ПОЗНАВАТЕЛЬНОЕ

Оси и плоскости тела человека - Тело человека состоит из определенных топографических частей и участков, в которых расположены органы, мышцы, сосуды, нервы и т.д.

Отёска стен и прирубка косяков - Когда на доме не достаёт окон и дверей, красивое высокое крыльцо ещё только в воображении, приходится подниматься с улицы в дом по трапу.

Дифференциальные уравнения второго порядка (модель рынка с прогнозируемыми ценами) - В простых моделях рынка спрос и предложение обычно полагают зависящими только от текущей цены на товар.

Способы культивирования микроорганизмов 6 страница

Предыдущая 1 2 3 4 567 8 9 10 11 Следующая

11/2.Интерферонды алуы үшiн жасушаны қолдану мәдениеттерi

Интерферон иммундық жүйенің маңызды ақуыздарының қатарына жатады. Ол 1957 жылы ашылған. А.Аизекс және Ж.Линдеман вирустардың интерференция көрнісін зертеу кезінде (лат.inter- аралық және ferens – тасмалдаушы) төменгідей құбылысты байқаған. Жануарға не жасуша өсіндісіне вирустың бір түрімен жұқтырған кезде, оларда вирустың екінші түрін жұқтырмауға төзімділік пайда болады. Бұл көрністің негізінде вирустан қорғайтын сипаты бар ақуыз синтезделінеті анықталған. Бұл ақуыз түрі интерферон деп аталған еді. Қазіргі кезде интерферон құрылысы жанжақты зерттелген, және де ол медицина тәжірибесінде емдеу, немесе аурудың алдын алу үшін кең қолданылады. Интерферон ақуыз, химиялық құрамы гликопротеид, молекулалық салмағы 15-70 КДА-ға дейінгі тұқымдастыққа жататын зат. Ол иммундық жүйенің және дәнекерлеу ұлпасының жасушаларымен синтезделеді. Қандай жасуша түрімен синтезделуіне байланысты интерферонның үш түрі бар. Альфа-интерферонды лейкоциттер түзеді, сондықтан оны лейкоцитарлық деп атайды. Бета-интерферонды фибробластық дейді, өйткені ол дәнекерлеу ұлпасының жасушасы фибробластарымен синтезделеді. Гамма-интерферон иммундық деп аталады, өйткені ол белсендірілген Т лимфоцитер, макрофагтар, яғни табиғи, иммундық жасушалармен түзіледі. Интерферон ағзада үзілісіз түзіліп отырады да, оның қандағы мөлшері 2МЕ деңгейінде болады. Ағзаға вирустар еңген кезде, не болмаса интерферон демеушілерінің (индукторлары) әсерінен( мысалы РНҚ, ДРҚ, күрделі полимерлер) интерферонның түзілуі асқындайды. Интерферонның ондай демеушілері интерфероноген деп аталды. Интерферонның вирустарға қарсы әсерінен басқа қатерлі ісіктің өсуін тежеу, иммунитет дәрежесін көтермелеу және тағы бақа пайдалы қасиеттері бар.

Итерферонның әсер ету механизімі өте күрделі. Ол вирусқа тікелей залалды әсер етпей жасушаның арнайы құрылыс құрамымен байланысқа түсіп вирустер өңген кезде оларға қажет ақуыздың түзелуіне кедергі жасайды. Интерферон неғұрылым ерте түзіліп, не денеге тыстан ерте ене бастаса оның әсері соғұрлым нәтижелі болады. Сондықтан, интерферонды вирустар қоздыратын бірталай аурулардың ( мысалы тымау) алдын алу үшін, не болмаса вирустық созылмалы ауруларды (гепатит В,С,Д, ұшық т.б.) емдеуге қолданады. Интерферонның спецификалық қасиетінің бірі, адам ағзасынан алынған интерферон жануарларға әсерсіз. Иинтерферонды алу үшін екі жақты тәсіл қолданылынады:

а) Адамға, не адам лейкоциттеріне қауіпсіз вирус түрін жұқтырып, оларды интерферон түзуіне мәжбүр қылады, содан кейін интерферонды өңдеп, қажетті препараттарды дайындайды;

б) Гендік-инженерлік әдіс. Белгілі бір микроб түрінің (псевдомонада -немесе ішек таяқшасы) ДНҚ-на интерферонның генін жалғастырады. Өзгерген микроб арнайы ортада өсіп интерферон түзеді. Интерферонның бұл түрі рекомбинантты деп аталады. Оның Ресейде алынған түрінің ресми аты “Реаферон”. Реаферон медицина тәжірибесіндеқең қолданылады.

Вирус – индикатор қатысында донор қанының лейкоцит жасушаларынан табиғи (ИФН- α, ИФН- β, ИФН- α-n1) интерферондарды алады.

Гендік инженерлік әдіс арқылы, генетикалық аппаратында адам интерферонының рекомбининтты плазмидасы бар бактериалдық штамдарды дақылдандыру арқылы рекомбинантты (ИФН- α-2а, ИФН- α-2b, ИФН- α1b) интерферондарды алады.

11/3. Өсiмдiктегi гендердiң тасымалдауының векторлары және әдiстерi

Ген инженериясының маңызды мақсаты синтезделген немесе бөлінген генді клеткаға тасымалдау саналады. Бұл мақсат ДНҚ-ның векторлық молекулалары немесе қысқаша векторлар (тасымалдаушы немесе тасығыш) көмегімен іске асады.

Вектор деп бөтен генетикалық материалды (ДНҚ фрагментін) клеткаға (реципиенттің) тасымалдауға қабілетті ДНҚ молекуласын айтады. ДНҚ молекуласын векторсыз, мысалы, бактериялық клеткаға енгізсе, онда оларды бактериялық ферменттер ыдыратып жібереді. Кейбір жағдайда ДНҚ сақталуы мүмкін, бірақ клетканың бөлінуінде олар тұқым қуаламайды. Осындай жағдай болмас үшін векторлық молекулалар қолданылады. Век-торлар — ген тасығыштар, ал вектор деген сөздің өзі бағыттағыш деген мағынаны білдіреді. Сонымен бірге, векторларды рекомбинантты ДНҚ-ның міндетті бөлігі деп түсіну керек. Векторларды эксперименттік жолмен құрастырады және оларға мынадай талаптар қойылады: 1) вектор клетка ішіне өзімен бірге бөтен генді алып кірген соң, репликациялана (көбейе) алатын болуы керек, сонда ғана ол келесі ұрпаққа тұқым қуалай алады, ол үшін векторға ДНҚ репликациясын бастайтын ерекше нуклеотидтер тізбегін енгізеді; 2) құрамында рестриктазалар танып, үзе алатын нуклеотидтер тізбегі болуы керек, әйтпесе векторға ДНҚ фрагментін енгізу мүмкін емес; 3) оның, бір немесе бірнеше таңбаланған гендері (маркерлері) болуы керек, сол таңбалар бойынша қажет геннің қайсы клетканың (реципиенттік) ішіне енгенін анықтайды; 4) вектордың, клетка ішіндегі копиялары (көшірмелері) жеткілікті мөлшерде болуы керек.

12- Билет

12/1. Биотехнологияның әдiстерiнiң будандастыруды түкпiр күйiндегі сәйкес келмеушiлiгiн жеңуi.

12/2. Тамақ өнеркәсiбi үшiн арналған препараттар.

Тамақтық қосымшалар дегеніміз не? Тамақтық қосымшалар дегеніміз – табиғи (шынайы) және синтетикалық заттар азық-түліктерді өндіру процесінде олардың құрамына қажетті сапалық көрсеткіштерді (сыртқы түрін, дәмін, ароматын, консистенциясын консерванттар, ароматизаторлар, эмульгаторлар көмегімен жақсарту) беру мақсатында, және де тамақтық азық-түліктер өндірісінің технологиялық процесін (мысалы, коюлатқыштар, бейтараптандырғыштар, ферментті препараттар) жақсарту мақсатында арнайы енгізілетін заттар.

