 ПОЗНАВАТЕЛЬНОЕ Сила воли ведет к действию, а позитивные действия формируют позитивное отношение Как определить диапазон голоса - ваш вокал Игровые автоматы с быстрым выводом Как самому избавиться от обидчивости Противоречивые взгляды на качества, присущие мужчинам Вкуснейший "Салат из свеклы с чесноком" Натюрморт и его изобразительные возможности Применение, как принимать мумие? Мумие для волос, лица, при переломах, при кровотечении и т.д. Как научиться брать на себя ответственность Зачем нужны границы в отношениях с детьми? Световозвращающие элементы на детской одежде Как победить свой возраст? Восемь уникальных способов, которые помогут достичь долголетия Классификация ожирения по ИМТ (ВОЗ) Глава 3. Завет мужчины с женщиной
Оси и плоскости тела человека - Тело человека состоит из определенных топографических частей и участков, в которых расположены органы, мышцы, сосуды, нервы и т.д.
| Критерии оценки определения скорости воздушной струи в воздуховоде. 24 страница
В) жұмысқабылеттілігіне теріс әсері Г) кәсіптік аурулар Д)фукнционалдық көрсеткіштердің ауытқуы 17.Жұмысшыларда қандай ұйымдар нервтік-психикалық және өндірістік шаршауды басуға көмектеседі А)енгізілген гимнастика Б) физкультпауза В) психолониялық түсірілу Г) медитация Д) гипноз 18.бас ми қыртысында жұмыс іс–әрекетінің оптимизациялық дамуы А)доминатты орталық Б) патологиялық қозу көздері В) очагов застойного торможения Д) барлық жауап дұрыс 19.есту анализаторын зерттеу үшін қолданылатын әдіс А)камертон көмегімен
20. . Қай физиолог функционалдық жүйе теориясын құрастырды а) А.А. Ухтомский б) И.П. Павлов в) Ф.К. Анохин г) Н.Е. Введенский д) Н.Д. Беклемишев Ситуациялық есептер Есеп №1. Полиграфикалық бөлімшеде қабылдаушының еңбек әрекетін зерттей отырып, дайын өнімнің 1 сағ. ішінде 6 операцияның жүзеге асатындығы орналастыру және алып тастау дәптерінен көруге болады. Берілген максималдық көлемнің әрекеті 4 кг. Жұмыс тұрған кезде жүзеге асуы. Жұмыстың ұзақтық кезеңі -8сағ. Жұмысты қамту күні-98%. Энергиялық шығынының көлемі 158. Физикалық зерттеу кезінде динамикалық көрсеткіші ағзадағы жүйесінің функциялық түрі болып табылады.
Тапсырма: А)Еңбек ісіне қысқаша сипаттама Б) Жұмысшының ағзасында қай жүйе көбінесе жүктелген В) Физикалық көрсеткішінің өзгеруіне қарай еңбек қабылетін табыңыз Г) Еңбек қабылетін жоғарылату үшін іс шаралар өткізуді ұсыныңыз
Есеп №2. Физиология- гигиеналық зерттеу кезінде өткізілген суық материалдарды өңдеу цехында штамповшицаның максималды берілген әрекеті шешілді. Дайын өнімді орналастыру бойынша лоар 1 сағ. ішінде 130-140 операцияны атқарады. Жұмыс әрекетін отырып жүзеге асырады. Жұмыс орнында ұзындығы өзгермейтін, 650 мм-жуық, жартылай қатты орындық бар. Қаптау кезінде жұмысшының аяқ, қамтуы үшін арақашықтығы қарастырылмаған. Жұмыс орнының тереңдігі -600 мм, ұзындығы-100мм, ені-300мм, штамповшицаның бойы-163см. болуы керек. Жұмыс уақыттың 624 к Дж/сағ. (149ккал/сағ) Кестеде физикалық зерттеу кезіндегі жұмысшының ағзасындағы жүйенің көрсеткіші берілген.
