ПОЗНАВАТЕЛЬНОЕ

Оси и плоскости тела человека - Тело человека состоит из определенных топографических частей и участков, в которых расположены органы, мышцы, сосуды, нервы и т.д.

Отёска стен и прирубка косяков - Когда на доме не достаёт окон и дверей, красивое высокое крыльцо ещё только в воображении, приходится подниматься с улицы в дом по трапу.

Дифференциальные уравнения второго порядка (модель рынка с прогнозируемыми ценами) - В простых моделях рынка спрос и предложение обычно полагают зависящими только от текущей цены на товар.

Способы культивирования микроорганизмов 7 страница

Предыдущая 1 2 3 4 5 678 9 10 11 Следующая

13- Билет

13.1.Сәйкес келмеушiлiктiң постгамнойы тұқымдардың жеңуiндегi мәдениет.

13/2. Инсулинды алуы үшiн микроорганизмдардың жасушалардың қолдану мәдениеттерi.

Денсаулық сақтау тәжірибе үшін инсулин алудың екі әдісі.Диабетті емдеу үшін керек инсулинді алғашқы кезде сойылған жануарлардың асқазан асты безі жасушаларынан алған, сол себепті оның бағасы өте қымбат болған. Жануардың инсулині өзінің аминқышқыл реттілігімен адам инсулинімен бірдей емес, сондықтан ол кейбір адамдарға әсер етпейді, тіпті адам оны көтере алмауы мүмкін. Инсулиннің жоғары бағасы мен шектеулі ресурсы оның терапевтік кең масштабта қолданылуын тежеді. 100 г кристаллды инсулин алу үшін 800-1000 кг асқазан асты бездері қажет, ал сиырдың бір безі 200-250 г болады. Бұл инсулинді диабетиктер үшін қымбат және қол жеткізуге қиын етті.

Инсулиннің жетіспеушілігімен байланысты және оны қолдану қажеттілігінен қант диабетімен ауыратындар үшін шошқа инсулинін адам инсулиніне айналдыру мүмкіншіліктері қарастырылды. Химиялық модификация жолымен жануар инсулинін адамдікінен еш айырмашылықсыз етілді, бірақ бұл өнімнің қымбаттауына әкеп соқты.

Адамның генді-инженерлік инсулинінің алынуы.Соңғы уақытта микробиологиялық синтез көмегімен гормональды стероидтық препараттарды алу әдістері жасалынған. 1978 жылы «Генентек» компаниясының штамында құрастырылған инсулинді алды. Инсулин ұзындығы 20 және 30 аминқышқылдай 2 полипептид тізбегінен тұрады. Олардың дисульфидті байланыспен қосылуы кезінде нативті екі тізбекті инсулин пайда болады. Ол өзінде E.Coli ақуыздарын, эндотоксин және басқа қосылыстарды құрамайтындығы, жануар инсулині ретінде кері әсер бермейтіндігі, алайда биологиялық активтілігінде айырмашылығы болмайтынын көрсетілген.

Ақырында, E.сoli жасушаларында проинсулин синтезі жүргізілді. Ол үшін РНҚ матрицасында кері транскриптаза көмегімен ДНҚ- көшірмесін синтездеген. Алынған проинсулинді тазартудан кейін оны ерітіп, нативті инсулин алды және осы кезде экстрация және гормон бөлу этаптары минимумға теңгерілді. 1000 л өсінді сұйықтықтан 200 г гормон алуға болады. Бұл шошқа немесе сиырдың 1600 кг асқазан асты безінен бөлінетін инсулин мөлшеріне эквивалентті.

1982 ж. бастап Eli Lilly компаниясы А және В тізбегінің ішке таяқшасы мен бөлек синтез негізінде геннді-инженерлік инсулин шығарады. Өнім бағасы төмендейді. Алынатын инсулин кері әсерін бермейді, себебі гендік микроорганизмде адам гормонын синтезін кодтайтын ген орналастырған. Бұрын 1 г инсулин алу үшін 8 кг асқазан асты безі қажет болатын, ал қазір ішек таяқшасының бактериялары өсірілетін 5 л көлемдегі өсінді орта болса болды. Адамның генді-инженерлік инсулинін шығаруды масштабтаудың концептуальды тәсілдері: -продуцент-штамін өсіруі; -инсулин тазартуы; -инсулин идентификациясы; -дайын дәрілік инсулин формаларының шығарылуы; -инсулиннің фармакологиялық және токсикологиялық қасиеттерінің зерттелуі.

