ПОЗНАВАТЕЛЬНОЕ

Оси и плоскости тела человека - Тело человека состоит из определенных топографических частей и участков, в которых расположены органы, мышцы, сосуды, нервы и т.д.

Отёска стен и прирубка косяков - Когда на доме не достаёт окон и дверей, красивое высокое крыльцо ещё только в воображении, приходится подниматься с улицы в дом по трапу.

Дифференциальные уравнения второго порядка (модель рынка с прогнозируемыми ценами) - В простых моделях рынка спрос и предложение обычно полагают зависящими только от текущей цены на товар.

Бейэлектролиттердегі коррозия

123 4

Металдардың бейэлектролиттердегі, яғни электр тогын өткізбейтін сұйық орталардағы (мұнай, мұнай өнімдері және басқа да органикалық қосылыстар) коррозиясы резервуарлар, құбырларға және басқа да тасымалдау мен мұнай сақтау жүйелеріндегі жабдықтар үшін қауіп төндіреді. Мұнай және сутектер таза күйде және сусыз металдарға қатысты белсенді емес. Құрамында күкіртті қосылыстар (меркаптандар, күкіртсутектер, күкіртті газ және т.б.) бар кезде олар коррозия сипатында қауіпті болады.

Балқыған күкірт, сұйық бром металдармен айтарлықтай белсенді әрекеттеседі. Көміртекті болат төртхлорлы көміртекпен және басқа хлорығыстырылған еріткіштермен әрекеттескенде химиялық коррозияға ұшырайды. Күкіртті қосылыстар мен күкірттің көміртекті болаттармен әрекеттесуі кезінде олардың бетінде сульфидтер (FeS₂ пириттен – FeS пирротитке дейін) қалыптасады.

27. Электрохимиялық коррозияның өту механизмін түсіндіріп беріңіз.

28. Коррозиялық үрдістің қандай түрлері электрохимиялық механизмімен өтеді?

29. Металдардың коррозиялық бұзылуларының басты типтерін атап беріңіз.

30. Жаралы және нүктелі коррозиялардың қауіптілігі неде?

31. Коррозия жылдамдығы туралы түсініктеме беріңіз.

Коррозия жылдамдығын әртҥрлі ӛлшем бірліктерінде кӛрсетуге болады. Егер жалпы металдың жоғалу қаупі туса, жылдамдықты массалық кӛрсеткіш бойынша бағалайды, яғни металл жоғалған кездегі бетінің және уақыт бірліктеріне қатынасы ретінде есептелінеді (мысалы, г/(см2·сағ) немесе г/(м2·жыл)). Егер тесіп ӛтілген коррозия қауіп тудырса, оның жылдамдығын тереңдік кӛрсеткіш бойынша есептейді, яғни коррозия себепті тҥзу бірлігінің уақыт бірлігіне қатынасы (мысалы, мм/жыл) ретінде кӛрсетілген металл қалыңдығының азаюы болып есептелінеді. Металдың кристалдық шарбақтың бҧзылуымен байланысты коррозия кезінде механикалық кӛрсеткіш есепке алынады, яғни белгілі уақыт аралығындағы беріктіктің салыстырмалы ӛзгеруі, мысалы, жарылуға уақытша кедергінің кемуі (кг/(см2·жыл)). Коррозия жылдамдығының массалық кӛрсеткішін бағалайтын кезде металл жоғалуын ӛлшейтін массалық тәсілдерін жиі қолданады. Бҧл тек металдың тотығуы газдың шығыны немесе бӛлінуімен бірге жҥрген кезде ғана болуы мҥмкін. Мысалы, атмосфералық коррозия кезінде оттек шығындалады, ал қышқылдық коррозия кезінде сутек бӛлінеді. Шығындалған оттек немесе бӛлінген сутек тотыққан металл массасына тікелей байланысты. Сонымен қатар, 4 моль металл тотығу ҥшін 1 моль шығындалған оттек (О2) , ал 2 моль металл тотығу ҥшін 1 моль сутегі (Н2) қажет екенін есте сақтау керек. Кӛлемді ӛлшеу салмақты ӛлшеуге қарағанда дәлдігі тӛменірек, бірақ массалық әдіс кезінде сынақты тоқтатып, корреляция ӛнімдерін жойып болған соң ғана ҥлгі массасының тӛмендеуін ӛлшеуге болады. Сондықтан табылған коррозия жылдамдығы уақыт аралығындағы белгілі бір орталанған ӛлшемді кӛрсетеді. Сонымен бірге уақыт ӛтуімен ҥрдіс жылдамдығы ӛзгермейтіні белгіленеді, бірақ бҧл кӛп жағдайда әділ емес болады. Белгілі бір тҧйықталған жҥйеде газ кӛлемінің ӛзгеруін тәжірибені бӛлмей бақылауға болады. Бҧл коррозия ҥрдісінің кинетикасы туралы маңызды, ақпаратты береді.

32. Тәжірибеде қолданылатын металды қорғау әдісін атаңыз.