Тапсырма: А)Еңбек ісіне қысқаша сипаттама Б) Жұмысшының ағзасында қай жүйе көбінесе жүктелген В) Физикалық көрсеткішінің өзгеруіне қарай еңбек қабылетін табыңыз Г) Еңбек қабылетін жоғарылату үшін іс шаралар өткізуді ұсыныңыз Есеп №3.Реттеушінің еңбек әрекетін зерттей оырып, жұмысшының 1 сағ ішінде 140-қа жуық әр-түрлі операцияларды атқаратындығын көруге болады. Соған қарай берілген максималдық көлемнің іс-әрекеті 0,2-0,4 кг көрсетеді. Жұмысты отырып атқарады. Жұмыс орнында бар онда орындықтын отыру ұзындығы мен арқа тіреуінің жеке реттеу мүмкін емес. Жұмыс күнің ұзақтығы 8 сағ 30мин. Жұмыс күннің жүктемесі -95%. Сыртқы жұмыс ұзындығы 900мм, тереңдігі 150мм, фронт бойынша көлемі -350мм, реттеушінің бойы- 165см, Энергошығын 578,2 к Дж/сағ (138 ккал/сағ) құрайды.
Тапсырма: А)Еңбек ісіне қысқаша сипаттама Б) Жұмысшының ағзасында қай жүйе көбінесе жүктелген В) Физикалық көрсеткішінің өзгеруіне қарай еңбек қабылетін табыңыз Г) Еңбек қабылетін жоғарылату үшін іс шаралар өткізуді ұсыныңыз
1.Тақырып №6. Еңбек процесінің жеке жүйелердің (бұлшықет, тыныс алу ағзалары) жағдайына әсерін зерттеудің қазіргі гигиеналық-физиологиялық әдістері. Нәтижелерді бағалау. 2.Мақсаты. Жұмысшының ағзасындағы физиологиялық жылжудың зерттей білу туралы білім қалыптастыру, алынған қортындыны бағалау және соңғы алынған мәліметтер негізінде ғылыми еңбек үрдісіне ұйымдар құру, жоғары жұмыс қабылетін қамтамасыз ету, денсаулықты сақтау және өмір ұзақтығын қамтамасыз ету. 3.Оқыту міндеттері. 1. -өндірісте физиологиялық зерттеуді адекватты жүргізу әдістерін таңдауды үйрену және жалпы методологиялық тоқтауы. 2. -Жұмысшылардың ағзасының функционалдық күйін зерттеу әдістері. 3. -Гигиеналық және физиологиялық еңбек сұрақтарын шешу үшін хронометраждық бақылау әдістері. 4. -Жасалып жатқан жұмысқа сай зерттеу жүргізу, еңбек және демалыс режимі, жекелеген кәсіптік физиологиялық ерекшелігі, жұмыс орны, жұмысшының орналасу жағдайы, оның қимылы және т.б 5. 5.-Рационалдық еңбек үрдісінің ұйымдары ұсыныстар құрастыру. 4.Тақырыптың негізгі сұрақтары. 1. Еңбек физиологиясы-анықтама, мақсаты. 2. Адамның қозғалтқыш аппараты. Бұлшық еттің биохимиялық қысқаруы. 3. Адамның энергетикалық шығыны және физилогиялық еңбектің әртүрлі түрінде термореттелуі. 4. Статистикалық және динамикалық жұмыс. 5. Ой еңбегі және оның түрлері. 6. Жұмысқа қабілеттілігі және оның динамикасы. 7. Шаршап-қажудың физиологиялық негіздері. 8. Шаршаумен күрестің негізгі жолдары. Жұмыс орнына энергометриялық талаптар. Демалыс және еңбек режимі. Еңбек ғылыми ұйымдар. 9. «Статистикалық жұмыс» анықтамасы, түрі. 10. «Динамикалық жұмыс» анықтамасы, түрі. 11. «жұмыс қабылеттілігі» анықтамасы, түрі неге байланысты? 12. «Шаршау» және «Қажу» анықтамасы, түрі. 13. «Жұмыс күнінің хронометражы» анықтама беріңіз 14. Жұмыс күнінің хронометражын анықтауға не себеп болады. 15. «Оптималды жұмыс күштемесі» анықтама беріңіз 16. «жіберілетін шекті жұмыс күші» анықтама беріңіз 17. Шаршаумен күрестің негізгі жолдары. 18. «Демалыс және еңбек рационалды режимі» анықтама беріңіз 19. «Еңбек психологиясы» анықтама беріңіз 20. «Эргономика» анықтама беріңіз 21. «Еңбек ғылыми ұйымдар» анықтама беріңіз