Тамақтық қосымшаларды технологиялық атауларына сәйкес мынадай топтарға бөлуге болады:

7. Бояғыштар – тамақтық азық-түліктердің түсін аздап бояуға арналған заттар;

8. Консерванттар – тамақтық азық-түліктердің бүлінуін ескертетін заттар;

9. Антитотықтырғыш және олардың синергистері;

10. Қышқылдар, негіздер, тұздар;

11. Хош иісті заттар, ароматты және дәмін арттырғыштар;

12. Эмульгаторлар, консистенцияны тұрақтандырғыштар, беткейлік белсенді заттар;

13. Сусымалы азық-түліктердің түйірленуін немесе иленуін ескертетін заттар;

14. Ұнды өңдеуге арналған заттар – бидай ұнының нан пісіру сапасын арттыру мақсатында ұнға қосылатын заттар;

15. Жасанды тәттілендіретін заттар – арнайы диеталық азық-түліктерді тәттілендіру үшін қолданылады;

16. Ферментті препараттар – технологиялық процестерді қарқындандыру және азық-түліктердің сапасын арттыру мақсатында қолданылатын ферменттер;

17. Органикалық еріткіштер – экстрактар мен эссенциялар дайындайтын заттар, және де технологиялық процестерді жеделдетуге арналған заттар;

18. Сорбенттер, жарықтандырғыштар, қоюландырғыштар, өңдеуге арналған материалдар – азық-түліктердің қандай да бір компоненттерді аластау үшін қолданылатын заттар;

19. Басқа да тамақтық қосымшалар.

Егер тамақтың тауар құлақшасында құрамында «Е» деген деген зат бар деп көрсетілсе, онда өнімге азықтық қоспалар, химиялық дәмдегіштер, жасанды бояу қосылды деген сөз. Олар өнімді бұзылудан сақтайтын күшті реагенттер.
Азықтық қоспаны адамзат ерте кезден пайдаланып келеді. Мысалы, табиғи ас тұзы етке, балыққа, көкөніске қосылса, астың дәмі кіріп, тәбет шақырады. Ал, химиялық қоспалардың адам ағзасына зияны ұшан-теңіз. Сондықтан дүниежүзілік тамақ өндірісінде азықтық қоспаның үш түрін мүлдем қолдануға тиым салынған. Олар Е-121 қоспасы – қызыл цитрус тағамдық бояуы, Е-123 – амарант бояуы, Е-240 – формалдегид консерванты. Бұл қоспалар шоколадқа қосылатын.
Бүгінде Е-240 консервантының азық-түлікке кері әсер ететіні дәлелденген. Кейбір азықтық қоспалар аллергиялық реакция туғызады, асқазан-ішек жолында қабыну пайда болып, таяныш-қозғалу мүшелердің жұмысының бұзылуына алып келеді.