Тәжiрибеде сызықты поляризацияның және электрлiк кедергi әдiсімен жҧмыс iстейтiн коррозиметрлер кең қолданыс тапты. Олар ортаның коррозиялық сипаттамаларының ӛзгеру динамикасын бақылау ҥшін, ингибитордың тиімділік бағасын және конструкциялық материалдардың тҧрақтылығы, ингибитор жасаудың жҥргiзуiнде технологиялық параметрлердi оңтайландыру және басқада мақсат ҥшін зертханалық және кәсіпшілік жағдайларда пайдаланады.

Сызықты поляризацияның әдiсiкоррозияның поляризациялық токтың және поляризацияның потенциалын ӛлшенген мағыналарын анықтауында қорытындыланып; Стерн-Гири принципін пайдалануында негізделген; ток коррозиясы электрод ҥстіндегі коррозияның стационарлық потенциал маңында ӛлшенген поляризациялық кедергіге кері пропорционалды. Сызықтық полярлану әдісінің келесідей артықшылықтары бар: нәтижелерді жылдам алу; уақыт бойынша коррозия жылдамдығын тіркеу мҥмкіндігі. ингибирленудің технологиялық параметрлерінің ӛзгеруіне уақытылы жауап беру ҥшін ӛте маңызды болып табылатын ортаның коррозиялық агрессивтілігінің ӛзгеруіне жоғары сезімталдық. Осы әдістің кемшіліктеріне жоғары салыстырмалы электр қарсыласулары бар орталарда шектеулі пайдаланылатындығын жатқызуға болады. Бҧл жағдайда ―Corrater 9030‖ (Rohrback Cosasco Sistems), ―MS4500C‖ (Rose Corrosion Services), ―Моникор-2‖ (ИПТЭР) типті еріткіштердің электрлік қарсыласу компенсаторымен қамтылған коррозиметрлерді пайдалану ҧсынылады.

Электрлік қарсыласу әдісітӛмен электр ӛткізгіштігі бар агрессивті газ және сҧйық ортадағы коррозияға ҥзіліссіз бақылауды қамтамасыз етеді. Сым, қҧбыр немесе лента датчиктері тҥрінде орындалған және зерттелуші қҧрылымдық материалдан жасалған ӛлшеуіш элементтерді қҧбырға немесе агрессивті ортасы бар ыдысқа орналастырады. Коррозия нәтижесінде сезімтал элементтің қалыңдығы азаяды.

33. Коррозиядан « пассивті қорғау» дегеніміз не?

Коррозия – табиғи ҥрдіс болғандықтан, ол металдардың пайдалану шарттарының термодинамикалық тҧрақсыздығынан болады, металл бҧйымдарының жҧмыс жасау мерзімі қысқа болады. Оның мерзімін ҧзарту тәжірибеде кең қолданылатын 4 әдіспен жҥргізіледі:

1. Металл бҧйымдарының бетін агрессивті ортадан оқшаулау;

2. Металды, оның коррозияға қарсылығын кҥшейту ҥшін әсер ету;

3. Қоршаған ортаның агрессивтік мақсатымен оған әсер ету;

4. Металдың қышқылдануы термодинамикалық тҧрғыдан мҥмкін болмауы немесе қатты тежелуі ҥшін металдың энергетикалық қалпын сақтап тҧру керек. Бірінші әдіс - пассивті қорғау деп аталады. Оған келесі әдістер кіреді.

1. Металға тән оның бетіне химиялық инертті, жоғарғы диэлектрик шарты бар зат жағу. Бҧл әдіс ең кӛп таралған болып саналады. Мҧнда тҥрлі мастик, бояу, лак, эмаль және пластмасс қолдануды ҧсынады, қолдану уақытында сҧйық тҥрде болады, кейіннен қатты қабықшаға айналады, бҧл қабықша металл бетімен мықты байланысады (агдезия). Осы әдіске тағы арнайы қалау әдісін жатқызу керек, олар қалалар мен зауыттар аймағындағы жерасты қҧрылғыларды қорғауға қолданылады (мысалы, коллекторлық тӛсеніш, бҧл кезде жерасты қҧбыр желілер арнайы каналдарда орналасады, осындай жағдайда қҧбыржелі қабырғасы мен канал арасындағы ауалық қабатындағы саңылау оқшаулағыш қабат болып табылады).

2. Бҧйымдарды арнайы қышқылдатқышпен ӛңдеу нәтижесінде металл бетінде аз еритін коррозия ӛнімдері қабықшасы пайда болады. Мысал ретінде болат бҧйымдарының (фосфаттау) бетінде ерімейтін фосфаттардың тҥзілуі немесе алюминий ерітіндісінен жасалған бҧйымдарда алюминий қышқылының пайда болуын келтіруге болады.

3. Берілген ортада коррозияға аз жылдамдықпен тҥсетін металдардың жҧқа қабатынан тҧрақты металл бҧйымдарын жасау (мысалы, мырыштау, хромдау немесе болат бҧйымдарын никельдеу).

4. Металл қабатын белсенді кҥйден пассивті кҥйге ауыстыру ҥшін металл бҧйымдарын қышқылмен (пассиватор) ӛңдейді, мҧндай жағдайда металл иондарының ерітіндіге ӛтуі кҥрт тӛмендеп, коррозия ҥрдісінің интенсивтілігі азаяды.

123 4