13/3. Жасушалардың биореакторындағы периодты тарату.

14- Билет

14/1. In vitroнiң өсiмдiктерiнiң морфогенез және регенерациясы. 9/1,22/1

Каллус ұлпасындағы морфогенез және өсімдіктің регенерациясы

Бірқалыпты бөлініп ретсіз өсіп жатқан калусты қайта дифференциялану(мамандану-жіктелу) процесінің арқасында ұлпалар(гистогенез),мушелер(органогенез),ұрық тәрізді құрылымдар(эмбриогенез) пайда болады.Бұл морфогенез деп аталады.Алдымен каллус өсіп,белгілі бір деңгейге дейін өз массасын көбейтеді.Сонан соң ол морфогеннезге бағытталады.Морфогенезге каллус жасушаларының кейбіреулері ғана түседі.Бастаушы жасушалардың аркайсысы алғашқы кезенінде бақалардан шектеліп,қалыңдаған жасуша қабығын түзеді.Сонымен бірге ядроның да көлемі ұлғая түседі.Мұндай жасушалар құрамында крахмал көп кездеседі,липид те байқалады.Дәл осы кезде сыртқы факторлардың,әсіресе индуктордың әсері шешуші болып шығады.Индуктор ен әсерлі қоздырушы,онсыз морфогенез процесі болмайды.Көбінесе индукторлық қызметті фитогормондар атқарады.Сөйтіп клетканың күйі мен индуктордың әсері дәлме дәл сайкес келген кезде морфогенез процестері басталады.Клеткалардың морфогенезге қабілеттілігі өсімдіктің генотипіне,оның физиологиялық күйіне,эксплант алынған мүшесіне,даму мерзіміне және басқа химиялық-физикалық қасиеттерге байланысты.Скуг пен Милердің темекі каллусында ашылған заңдылығы инвитро жағдайында өтетін морфогенезді зерттеуге көп үлес қосты.Морфогенездің келесі түрлері кездеседі:1)Каллус жасушаларының мамандануы;2)Гистодифференциация-каллус ұлпасында фдоэма немесе ксилема элементтерінің пайда болуы;3)Органогенез-вегетативті немесе генеротивті бүршіктердің пайда болуы;4)Сомалық эмбриогенез-зиготаға ұқсас эмбриоид құрылымының түзілуі.Өсімдікті қалпына келтіру үшін соңғы екеуінің манызы бар.Морфогенездің кейбір түрінің қозуы цитокинин мен ауксин арақатынасына байланысты,Қоректік ортада цитокинин көп болса,өркен органогенезі немесе эмбриогенезі басталады,ал ауксин молырақ болса,ризогенез үрдісі басталып тамыр қалыптасады.Регенерант өсімдік деген-инвитро жағдайында пайда болған өсімдікті айтады.Өсімдіктін экспланттан бастап регенерантқа дейін қалпына келуінің барлық кезеңінен өту үшін 2ай уақыт қажет.Регенерация құбылысы жасушаның тотипотенттілік қасиетіне негізделген.Тотипотентілік-толық өсімдік тек жыныстық жасушадан ғана емес,сонымен қатар барлық тұқымқуалаушылық қасиеті бар сомалық жасушадардың бүкіл өсу кезендеріне өтіп,тұтас өсімдікті қалпына келтіре алатын қабілеттілігі.Регенерация нәтижесінде кайтадан тұтас организм түзіледі.

14/2. Клеткалы селекциядағы гаплойд технологиясы.

Гаплоидты организмнің сомалық клеткаларында сыңар хромосомалар жиынтығы болады, яғни толық жиынтықтың тең жартысы.

Гаплоидты клеткалар мен протопласттар клеткалардың бөлінуі мен дифференциациялануын, сомалық клеткалардың генетикасын және популяциялардың генетикасын зерттеу үшін ыңғайлы тәжірибелік модель.