5. Үйрету және оқыту әдістері: - Тақырып бойынша презентация - Тақырып бойынша дискуссия - Аз топпен жұмыс жасау - Тақырып бойынша тестік сұрақтарды шешу - Тақырып бойынша сөзжұмбақтарды шешу - Кейс стади -Ролдік, іскерлік ойындар 6. Әдебиеттер Негізгі 1. Измеров Н.Ф., Кириллов В.Ф. Гигиена труда. Оқулық. М-Медицина-2008 – б. 2. Алексеев С.В., Усенко В.Р.Гигиена труда. Оқулық М-Медицина-1988-576 бет. 3. Руководство к практическим занятиям по гигиене труда. В.Ф.Кириллова М-Медицина-2008 -399 беттер. Қосымша 4. Санитарные нормы и правила по гигиене труда в промышленности (МЗ РК, 1994, в 3-х томах). – Омск, 1995. 5. Руководство по гигиене труда (Н.Ф. Измерова), в 2 том, -М., Медицина, 1987г.. 6. Руководство по физиологии труда (З.М. Золиной, Н.Ф. Измерова), М., Медицина, 1974г. 7. «Еңбек жағдайының қауіптілігі және зияндылық көрсеткіші бойынша еңбек шарттарының класификациясы, гигиеналық бақылау критериі, еңбек үрдісінің қауыртылығы мен ауырлығы» ҚДСМ ҚР,№1.04.001.-2000, 30.11.2000 ж. 8. Дәрістер. 7. Бақылау. Тесттік бақылау сұрақтары
1.Бұлшық еттің тырысу көзі болып табылады а) АТФ тің АДФ және фосфор қышқылының экзотермиялық реакциядыға ыдырыауы б) АДФ ыдырау реакциясы в) креотинфосфат синтез реакциясы г) АТФ ресинтезі д) барлық жауап дұрыс
2.Энерго шығын деңгейі қандай әдіспен анықталады а) тікелей калорометрия б) тікелей емес калориметрия в) толық газды анализ г) спирометрия д) антропометрия
3.Статистикалық жұмыста байқалады а) Жұмыс істейтін бұлшық етте қан айналудың қиындауы б) Лингард феномені в) оттектің келуінің азаюы г) бұлшық етте сүт қышқылының жиналуы д) барлық жауап дұрыс
4.Динамикалық жұмыс жіктеледі а) жалпы бұлшық ет жұмысына б) регионды бұлшық ет жұмысына в) жергілікті бұлшық ет жұмысына г) ауыр бұлшық ет жұмысына д) барлық жауап дұрыс
5. жұмыс күннің қабаттасуы аз деп саналады егер жұмыс операцияларына жіберілетін уақыт суммасы, басқа жұмыс және өндірістік отвлечение жұмыс уақытының қанша % алады А) 75% кем емес Б) 50% кем емес Г)90% кем емес Д) 100% кем емес
6. жұмыс күннің қабаттасуы жеткілікті деп саналады егер жұмыс операцияларына жіберілетін уақыт суммасы, басқа жұмыс және өндірістік отвлечение жұмыс уақытының қанша % алады А) 75% кем емес Б) 75-85% кем емес Г)90-95% кем емес Д) 100% кем емес
7. жұмыс күннің қабаттасуы интенсивті деп саналады егер жұмыс операцияларына жіберілетін уақыт суммасы, басқа жұмыс және өндірістік отвлечение жұмыс уақытының қанша % алады А) 75% кем емес Б) 75-85% кем емес Г)90-95% кем емес Д) 100% кем емес
8. жұмыс күннің қабаттасуы өте интенсивті деп саналады егер жұмыс операцияларына жіберілетін уақыт суммасы, басқа жұмыс және өндірістік отвлечение жұмыс уақытының қанша % алады А) 75% кем емес Б) 75-85% кем емес Г)90-95% кем емес Д) 100% кем емес
