ҚБ (құрғақ биомасса) болады. Фазаның мұндай мөлшерін бөліп алуда күрделі технологиялық процесс жүреді, әр түрлі әдістер қолданылады, барлық уақытта биомассаны концентрлеумен шешіледі (флотирлеу, сепарирлеу, буландыру). Өндірістік жағдайда үлкен көлемде қиын фильтрленуші суспензияны өңдеуде көп мөлшерде энергияның жұмсалуына әкеліп соқтырады. Культуральды сұйықтықтан микроорганизм жасушасының биомассасын бөліп алу әдістерін механикалық (центрифугирлеу, фильтрлеу, тұндыру) және жылу техникалық (кептіру) бөлімдеріне бөлуге болады. Соңғы өнімге байланысты осы әдістің сәйкес келетінін таңдауға болады. Культуральды сұйықтықтағы микроорганизм концентрациясын, биопрепараттың тауарлы формасын ескеріп, концентрлеудің және биомассаны бөліп алудың сызба нұсқасы таңдап алынып, экономика жағынан бағасы беріледі. Флотирлеу Азықтық ақуыз өндірісінде ашытқы жасушасын концентрлеу үшін флотирлеу әдісі қолданылады. Орындалу мақсаты культуральды сұйықтық көбіктенгенде ашытқының негізгі массасы ауамен бірге көбікке ауысады, оны культуральды сұйықтықтан бөліп алады. Флотирлеу процесі арнайы аппаратта - құрыльтсы әр түрлі флотаторда жүргізеді. Биотехнологиялық өндірісте флотатор аппараты қолданылады, бірнеше вариантта орындалады: көлденең конусты, тігінен цилиндрлі, бір сатылы және екі сатылы ішінде стаканы бар болып келеді. Сепарирлеу Микроорганизмнің биомассасын концентрлеу, сепарирлеу әдісімен жүргізіледі, үлкен көлемдегі қиын фильтрленетін суспензияны жоғарғы жылдамдықта өңдеуге мүмкіндік жасалады. Сепарирлеу процесі флотирлеу процесімен салыстырғанда энергия көлемі көлемді жұмсалады, сондықтан алдын ала флотирлеуге мүмкіндік жасайды, ол сепарирлеу сатысының санын қысқартады. Культуральды сұйықтықты сепарирлеу алдында сүйылтуға немесе газдан тазарту үшін деэмульгирлейді. Культуральды сұйықтықты сепарирлеу үшін және культуральды сүйықтықтың бір қалыпты құйылуына мүмкіндік жасайды. Деэмульгирлеу әр түрлі әдіспен іске асырылады: механикалық (флотаторда механикалық көбік сөндіру немесе флотирлеу сатысы болмаған кезде механикалық көбік сөндіру), химиялық (көбік сөндіруге химиялық заттарды қолдану) немесе табиғи (арнайы деэмулъгаторлар) заттарды қолданады. 20- Билет 20/1. Каллусты ойлап шығару. Кездемелердiң калусты алу және тарату. Клеткалардың ретсіз бөлінуі нәтижесінде пайда болған ұлпаны каллус деп атайды. Клеткалардың бөліну арқылы көбейіп өсуін пролиферация дейді. Каллус - ұлпаның ерекше түрі, бүтін өсімдіктің зақымданған жері (жарасы) біте бастаған кезде түзілетін білеуленген бұлтық. Ол зақым болған жерді әр түрлі инфекциядан қорғайды. Каллус ұлпасында қоректік заттар жиналып, арнаулы қорғаныш қабат пайда болады немесе жойылған мүше қайта пайда болады, яғни регенерация процесі өтеді. Сондай каллус ұлпасы in vitro жағдайында да пайда болады. Каллустық клеткалардың құрылуын, бөлінуін, көбейіп өсуін фитогормондар (ауксиндер мен цитокининдер) реттейді. Алғашқы каллусты алу үшін және оны өсіру үшін залалсыз-дандырылған қоректік орта қажет екендігі туралы