Гаплоидтарды пайдаланып, яғни хромосомаларын екі есе арттырып, гомозиготаларды жылдам алуға болады. Гаплоидты өсімдіктерді колхицинмен өндесе, хромосомалар мүлде ұқсас гомозиготалық дигаплоидты организм пайда болады.

14/3 Амин қышқылы және белоктердiң микробты синтезі

Клеткада белоктың синтезделуі өте күрделі де, көп сатылы процесс. Белоктың құрылымы туралы мәлімет ДНҚ-нің ген деп аталатын бөлігінде жазылады. Транскрипция процесі арқылы генде жазылған мәлімет мРНҚ-ға көшіріледі, ал мРНҚ белоктың синтезінде матрица ретінде қызмет атқарады. Матрицалық РНҚ-ның негізінде белок сентезі трансляция аеп аталады.

ДНҚ ----транскрипция----à мРНҚ----трансляция---àБелок

Белоктың биосинтезі үшін клеткада келесі процестер іске асуы қажет: 1. Транскрипция – РНҚ-полимераза ферментінің қатысуымен РНҚ-ның синтезі. 2. РНҚ-транскриптің пісіп жетілуі. 3. Белоктың синтезі мРНҚ-ны матрица ретінде пайдалана отырып іске асады. Бұл процесті трансляция д.а. Белок молекуласының синтезі трансляция сатысында іске асады.

ТРАНСКРИПЦИЯ (лат. transcrіptіo – қайта көшіріп жазу) – тірі жасушалардағы рибонуклеин қышқылының биосинтез процесі. Ол дезоксирибонуклеин қышқылы (ДНҚ) матрицасында жүреді. Транскрипция аденин, гуанин, тимин және цитозиннің қайталанбалы тізбегінен тұратын ДНҚ молекуласындағы генетикалық ақпараттың іске асуының бірінші кезеңі. Транскрипция арнайы ДНҚ және РНҚ полимераза ферменті арқылы жүреді. Транскрипция нәтижесінде РНҚ молекуласының полимерлі тізбегі түзіледі. Бұл тізбек ДНҚ молекуласының көшірілген бөлігіне комплементарлы болады. Транскрипция процесінің өнімі әртүрлі қызметтер атқаратын РНҚ молекуласының төрт типінен тұрады:

Рибосомадағы ақуыз синтезінде матрицаның рөлін атқаратын ақпараттық немесе матрицалық РНҚ;

Рибосоманың құрылымдық бөлігін құрайтын рибосомалы РНҚ;

Ақуыз синтезі кезінде генетикалық ақпараттың РНҚ-дағы нуклеотидтік “тілді” аминқышқылдық “тілге” ауыстыруға қатысатын тасымалдаушы РНҚ;

ДНҚ молекуласының репликациясы кезінде бастама қызметін атқаратын РНҚ.

Транскрипция бірлігін атқаратын қызметі бір-біріне байланысты ферменттер синтезін анықтайтын гендер тобын ``оперон`` деп атайды. Прокариоттарда ол функционалды байланысқан бірнеше геннен, ал эукариоттарда тек бірғана геннен тұрады.

ТРАНСЛЯЦИЯ — полипептид тізбегінің гендегі иРНҚ негізінде ақпаратқа сай түзілуі. Трансляция болашақ белокқа тән иРНҚ-на жазылған нуклеотидтер кезегін түзілетін белоктардың амин қышқылдарының кезегіне айналдырады. Бұл жұмысқа иРНҚ-нан басқа рибосомалар, тРНҚ, аминоацилсинтетазалар, белоктан тұратын инициация, элонгация және терминация факторлары қосылған күрделі құрамдар қатынасады