9. шаршаудың дамуында негізгі рольді қандай фукционалдық іс-әрекеттің бұзылуы ойнайды А)жұмыс істейтін бұлшық ет Б) қозғаушы нерв В) синапстық білім Г) бас миының қыртысы Д) генерализация қозуы
10.Жүкті түсіру бұлшық еттің қай жұмысына жатады А)оң динамикалық жұмыс Б) теріс динамикалық жұмыс В) статистикалық жұмыс Г) динамикалық жұмыс Д) эргометриялық
11.Жүкті көлдең ауыстыру бұлшық еттің қай жұмысына жатады А)оң динамикалық жұмыс Б) теріс динамикалық жұмыс В) статистикалық жұмыс Г) динамикалық жұмыс Д) эргометриялық
12.Жүкті қимылсыз қалыпта ұстап тұру бұлшық еттің қай жұмысына жатады А)оң динамикалық жұмыс Б) теріс динамикалық жұмыс В) статистикалық жұмыс Г) динамикалық жұмыс Д) эргометриялық
13.Жүкті көтеру бұлшық еттің қай жұмысына жатады А)оң динамикалық жұмыс Б) теріс динамикалық жұмыс В) статистикалық жұмыс Г) динамикалық жұмыс Д) эргометриялық
14.Еңбек іс әрекетінің нақтылы негізінде жатқан 1 кезең дамуына белгілі рефлекстердің сипа тына сай келеді А) Бас миының қыртысындағы сәкес орталықтарындағы қозу концентрациясы Б) Бас миының қыртысындағыкең иррадиациялық қозу В) шектік тосқауыл Г) қозу көзінің тұрақты еместігі Д) сезімталдық сферадағы жоғары қозушылдық және қозғалыс орталықтарындағы тосқауыл
15.зиянды факторларға қандай факторлар жатады А)денсаулықтың аса бұзылуы Б) ағзаның қазасы В) жұмысқабылеттілігіне теріс әсері Г) кәсіптік аурулар Д)фукнционалдық көрсеткіштердің ауытқуы
16 . Қай физиолог функционалдық жүйе теориясын құрастырды а) А.А. Ухтомский б) И.П. Павлов в) Ф.К. Анохин г) Н.Е. Введенский д) Н.Д. Беклемишев Ситуациялық есептер Есеп №1. Полиграфикалық бөлімшеде қабылдаушының еңбек әрекетін зерттей отырып, дайын өнімнің 1 сағ. ішінде 6 операцияның жүзеге асатындығы орналастыру және алып тастау дәптерінен көруге болады. Берілген максималдық көлемнің әрекеті 4 кг. Жұмыс тұрған кезде жүзеге асуы. Жұмыстың ұзақтық кезеңі -8сағ. Жұмысты қамту күні-98%. Энергиялық шығынының көлемі 158. Физикалық зерттеу кезінде динамикалық көрсеткіші ағзадағы жүйесінің функциялық түрі болып табылады.
Тапсырма: А)Еңбек ісіне қысқаша сипаттама Б) Жұмысшының ағзасында қай жүйе көбінесе жүктелген В) Физикалық көрсеткішінің өзгеруіне қарай еңбек қабылетін табыңыз Г) Еңбек қабылетін жоғарылату үшін іс шаралар өткізуді ұсыныңыз
Есеп №2. Физиология- гигиеналық зерттеу кезінде өткізілген суық материалдарды өңдеу цехында штамповшицаның максималды берілген әрекеті шешілді. Дайын өнімді орналастыру бойынша лоар 1 сағ. ішінде 130-140 операцияны атқарады. Жұмыс әрекетін отырып жүзеге асырады. Жұмыс орнында ұзындығы өзгермейтін, 650 мм-жуық, жартылай қатты орындық бар. Қаптау кезінде жұмысшының аяқ, қамтуы үшін арақашықтығы қарастырылмаған. Жұмыс орнының тереңдігі -600 мм, ұзындығы-100мм, ені-300мм, штамповшицаның бойы-163см. болуы керек. Жұмыс уақыттың 624 к Дж/сағ. (149ккал/сағ) Кестеде физикалық зерттеу кезіндегі жұмысшының ағзасындағы жүйенің көрсеткіші берілген.