Кейбір сүт өнімдері 100 пайыз жасанды екені, зауыттан шыққан сүт өнімдерінің адам ағзасына зияндылығы туралы көп айтылып жүр. Табиғи сүт асып кетсе 3-4 күн ғана сақталады. Сосын ашып кетеді. Ал, сауда нүктелеріндегі «табиғи сүт» белгілі бір температурада 6 айға дейін сақталады. Бізді де ойландыратыны – осы жағдай. Мәселе сүттің құрамына қосылған консерванттар мен сүт сақталатын асептикалық қорапта тұрған сияқты.
Асептикалық қорап дегеніміз не? Бұл қорапқа антибиотиктер сіңірілуі мүмкін, әлде ол залалсыздандырылатын заттармен байытылады. Мұндай қорапта көп сақталған сүт өнімдері адам ағзасына өте қауіпті азыққа айналып кетуі мүмкін. Айран мен йогурт 0 және -1 градуста көп сақталса, оның құрамындағы тірі микроағзалар өмір сүре алмайды. Йогурттың сақталу мерзімі – 3 ай. Мамандардың айтуынша, 3 айға дейін сақталатын йогурт өзінің тауарлық құнын мүлдем жойған болып есептеледі. Себебі йогурттағы микроорганизм өлмей, тірі сақталуы тиіс.
Айранды қалай сақтауға болады? Айтатыны жоқ, оған тек консервант қосу қажет. Немесе тұрақтандырғыштар, антибиотиктер қосып, радиация сәулесімен қайта өңдеуден өткізу керек. Йогурт, айран және тағы басқа сүт өнімдерінен жасалған өнімдерді тұрақты түрде пайдалансаңыз, өміріңізге қауіп төндіретініңізді де естен шығармаңыз.
Жақында Швейцария ақпарат құралдарында таң қаларлық деректер жарияланды. Бұдан отыз жыл бұрын жерленген адам мүрделері сол күйінде бұзылмай сақталған. Дәл бір жеті бұрын дүниеден озған адамдар сияқты дерсің!
Өлген адамның денесі 3-4 жылдың ішінде іріп-шіріп, тек қу сүйегі ғана қалуы керек еді. Бұл елдің заңнамаларына сәйкес, бұрын зират болған жерге 17 жылдан кейін ғана қайта адам жерлеуге рұқсат етіледі. Ал, отыз жыл бойы міні құрамай тұрған мәйіттер туралы не айтуға болады? Әрине, ғалымдар бұл жағдайды зерттей келе, денелердің бұзылмай сақталуына жеген тамақтарының құрамындағы когсерванттардың тікелей қатысы бар екенін анықтады. Консерванттар сол кездің өзінде газдалған ішімдіктерде, тәтті тағамдар мен сусындардың және Фаст Фуд өнімдерінің құрамында көп болған. Өмір бойы ағзаға жинақталған консерванттар ол өлгеннен кейін де денесінің бұзылмай сақталуына әсер етеді екен.
Азық-түліктің сақталу мерзімін ұзарту – тамақ өнеркәсібімен айналысатын көптеген компаниялардың басты мақсаты. Көкөніс және жеміс-жидектерді, әуелі, химиялық қоспалармен «өлтіріп», залалсыздандырады, сосын консерванттардың көмегімен тағы да қайта өңделеді.
Ананас, банан, жүзім, т.б. көкөніс өнімдері міні құрамай тұтынушыға жету үшін химиялық жолмен алдын-ала өңделеді. Мысалы, алма қабығы парафиннің жұқа қабатымен қапталады. Осындай тәсіл алманы екі жыл сақтауға мүмкіндік береді. Алманы жемес бұрын жәй ғана сумен жуу жеткіліксіз. Оны щеткамен мұқият ысқылап, бірнеше минут ыстық сумен жууымыз қажет.
Базардағы көздің жауын алғандай өрік қағы – табиғи түрде осындай болып қақталып қалуы екіталай нәрсе. Егер өрік табиғи түрде кептірілген болса, оның құрамындағы адам денсаулығына пайдалы заттардың бәрі де мінсіз сақталады. Ал, химиялық жолмен қақталған өріктегі керекті заттардан дәнеңе қалмай, адам ағзасына пайдасынан зияны көп затқа айналады.
Сөзіміз тиянақтырақ болуы үшін бір мысал келтіріп кетейік. Картоптан жасалған фри – әлемде ең көп тараған жеңіл тағам. Макдональдсте оны дайындау үшін қыруар уақыт жұмсалатын. Бірақ ол гамбургермен бірге тұтынушылар арасында үлкен сұранысқа ие болып, фирма үшін орасан зор табыс көзі болғандықтан, қанша уақыт кеткеніне қарамастан, оны дайындай берді. Міне, осыны ескерген картоп өсіруші фермер Джей Арсинг картоп өңдеудің жаңа технологиясын ойлап тапты. Қазіргі картоп зауыты осылайша пайда болды. Өндірістік процесс бұл жерде толық автоматтандырылған. Картоп іріктеліп, жуылып кептірілгеннен кейін ыстық будың көмегімен қабығы сыдырылады. Одан соң ол автоматты қондырғыда туралып, үлкен ыдыстардағы қайнап тұрған майға салынады да қытырлақ күйге келгенше қуырылады. Тоңазытқышта мұздатылады. Міне, осыдан кейін дайын тауар дүкен сөрелеріне жол тартады.
Картоптың пышақпен кесілген орны 4-5 минуттан кейін-ақ қарайып кететінін білеміз. Ал Фаст фуд өнімдерін дайындайтын фирмалар картоптың осы қасиетіне қарсы қандай әдіс қолданды? Бұл жерде тағы да консерванттардың, қышқылдардың, реагенттердің көмегі тиді.
Картоптан жасалған фри мен үй жағдайында пісірілген картопты бөлек ыдысқа салып сақталды. Арада 45 күн өткенде үйде пісірілген картоптың бұзылып, шіріп кеткенін, ал Фаст фудта дайындалған фри өзінің тауарлық түрін жоймай сақтағанын көрдік.
Сауда орындарында сатуға шығарылған азық-түлік заттарының 80 %-ы алдын ала өңдеуден өткен нәрселер. Сондықтан да олар бұзылмай көп уақыт тұра береді. Осылай біз соңғы 50 жылда химиялық зиянды заттармен өңделген тамақтарды ғана жеуге мәжбүр болып отырмыз.
Жеңіл тұздалған селедка балығын алып қарайық. Оны ұзақ мерзімде сақтау үшін уротропин қоспасымен өңдейді. Бірақ, тамақ өнеркәсібі мамандары осындай жолмен сақталған балықтардың одан әрі де көбірек сақталуын көздеп, балықты сірке қышқылымен өңдеуді ұсынады. Сірке қышқылына қосылған уротропин өте улы формальдегид қоспасына айналады. Бұл – адам ағзасы үшін өте қауіпті зат. Ол көру, есту, дем алу мүшелеріне залал келтіріп, орталық жүйке жүйесін де зақымдауы мүмкін. Формальдегид кинотаспа шығару өндірісі мен ағзаларды консервациялап сақтауға керекті химиялық нәрсе.