.Амин қышқылдарының активтенуі.Белок синтезіндегі тРНҚ-ның және аминоцил тРНҚ синтетазаның рөлі туралы толық мәлімет бер.Клеткадағы барлық РНҚ-ның 10% шамасындайы транспорттық РНҚ, тРНҚ, молекуласы құрамына 70-84нуклеотид кіреді. Оның үлкен емес 25000-30000 тРНҚ құрамынан 30шамасына дейін қалыптан тыс, минорлық затты қалдықтар деп аталатын қосылыс табылған. тРНҚ қызметі активтелген амин қышқылдарын белок синтезделетін орынға жеткізу болып табылады. Клеткада 50шамасындай тРНҚ бар, ал амин қышқылының саны 20ғана екені белгілі. Демек, бір амин қышқылын екі ж/е одан көп тРНҚ тасымалдайды екен. Сол сияқты әр амин қышқылын екі ж/е одан көп тРНҚ тасымалдайды екен. Сол сияқты әр амин қышқылын өзінің арнаулы тРНҚ-сы тасымалдайды. Барлық тРНҚ-ның жалпы жоспар бойынша құрылғаны олардың кеңістіктік құрылымы бірдей екендігі, пішінінің беде жапрағына ұқсайтыны анықталған. Барлық тРНҚ конформациясы ұқсас болғанымен, нуклеотидьердің орналасу реті әр түрлі.Амин қышқылдарының активтенуі. ТРНҚ-ның белок биосинтезі процесіндегі рөлі. Аминоацил-тРНҚ синтетазаның рөлі.Әр аминқышқылын автивтендіретін оның өзіне тән арнайф ферменті бар.Ол фермент-аминоацил-тРНҚ синтеаза деп,метионинді автивтендірітін фермент метионил т-РНҚ-синтетаза деп талады.Бұл фермент процестің келесі сатысыда аминоациладенилат пен тРНҚ өзара әрекеттесуіне қатысады.Автивтелген аминқышқылы аденозиннің 3’-он тобы бойынша тРнқ-ның акцепторлық шетіне жалғасады,және аминоацил тРНҚТүзіледі.Егер активтендіретін және тРНқ мен байланысқан амин қышқылы метионин болса,онда ол метионил тРНқ деп аталады.Бұл ферменттің байланысатын 3 учаскесі болады.Фермент молекуласының 1 учаскесі тиісті аминқышқылын таниды.,2 учаскесі тРНҚ таниды.Осы тРНҚ сол аминқышықылын ғана ковалентті байланысып жалғасуы мүмкін.3 учаскамен АТФ молекуласымен байланысады.Бұдан кейін тРНҚ амин қышқылын белок синьездейтін комплекске ауыстырады.

15- Билет

15/1. Биореакторлар және микроорганизмдардың биотехнологиясындағы олардың арналуы.

Биореакторлар (ферментерлер) деп - биосинтетикалықүдерістер жүргізуге арналған сиымдылығы қолданылу аясына байланысты әртүрлі (зертханалық 10 л, пилотты 150 л немесе өндірістік 100 м3 және т.б.) болып келетін ыдыс қондырғылары айтылады. Биореакторларда микроорганизмдер өсіpiлiп, биомасса көлемі белгілібірмөлшерге дейін жинақталған соң, қажеттіөнім синтезделеді.

Биореакторларды өте жоғары сапалы болаттардан немесе кейбір кездері титаннан жасайды. Биореактордыңішкi жағы жылтырланған тегісті болуы қажет.

Биореакторларда көптеген мөлшердегітіріжасушалар немесе реагенттер мен ферменттердіңқосындылары сақталуы мүмкін.

Биокаталикалықүдерістердің көпшілігі сулы ортада жүреді. Мұндағы басты мақсат, жасушаларды немесе реагенттерді адамдарға кажетті ақырғы өнімін алуға бағыттап индукциялау. Қондырғыда өтетінүдеріс аяқталып біткеннен кейін, дайын өнімдері жиналып алынады.