Тапсырма: А)Еңбек ісіне қысқаша сипаттама Б) Жұмысшының ағзасында қай жүйе көбінесе жүктелген В) Физикалық көрсеткішінің өзгеруіне қарай еңбек қабылетін табыңыз Г) Еңбек қабылетін жоғарылату үшін іс шаралар өткізуді ұсыныңыз Есеп №3.Реттеушінің еңбек әрекетін зерттей оырып, жұмысшының 1 сағ ішінде 140-қа жуық әр-түрлі операцияларды атқаратындығын көруге болады. Соған қарай берілген максималдық көлемнің іс-әрекеті 0,2-0,4 кг көрсетеді. Жұмысты отырып атқарады. Жұмыс орнында бар онда орындықтын отыру ұзындығы мен арқа тіреуінің жеке реттеу мүмкін емес. Жұмыс күнің ұзақтығы 8 сағ 30мин. Жұмыс күннің жүктемесі -95%. Сыртқы жұмыс ұзындығы 900мм, тереңдігі 150мм, фронт бойынша көлемі -350мм, реттеушінің бойы- 165см, Энергошығын 578,2 к Дж/сағ (138 ккал/сағ) құрайды.
Тапсырма: А)Еңбек ісіне қысқаша сипаттама Б) Жұмысшының ағзасында қай жүйе көбінесе жүктелген В) Физикалық көрсеткішінің өзгеруіне қарай еңбек қабылетін табыңыз Г) Еңбек қабылетін жоғарылату үшін іс шаралар өткізуді ұсыныңыз
1.Тақырып №7«Еңбек процесінің ауырлығы мен қарқындылығына, өндірістік ортаның зияндылығы, қауіптілігі көрсеткіштері бойынша еңбек жағдайын бағалаудың гигиеналық критерийі» жіктемесі. Алдын-алу шараларының кешенін әзірлеу. 2.Мақсаты: - Еңбек үрдісі ауырлығы мен қауыртылығына қарай және еңбек ортасындағы зияндылығымен қауіптілігіне қарай гигиеналы категория мен бағалау классификация құжатының негізін студенттерге жеткізу - Өндірістік орталара кәсіптік қауіпті бағалау негізі мен таныстыру 3.Оқыту міндеттері: 1. -Құжат негізін түсіндіру ҚДСМ ҚР,№1.04.001.-2000, 31.11.2000 жылдан.Алматы-2000. 2. -Құжат бойынша еңбек жағдайын класы ҚДСМ ҚР,№1.04.001.-2000 3. -Еңбектің ауырлығы мен қауыртылығы туралы түсінік беру 4. -Еңбек жағдайы белгілі бір қауіп класына жатанын қандай себептерімен байланысты екенін түсіндіру 4.Тақырыптың негізгі сұрақтары 1. «Еңбек жағдайының қауіптілігі және зияндылық көрсеткіші бойынша еңбек шарттарының класификациясы, гигиеналық бақылау критериі, еңбек үрдісінің қауыртылығы мен ауырлығы» ҚДСМ ҚР,№1.04.001.-2000 құжатының негізі 2. Еңбек жағдайының бағалаудың негізгі құрамды бөлігі-жұмыс орнын аттестациялау 3. Еңбек жағдайындағы жақсарту барысындағы алдын-алу шараларын құру 4. Бұйрық ҚДСМ ҚР №203-11, 23.08.07 еңбек жағдайына байланысты кәсіп орнында аттестациялаудың негізгі құқық құжаты 5. Үйрету және оқыту әдістері: - Тақырып бойынша презентация - Тақырып бойынша дискуссия - Аз топпен жұмыс жасау - Тақырып бойынша тестік сұрақтарды шешу - Тақырып бойынша сөзжұмбақтарды шешу - Кейс стади -Ролдік, іскерлік ойындар 6. Әдебиеттер Негізгі 1.Руководство к практическим занятиям по гигиене труда.В.Ф.Кириллова.-М-ГЭОТАР.-2008.-б.243-258. 