бұрынырақ айтылған болатын. Өсімдік материалы алдын ала бірнеше рет жуылып, тазаланады. Одан кейін стерильдейтін заттарды пайдалану арқылы микроорганизмдерден аластанылады. Жиі қолданылатын стерильдейтін заттар, атап айтқанда мыналар: активті хлоры бар натрий және калий гипохлориттері, хлорамин, хлор әрі құрамында сынап бар алмас (сулема), диоцид; сутегі диоксиді; этанол. Анда-санда бром, күкірт қышқылы, фенол, антибиотиктер, фунгицидтер қолданылады. Стерильдейтін заттардың түрі, концентрациясы және аластау мерзімі зерттелген өсімдікке байланысты. Ол заттар барлық микроорганизмдерді құрту, жою мен қатар өсімдік клеткаларына зиян тигізбеу керек, және де өсірілетін объектіден суға шайқағанда оңай кетуі керек. Осы шарттарға сай келмесе, стерильдейтін заттан клеткалар мен ұлпалар уланады, содан кейін өсуі тежеледі. Әдетінше, ғалымдар жоғары аталған заттарды қолданады немесе эксперименттік жолмен әрбір нақтылы объектіге қолайлы стерильдеудің тәсілін зерттеп табады. Өсімдік мүшесінің кесіндісі, яғни эксплант (эксплантат), лайықты қоректік ортаға отырғызылады. Біраз уақыт өткен соң оның құрамындағы клеткалар бөлініп, өсе бастайды. Соның нәтижесінде каллус ұлпасы пайда болады. Бұл процесті каллусогенез деп атайды. Соңғы кезде эксплантат деген терминнің орнына эксплант деген ағылшын сөзі қолданылады. In vitro жағдайында маманданған (дифференцияланған), бөліну кабілеті тежелген клеткалар қайтадан бөліне бастайды, яғни меристемалық күйіне оралады. Мамандығы белгіленген дифференцияланған клеткаларда пролиферация (бөліну арқылы көбею) қабілетінің қайта пайда болуы дедифференциялану процесі деп аталады. Ал, дифференциялану деген даму процесінде біртекті меристемалық клеткалардан морфологиялық құрылымы және атқаратын қызметі (функциясы) әр түрлі маманданған клеткалардың түзілуі. Мысалы, дифференциялану нәтижесінде меристемадан пайда болған маманданған клеткалар (мезофилл, эпидермис т.с.с.) сол меристемаға да және де өзара бір-біріне мүлде ұқсамай кетеді. Қайталап айтсақ дедифференциялану процесі арқылы маманданған клетка бөліну күйіне қайта оралады да меристема тәрізді каллус клеткаларына айналады. Бұл клеткалар көбінесе жұқа қабықты болып, паренхималық клеткаларға ұқсайды. Бірақ каллус ұлпаларының бәрі бірдей, біркелкі болады деп түсіну қателік. Каллустар морфологиялық белгілері (тығыздығы, түктенуі, түсі) және өсу қарқындылығы мен көгеру қабілеті жағынан әр алуан болады. Каллустың түсі ақшыл, сарғыш, қоңыр, қызыл коңыр болады. Сонымен қатар, оның құрамында хлорофилл немесе антоциан пигменттері болуы мүмкін. Шығу тегіне және өсіру жағдайына байланысты каллустар тұтас тығыз немесе сұйықтау және борпылдақ болып келеді. Борпылдақ каллустар бөлек кесектерге оңай ажырайды. «Каллустың тегі» деген оның өсімдіктің қай түрінен, қайсы мүшесінен, ұлпасынан алынғаны, пайда болғаны, шыққаны туралы түсінік. Каллустардын бір-бірінен айырмашылығы өсімдіктін түріне және эксплант алынған кездегі физиологиялық күйіне байланысты. Оныңн үстіне, экспланттың өзі де