Биореакторлардағы басты артықшылық, үдерістер тоқтатылмай, ұдайы жалғасын тауып жатқанда, мұндағы түзілетінөнімдері белгілібip мерзімдер аралықтарында бірнеше қайталана жинап алынады. Ферментацияның көпқолданылатын қарапайым тәсілінде кажетті жасушалар, құрамында суы, қоректі заттары, азот көздері және ауасы бар ортаға салынады. Жасушалардыңқоректі ортадағы белгілі бip тығыздыққа дейін өсіп-көбеюіне мүмкіндік беріледі. Мұндағы жүретінүдерістердің жақсы өтуiүшін, қоректік ортаныңқұрамында жасушаға қажетті барлық химиялық элементтер болуы қажет. Сондықтан, жасушалардың өсірілу ортасының жағдайы әрдайым қадағаланылып, басқарылып отырылуы тиіс. Қоректік ортадағы қоректік заттардың жасушаның айналасындағы айналымын қамтамасыз ету және зат алмасуы нәтижесінде пайда болатын көмірқышкыл газы мен басқа да қажетсіз заттардан арылту мақсатында, төмендеп шаралар жасалынып тұруы қажет:

1. Деміл-деміл араластырылып тұруы.

2. Циркуляцияланатын ортада микроорганизмдер суспензиясын пайдалану.

Қоректік ортадағы ерітілген оттегінің жасушаларға әрдайым жеткізіліп тұрылуын естен шығармау қажет. Жасушалар қоректік орта құрамындағы алғашкы заттардан, адамдарға кажетті заттарды синтездейді. Кейіннен, жасуша шырыны (секреті) ретінде бөлініп шыққан қажетті заттар тазартылып немесе химиялық жолмен өндіріліп алынады.

Өсірілетін дақылдар мен ондағы алынатын өнім түрлеріне байланысты, биотехнологиялық үдерістер өтуге арналған қондырғыларды:

1. бактериялар мен микроскопиялык санырауқұлақтарды өндіруге арналған;

2. өсімдіктер жасушалары мен ұлпаларын өcipyre арналған;

3. хайуандар мен адамдардын жасушалары мен ұлпаларын өcipyгe арналған типтерге бөлуге болады.

Қондырғыларды бұлайша бөлу, бактериялар мен микроскопиялық саңырауқұлақтарды көбінесе өз құрылымында ферментатор, әртүрлі заттарды (қоректік орта, себепші материялдар, сулы заттар және т.б.) жеткізуге арналған көп корпусты стерильді бұрандалы тұтқалар (вентил), pH ортасын реттейтін жүйе, ауа жеткізушіқамтамасыз етуші жүйе, ионбасушы, электрліқоздырғышы бар бip типті биореакторларын қолдану мүмкіндігінен туындаған.

Жасушалыққабаты бар өсімдік жасушалары болса (бактериялар мен микроскопиялық саңыраукұлақтарындағы сияқты), бактериялар мен микроскопиялық саңыраукұлақтарға қарағанда көбейіп, өcyi мен дамуына ұзағырақ уақытты талап eтyi себепті, бұларда өтетін биотехнологиялық үдерістердің өзгешелеу жүруі және қондырғы құрылымының да бipшамa басқаша жасалуын қажет етеді.

Ал, хайуандар мен адамдардың жасушалары мен ұлпаларында жасуша қабаты болмағандықтан, басқа да эукариот және прокариот жасушаларымен салыстырғанда, өте бүлінгіш және өздерініңтіpшiлікету жағдайына аса сезімтал келеді. Сондықтан осындай биозаттардың баппен қаралып-күтілуіне жағдай жасау үшін, бұларғa арналған қондырғылар «баяу козғалатын» болып келуіқажет. Keйбip жағдайларда, мысалы, өсімдік жасушаларын тереңдете өcipy үшін (мысалы, адамтамыр өсімдігінің суспензиясын алуда), бактериялар мен микроскопиялық саңырауқұлақтарды өcipyre арналған қондырғылар да пайдаланылуы мүмкін.

Периодты әсермен жұмыс атқаратын ГСФ тобындағы ферментерді өндіріске 1944 жылдардан бастап антибиотиктер, дәрумендер өндіру мақсаттарында қолданысқа енгізді.

Негізінен, ферментаторлардың құрылысы мен атқаратын қызмeттepi бip-бipіне ұксас болғандықтан, оларды жалпылай алғанда - стеридті, яғни ауасыз жұмыс істейтін (анаэробты) және ауа жеткізіліп тұрылатын (аэробты) деп екіге бөліп те атайды.

Аэрацияланатын (аэробты) биореакторлар өз кезегінде араластырғыштары (қозғағыш) бар және жоқ болып бөлінеді.