2. «Еңбек жағдайының қауіптілігі және зияндылық көрсеткіші бойынша еңбек шарттарының класификациясы, гигиеналық бақылау критериі, еңбек үрдісінің қауыртылығы мен ауырлығы» ҚДСМ ҚР,№1.04.001.-2000 3.Гигиена труда. Оқулық.Н.Ф.Измерова и В.Ф.Кириллова.-М-ГЭОТАР-2008.-бет. 4.ҚР Еңбек Министрлігінің бұйрығы №203-11, 23.08.07жылдан Өндіріс орындарында еңбек жағдайына міндетті және кезеңді аттестация жүргізу ережесі» Қосымша: 5.Росийская энциклопедия по медицине труда.Н.Ф.Измерова. М.-Медицина.-2005.-653б. 7. Бақылау
Сұрақтар 1. Еңбек ауырлығы мен жүктемесі және өндірістік ортаның зияндылық және қауіптілігіне байланысты еңбек жағдайы қандай кластарға жіктеледі. 2. Еңбек жағдайын белгілі бір класқа жатқызу негізі болып табылады. 3. Еңбек ауырлығы мен жүктемесі және өндірістік ортаның зияндылық және қауіптілігіне байланысты бағалау қалай өткізіледі 4. Еңбек жүктемесінің деңгейін анықтау үшін қанша көрсеткіш болу керек 5. Өндірістік кәсіп орнын еңбек жағдайы міндетті кезекті аттестациялауға қандай құжат күйінде оратылады.
Тестік бақылау сұрақтары 1. Еңбек үрдісінің жүктемесі мен ауырлығы өндірістік ортаның зияндылық пен қауіптілік көрсеткіштеріне қарай қанша класын білесіз а)3 б)4 в)5
2. Еңбек үрдісінің жүктемесін бағалау үшін қанша көрсеткішті анықтау қажет б) 22 в) 34
3. Еңбек үрдісінің ауырлығының қанша көрсеткішін білесіз а)10 б)17 в)7
4. Еңбек жағдайының міндетті кезекті аттестациясына қандай өндіріс обьектілері жатады А) Ауыр өндірістік кәсіп орны
5. Еңбек жағдайына байланысты кәсіпорынды аттестациядан өткізудегі негізгі базасы не болып табылады А) Жұмыс орнының аттестациясының нәтижесі
1.Тақырып №8. Еңбек процесінің ауырлығы мен қарқындылығы критерийі. 2.Мақсаты:- Еңбек үрдісінің ауырлығы мен қарқындылығы бойынша студенттерде білімділікті және іскерлікті қалыптастыру,еңбек процесінің ауырлығы мен қарқындылығын бағалау негізідерімен таныстыру. 3.Оқыту міндеттері: 5. -Құжат негізін түсіндіру ҚДСМ ҚР,№1.04.001.-2000, 31.11.2000 жылдан.Алматы-2000. 6. -Құжат бойынша еңбек жағдайын класы ҚДСМ ҚР,№1.04.001.-2000 7. -Еңбектің ауырлығы мен қауыртылығы туралы түсінік беру 8. -Еңбек жағдайы белгілі бір қауіп класына жатанын қандай себептерімен байланысты екенін түсіндіру 4.Тақырыптың негізгі сұрақтары 1.Еңбек процесінің ауырлығы мен қарқындылығының жіктелуі? 2.Еңбек процесінің ауырлығы дегеніміз не? 3.Еңбек процесінің қарқындылығы дегеніміз не? 4.Еңбек процесінің ауырлығы кезіндегі міндетті критерийлерді атаңыз? 5.Еңбек процесінің қарқындылығы кезіндегі міндетті критерийлерді атаңыз? 6.Еңбек процесінің ауырлық көрсеткіштері бойынша еңбек жағдайының кластарын атаңыз? 7.Еңбек процесінің қарқындылық көрсеткіштері бойынша еңбек жағдайының кластарын атаңыз? 5. Үйрету және оқыту әдістері: - Тақырып бойынша презентация - Тақырып бойынша дискуссия - Аз топпен жұмыс жасау |