бірталай ұлпалардан тұрады. Сөйтіп, экспланттын құрамында барлық клеткалар бірдей бөліне бастамайды. Көбінесе каллус алғашқы немесе кайталама меристемадан пайда болады. Сондай-ақ меристемаға немесе өткізгіш ұлпаларға жанасып жатқан паренхимадан да пайда болады. Каллус түзілуі, сонымен қатар, экспланттың көлеміне де байланысты. Себебі, ірі эксплантта клеткалар өте көп және олар әр түрлі болады. Жас ұлпалардан каллус тезірек түзіледі. Сондықтан каллусты алуға көбінесе өскіндердін ұлпалары мен мүшелерін пайдаланады. Каллустың түзілуі алынған экспланттың физиологиялық полярлығына да байланысты болады. Мысалы, эксллант ретінде алынған сабақ кесінділерінде каллус тезірек оның төмен, тамырға қараған базаль жағында түзіледі. Соны ескере отырып, бұндай эксплантты аударып, бас жағын қоректік ортаға кіргізіп отырғызады. Сонда қоректік ортаның бетінде эксплантты базаль жағы орналасады да каллустың пайда болуына женілдік туады. Каллустарды Петри табақшаларында, пробиркаларда, колбаларда, флакондарда өсіреді. Үш-төрт апта өскен соң каллусты шығарып алып, майда кесектерге бөліп, жаңа қоректік ортаға көшіреді. Мұны лассаж деп атайды. Өйткені, ескі қоректік ортаның нәрі азаяды, каллустың ішкі жағындағы клеткалардың қоректенуі және ауамен қамтамасыз етілуі нашарлайды. Каллусты көшіріп отырғызатын қоректік ортаның құрамы, жасалатын тәжірибенің мақсатына байланысты болады. Мысалы, каллусты сол қалпында өсіріп, көпке шейін сақтау керек болса, онда қоректік ортаның құрамы өзгертілмейді. Ал, егер де каллуста дифференциялану, морфогенез процестерін жүргізу мақсаты қойылса, онда қоректік ортаның құрамын күрделі өзгерту қажет болады. Клеткалардың өзара әрекеттесуін, қарым-қатынас жасайтындығын еске алып, кейде каллусты өсіруге арнаулы тәсілдерді қолданады. Мысалы, «ұлпа-ене», «бағушы» деген тәсіл. Жақсы өсіп жатқан каллустың ықпал етуін екінші бір каллусты өсіру үшін пайдаланады. Ол үшін нашар өскен, немесе өсу қабілеті мүлдем төмен каллусты жақсы өсетін каллустың үстіне салады да, олардың екі арасына қоректік ортаға алдын ала малынып алынған сүзгіш қағазды кояды. Кейде бір ыдыстың ішінде әр түрлі өсімдіктердің клеткаларын қатар өсіреді. Анда-санда ұлпаларды бір-біріне теледі. Сөйтіп, қарқынды өскен каллустан бөлініп шығатын активті әлдеқандай заттар басқа каллустың өсуіне жағымды ықпалын тигізеді. Сонымен, барлық өсімдіктердің жасанды қоректік ортада өсірілетін клеткалары, көбінесе каллус клеткалары болып келеді. Жоғарыда сипатталған айла-әрекеттер өсімдіктің кез келген, қандай да болмасын тірі клеткасын ұзақ мерзім өсіруге мүмкіншілік береді. Каллус клеткаларында морфогенездің әр түрлі процестері өтуі мүмкін. Олардың сомалық эмбриогенез немесе органогенез жолдарымен даму қабілеті бар. Ол үшін қоректік ортаның құрамын өзгертіп, каллус ұлпасын белгілі бір даму жолына бұруға болады. Соның арқасында жеке-дара клеткадан бүтін регенерант өсімдік өндіріп шығаруға болады. Бұл регенерация процесі өсімдік клеткасының бірегей қасиетін -тотипотенттікті дәлелдейді.