Соңғы кездері мембраналы биореакторлар, жалпақпішінділері және т. б сынақтан өткізіле бастады.

Биореакторларды құрастыру кезінде, әртурлі микроорганизмдер өкілдерінің биологиялық үдерістерініңөту мерзімі есепке алынады.

Ферментаторлардың көлемі, оның сыртқы диаметрінің биіктiгінe қатынасымен анықталады және бұл қатынас көбінесе 1:2 ден 1:6 дейін аралықта болады.

Әржақты және көп қолданылатын ферментаторлар қатарына, анаэробты және аэробты түрлер жатады. Бұл ферментаторларды өз кезегінде араластыру үшінқажетті энергия көздерінің жеткізілуіне байланысты:

· газды фазалы (ГФ);

· сұйыктық фазалы (СФ),

· газды және сұйықтық фазалы (ГСФ) деп бөледі.

Келтірілген классификация арқылы ферментерлердің конструктивті бөлшектеріне лайықты инженерлік есептеулер мен олардың жұмыс режимдерінің бipтeктi әдістерін қалыптастыру мүмкін болады.

Осы үш типті ферментерлердің көптеген элементтерінде жалпылай ұқсастық бар. Мұндағы негізгі айырмашылықтар - аэрациялайтын және араластыратын белгілерінде ғана.

ГФ тобындағы ферментаторлардың iшіндегі конструктивті сипаты түрінде сыйымдылыгы 63 м3 келетін эрлифтіпішінін айтуға болады. Бұл қондырғыда механикалық араластырғыштың болмауы себепті, асептикалық жағдайды ұстап тұру оңай. Ортаныңаэрациясына қажетті ауа ферментатордыңішінен вертикалды орналасқан түтік арқылы беріледі. Диффузордың төменгі жағында орналасқан және конструкциясы шығатын ауаныңұйытқуын тудыратын аэратор арқылы, қоректік орта ауамен камтамасыз етіледі. Газды-сұйықтық диффузор арқылы жоғары көтеріліп, оның шеті арқылы араластырылады. Дәл осы аймақта ауаның бip бөлігі қондырғыдан шығарылса, бұдан тығыз орта ферментатор мен диффузор аралықтарындағы дөңгелек алаңқайларға араластырғыштар, аэрациялық және жылудан босатуға арналған кұрылғылары болады.

Осындай жолмен ферментатордағы ортаныңқайталанатын циркуляциясы жүзеге асып отырылады. Ферментатор ішінде биологиялық үдерістер нәтижесінде пайда болатын ыстық ауаны шығаруға арналған арнаулы түтік (змеевик) болады, және қондырғы секциялық бөлімдер арқылы қорғалады. Казіргі кезде мұндай ферментаторлардың сыйымдылығы 25, 49, 63 және 200 м3 арналған түрлері бар.

Микробиологиялық өндірістерде, сұйық парафинде ашытқыларды өсіруде, арнайы сору қабілетті араластырғышы бар ферментатор пайдаланылады. Оның сыйымдылығы 800 м3 (жұмыс сыйымдылығы 320 м3) және олар 12 секцияға бөлінген. Ферментациялық орта осы секциялардың барлығынан кезеңмен өткізіліп, ең соңғысында құрамында парафин мөлшері аз, ал биомассаға өте байболып келетін культуралды сұйықтығы алынады.

15/2 Өсiмдiктердiң микроклональдық көбейтуiнiң кезеңдерi.

Бірінші типті өсімдіктер бүтін өсімдікте бұрыннан болған меристемаларды активтендіру жолымен пайда болады.Бұл меристемадан шыққан өсімдіктер генетикалық жағынан аналық өсімдікпен пара-пар,өйткені апекстерді In vitro жағдайында өсіргенде олар генетикалық тұрақтылығын сақтайды.

Екінші типті өсімдіктер In vitro жағдайында пайда болған бүршіктер мен эмбриоитардан алынады.Бұл өсімдіктерде маманданған және каллус клеткаларынан шыққандығына байланысты генетикалық өзгергіштіктер орын алуы мүмкін.Сондықтан,шыққан клондар бастапқы өсімдіктен біршама ауытқып кете береді.Сөйтіп бұл әдісті тек каллустары тұрақты немесе регенеранттарда пайда болған өзгерістер табиғи өзгергіштіктен аспайтын өсімдіктерге пайдалануға болады.