12/3. Энергияның дәстүрлi емес көздерi

Қазақстандағы күн, жел, геотермалды, биомасса және гидроэнергетика секторындағы энергияныңжаңғыртылатын көздерін пайдалану

Күн энергетикасы

Жыл сайын Жер Күннен шамамен 1,6х1018 кВт/с энергия алады, бұл энергияны тұтынудың қазіргі деңгейіне қарағанда 10 мың есе көп. Және күннің Жердегі энергетикалық балансында энергияның басқа барлық көздерінің қосынды үлесінен 5 мың есеге артады, басқаша айтсақ жер үшін күн энергиясының әлеуеті жылына шартты отынның 123х1012 т құрайды.Сонымен қатарЖерде пайдаланатын энергияның барлық түрі жылу энергиясына трансформацияланады, бұл энергия өндірісінде түсетін күн радиациясының 5% тең келетін қайтымсыз өзгерістерге әкеп соғуы мүмкін.

Қазақстан аумағының көпшілік бөлігінің күн энергиясын пайдалану үшін жағымды климаттық жағдайлары бар. Оңтүстік аудандарда күн сәулесінің ұзақтығы жылына 2000-нан 3000 сағат құрайды, ал күн энергиясының горизонталь қабатқа түсуі –1 ш. м-ге 1280-нен 1870 кВт/сағ-қа дейін.

Күн шуағы мол шілдеде горизонталь қабаттың 1 ш. м келетін энергияның мөлшері орташа алғанда күніне 6,4-тен 7,5 кВт/сағ дейін құрайды. Яғни, күн энергиясын кеңінен пайдаланудың шаруашылық маңызы болуы мүмкін.