20/2 Түпкi өнiмдердiң алуындағы кристаллизация және кептiрудiң әдiстерi Микроорганизмдердің торлы биомассасын культуральды сұйықтықтан ажырату тәсілдерін былайша бөлуге болады: - механикалық (қорғау, фильтрлеу, центрифугалау) - жылытехникалық (сушка). Культуральды сұйықтықтан микробиологиялық синтез өнімдерін бөліп алудың барлық тәсілдерін екі топқа бөлуге болады: 1. Экстракция, ионды алмасу, адсорбция, кристаллизация –егер өнім ерітіндіде болса. 2. Тұндыру, фильтрлеу, центрифугалау, сепарирлеу–егер өнім қатты болса. КРИСТАЛЛИЗАЦИЯ Кристаллизация – ерітінділер мен балқытпалардан қатты фазаны крисстал түрінде шығару. Антибиотиктердің және басқа да биологиялық белсенді заттардың кристализациясы ерітінді температурасын өзгерту нәтижесінде немесе оларды аз еритін химиялық формаға ауыстыру негізінде ерітіндіні азайтуға негізделген. Соңғысы рН ерітіндісінің өзгеруімен немесе соған сәйкес реагенттің қосылуымен жүреді. Кристаллизация антибиотиктерді қатты күйінде алу ғана емес, сонымен қатар қоспаларды тазартудың маңызды құралы болып табылады. Кристаллизация әдісі антибиотиктерді (тетрациклин, эритромицин және т.б.), витаминдерді, полисахаридтерді өнім алу технологиясында қолданылады. Тағам өнімдерін кептіру Өнімнің ылғалдығы төмен болса, микроб клеткалары осмостық жолмен ылғалынан айрылады, нәтижесінде олар тіршілігін тоқтатады (плазмолизге ұшырайды). Өнімдерді кептіру кезінде олардың ылғалдығы 8-25% -ке, яғни микроорганизмдер өсе алмайтын жағдайға дейін төмендейді. Бірақ кептіру кезінде барлық микроорганизмдер плазмолизге ұшырамайды, микробтардың көбі анабиоз күйіне ауысып көп уақыт ішінде тіршілік қабілетін сақтап қалады. Құрғақ өнімге су қоскан кезде бұндай микробтар қайта тіріледі және өсе бастайды. Басқа консервілеу әдістерімен салыстырғанда кептірудің көптеген ұтымды жерлері бар:
· кептіру технологиясы және оны жүзеге асыру үшін қолданылатын жабдықтар басқа консервілеу әдістеріне қарағанда қарапайым болып табылады; · · ·
22- Билет 22/2 Ферментацияда негiзделген технологиялар Ферментация процесі. Негізгі сипаттамалары. Жоғарыда ферментация процесінде оқшауланған клеткалар немесе микроағзалардың биохимиялық әрекет етуін қолдана отырып, бастапқа шикізаттың өзгеруі жүретіні айтылды. Практика жүзінде культивирлеу микроағзаларды өсіру, «биосинтез» терминін «ферментация» сөзінің синонимі ретінде қарстыруға болады. Ферментацияның биокатализ процесінен (мұнда алынған фермент немесе микроағзалар биомассасы бастапқы шикізаттан немесе реагенттен өнімнің биохимиялық синтезделу процесінің катализаторы ретінде қоданылады) және биотрансформация процесінен (мұнда фермент және микроорганизмдер биомассасы түріндегі биокатализатор қолданылады, бірақ бастапқы зат химиялық құрылымы бойынша биотрансформация өнімінен айырмашылығы аз) айырмашылығын білу керек. Ферментация процестерінің жіктелуі Алынатын өнімнің белгілері бойынша ферментация процесі келесідей типті болады: 1) Алынатын өнім микроорганизмдер биомассасының өзі болып табылатын ферментация, бұл процестер көбіне «культивирлеу», «өсіру» деп аталады. 2) Негізделген өнім биомасса емес, метаболизм өнімдері – клеткадантыс немесе клеткаішілік; мұндай процестер биосинтез процестері деп аталады. 3) Ферментация мақсаты бастапқы ортаның белгілі компонентін жою болып табылады; мұндай процестерге биототығу, метанды ашу, биокомпостау және биодеградация. |