Клондық микрокөбейту-өсімдіктерді In vitro жағдайларында жыныссыз жолмен көбейту.Пайда болған клон өсімдіктер бастапқы өсімдікпен генеикалық жағынан бірдей болады.Клондық микрокөбейту әдісіне дағдылы вегетативтік жолмен көбейту мен салыстырғанда бірталай артықшылықтар бар.Оның ішінде ең маңыздыларын көбею коэффициенті өте жоғары және өсімдіктерді вирустармен патогендік Өсімдіктерден тазарту.Клондық микрокөбейту әдістері In vitro жағдайында қолтық бүршік меристемаларын өсіруге және басқа экспланттардан немесе каллустардан бүршіктер мен эмброидтарды өсіруге негізделген.

Клондық микрокөбейту 4-этапта өтеді;

1.Эксплантты In vitro өсіру;

2.Микрокөбейтудің өзі;

3.Көбейген өркендерді тамырландыру;

Клондық микрокөбейту әдісін «Жасанды тұқым» алу үшін қолданылады. Демекші сұйық ортада өсетін эмброидтар өркендер мен регенеранттарға қара-ғанда микрокөбейту процесін автоматтандыруға икемді келеді.

Клондық микрокөбейту әдісі әсемдік (архидея, қалампыр, нарғыз гүл, сирен, сүмбілшаш), көкөніс (картоп, помидор, пияз, сарымсақ, каруста), жеміс жидек (бүлдірген, таңқурай, жүзім, қарақат, лма, шие, қараөрік, шабдалы, цитрустар) дақылдарды көбейту үшін қолданылады.Астық тұқымдастарының ішінде бұл әдіспен өнеркәсіптік масштабында тек қант қамысы мен бамбукты көбейте-ді.Дәнді дақылдар мен шөп,астық тұқымдастары бұл әдіспен қиын көбейе-ді,сондықтан бұл әдіс тек селекциялық жұмыстарында шағын көлемде қолда-нылады.

Клондық микрокөбейтудің артықшылықтары айқын факт және өсімдік өсіру мен селекцияда оның мүмкіншіліктері соншама зор болғандықтан,көшет мате-риарды биотехнологиялық өндірісте шығару жақын болашақта кеңінен дами-ды.Сонымен бірге рентабельдік биотехнологияларды дайындау үшін және жаңа әдістерді ауыл шаруашылығына кең енгізу үшін,физиологтар мен инженерлер үшін біріктіріп көп еңбек сіңіру қажет.

Өсімдіктерді топыраққа отырғызу;

Клондық микрокөбею нәтижесі өсімдіктің генотипіне,жасына,экспланттың те-гіне,қоректік ортаға,өсу жағдайларына байланысты.Бұл әдіс қымбат және көп ең-бек қажет етеді,сондықтан әзірше ол көбіне селекциялық жұмыстарда қол-данылады және басқа жолдармен көбеймейтін өсімдіктерді көбейту үшін пай-даланылады.Сонымен бірге бұл әдіс лабораториялық деңгейінде 2,500 дай өсімдік түрлеріне дайындалған,ал өндірістік технология ретінде біртіндеп өріс алып келеді.

15/3. (Ашытуға арналған) старттық мәдениеттер.

Ашу, ашыту — органикалық заттардың ферментті тотығу-тотықсыздану процесі. Оның нәтижесінде организмдер өмір суруге қажет энергия алады. Ашу организмдер дамуының ерте сатысына тән және ол энергия алудың тиімсіз түрі болып есептеледі. Ашу процесі жануарларда, өсімдіктерде және көптеген микроорганизмдерде жүріп жатады. Кейбір бактериялар, саңырауқұлақтар, қарапайымдылар тек Ашудан алынатын энергия арқылы өсіп-өнеді. спирттер, органик. қышқылдар, аминқышқылдар, пуриндер, әсіресе, көмірсулар Ашуы мүмкін.

Предыдущая 1 2 3 4 5 678 9 10 11 Следующая