Қазақстанның географиялық жағынан қалай орналасқанына қарамастан, елдегі күн энергиясының ресурстары жағымды құрғақ климаттық жағдайлардың арқасында тұрақты да жайлы болып табылады. Күн сағаттарының саны жылына 2200-3000 сағат құрайды, ал күн сәулесінің энергиясы 1 ш. м. жылына 1,300-1,800 кВт құрайды,бұл ауылдық жерлерде күн батареяларының панелін, атап айтқанда фотоэлектр көздерінің ықшам жүйелерін жасауға мүмкіндік береді. Энергияның осындай деңгейінде суды күнмен жылытудың болашағы бар, әсіресе газ құбырларына қолы жетпей отырған қашық аудандар үшін.

Қазақстанның барлық аумағындағы энергия ағынының потенциалды ағыны 1 трлн. кВт/сағ.құрайды. Экология шарты бойынша энергия ағынын ықтималды пайдалану деңгейі 1 трлн. кВт/сағ. құрайды (түрлендірудің ПҚК 100% болғанда).

Жел энергетикасы

Қазақстанның дәстүрлі жел энергиясы қондырғыларын пайдалану кезіндегі жел энергетикалық әлеуетін пайдаланудың техникалық мүмкіндігі 3 млрд. кВт/сағ. бағалануда.

Жоңғар қақпасындағы жел энергетикалық ресурстары барынша маңызды болып табылады (17000 кВт сағ/ш.м.). келешегі бар басқа аудандардан Ерейментау (Акмола обл.), Форт-Шевченко (Каспий теңізінің жағалауы), Қордай (Жамбыл обл.) және басқаларын атап кетуге болады.

Статистикалық деректер бойынша, Қазақстандағы жаңғыртылатын ресурстар мен энергия көздерінің теоретиялық потенциалы жылына шамамен 1820 млрд. кВт/сағ құрайды, бұл республиканың барлық отын-энергетикалық ресурстарын пайдалану көлемінен 25 есе асып түседі, ал экономикалық әлеует 110 млрд. кВт/сағ. деп бағаланып отыр, бұл ҚР энергоресурстарды жылдық ішкі тұтынудан 1,5 есе көп.

Және жел потенциалының бірқатар жерлердегі тығыздығы 1 ш.км. – 10 МВт құрайды. Солтүстік, Орталық, Батыс және Оңтүстік-Шығыс Қазақстанның аудандарының ресурстары жоғары, әсіресе Жоңғар қақпасы мен Шелек дәлізінде, сондай-ақ Астана, Форт-Шевченко және Арқалық, бұл жерлерде желдің орташа жылдық жылдамдығы сәйкесінше 7-9 м/с және 5-9 м/с құрайды.

Геотермалды энергетика

Қазақстанның геотермалды әлеуеті өте үлкен. Үңгіме сағасындағы көптеген арынды көздердегі судың температурасы 40-100°С. Олардың республика аумағындағы сұйытылған қоры шартты отынның 100 млрд. тоннасын құрайды, бұл елдің мұнай мен газының жинақты қорынан асып түседі.

Геотермалды көздердің көпшілігі негізінен Батыс Қазақстанда (75,9%), Оңтүстік Қазақстанда (15,6%) және Орталық Қазақстанда (5,3%) орналасқан.

Орналасқан жері бойынша геотермалды сулар Іле ойпатында, Сырдария, Ертіс, Маңғышлақ-Үстірт, Шу-Сарысу, Келес және Зайсан артезиан бассейндерінде ашылған. Іле ойпаты аясында өнеркәсіптік болашағы бар, сонымен қатар Алматы және Жаркенттік артезиан бассейндерін атауға болады. Сол бассейндердің арынды, минералдануы төмен суларының температурасы 40-100 °С, бұл электр энергиясын өндіру мен жылумен жабдықтаудағы өзінің артықшылығын тағы бір рет көрсетеді. Бассейндердің қоры сәйкесінше 106,5 және 216 млрд. текше м, бұл шартты отынның, шамамен 1,8 млрд. тоннасына эквивалентті.

Электр энергиясын және жылуды геотермалды көздерден алу мүмкіндігі әлі күнге әлемде кең жариялана қоймаған, таулы ортада жасанды баламасын алу бойынша жаңа идеясын өмірге келтірді. Егер шикізаттың энергия көзіне айналу сатысын ескерсек, онда мұнайды, газды және көмірді өндіру мен өңдеу, уранды ыдырату тек қана жылу және атом электр станцияларының турбиналарын айналдырып, электр энергиясын шығаратын аса қызған бу түріндегі соңғы өнімді алу үшін ғана өндіріледі. Бірақ оларды өндірмесе де болады, ал аса қызған буды дайын күйінде жер асты жасанды геотермалды көздерден алуға болады.

Биоэнергетика

Биомассаның энергиясы – бұл энергетикалық мақсатта биогаз және органикалық таза тыңайтқыштарды алумен, ауылшаруашылық қалдықтарын пайдаға асыру болып табылады. Қазақстанның ауыл шаруашылығында органикалық қалдықтардың жылдық шығымы шамамен 40 миллион тоннаны құрайды. Осы қалдықтарды биогазды технологиялар бойынша өңдеу шамамен 18 миллиард текше метр биогаз алуға мүмкіндік береді, бұл шартты отынның 14-15 млн. тоннасына эквивалентті. Осы ресурстарды жартылай пайдаға асыру ауылға және қашықтағы тұтынушыларға алыстан әкелінетін отынды орталықтан жеткізуге деген сұранысты азайтып, сондай-ақ жылу мақсатындағы электр энергиясының шығынын айтарлықтай азайтар еді.

Егер биогазды электр энергиясының өндірісі үшін пайдаланса, оның өзіндік құны кВт/сағ үшін бар болғаны 0,025-0,075 доллар, ал дәстүрлі көздерден алынатын электр энергиясы кВт/сағ үшін 0,1-0,15 доллар құрайды. Сөйтіп биогаз 2- 4 есе үнемдірек.

Биогазды технологиялар – бұл өңдеудің барынша тиімді, экологиялық таза, қалдықсыз тәсілі, тазарту, әртүрлі өсiмдiк және жануартекті органикалық қалдықтарды жою және зиянсыз ету.

Қазіргі кезде әлемнің барлық дамыған және даму жолындағы елдері биомасса ерекшелігінің барын ескере отырып, биоэтанол өндірісінің өзіндік бағдарламаларын жасауда, соның ішінде Қазақстанның жақын көршілері Ресей мен Қытай да бар.

Қазақстан бұл бағытта да алдыңғы қатардан көріне алады: Қазақстан өсімдік шаруашылығының өнімдерін ең алдымен, «қатты» бидайды көптеп шығарады. Бірақ бізде жыл сайын ауыл шаруашылығы қалдықтары –сабандар, күнбағыс қауыздары көп мөлшерде еш мәнсіз өртеледі, бұларды биоэтанол өндірісі үшін пайдалануға болатын еді.

Солтүстік Қазақстан облысында «Баско» компаниясы биоэтанол өндірісі бойынша зауытты салды – бұл «Биохим» өндірістік кешені. Сондай-ақ, энергетикадағы әлемдік үдерістерді ескеріп, Степногорскіде бар қуатты өндірістік базаны және биоэтанол өндірісіне арналған инфрақұрылымды пайдалануға да болады.

Биоотын

Қазақстанда ауыл шаруашылығы өндірісінің қалдықтары энергия өндірісіне арналған биомассаның тұрақты көзі болып табылады.

Оларды өңдеудің арқасында шамамен 2 млн. т.ш.о./жыл биоотын алуға болады.

Орман өнеркәсібінің қалдықтары да энергияның жаңғыртылатын көздері тұрғысынан қызығушылық тудырады. Қазақстан Республикасының орман қорының жалпы өрісі 23,4 млн. га құрайды, солардың ішінде орман алып жатқан алқап шамамен 12 млн. га, құрайды, бұл республика аумағының 4,5% Ресей және Түркиядан кейінгі Орталық және Шығыс Еуропа елдерінің ішінде үшінші орында.

Предыдущая 1 2 3 4 567 8 9 10 11 Следующая