 ПОЗНАВАТЕЛЬНОЕ Сила воли ведет к действию, а позитивные действия формируют позитивное отношение Как определить диапазон голоса - ваш вокал Игровые автоматы с быстрым выводом Как самому избавиться от обидчивости Противоречивые взгляды на качества, присущие мужчинам Вкуснейший "Салат из свеклы с чесноком" Натюрморт и его изобразительные возможности Применение, как принимать мумие? Мумие для волос, лица, при переломах, при кровотечении и т.д. Как научиться брать на себя ответственность Зачем нужны границы в отношениях с детьми? Световозвращающие элементы на детской одежде Как победить свой возраст? Восемь уникальных способов, которые помогут достичь долголетия Классификация ожирения по ИМТ (ВОЗ) Глава 3. Завет мужчины с женщиной
Оси и плоскости тела человека - Тело человека состоит из определенных топографических частей и участков, в которых расположены органы, мышцы, сосуды, нервы и т.д.
| ПСІХАЛАГІЧНЫЯ АСНОВЫ МЕТОДЫКІ ВЫКЛАДАННЯ АіСМК
Настаўніку, які вядзе заняткі па айчыннай і сусветнай мастацкай культуры ў 9-11 (8-10) класах, трэба добра ўяўляць, якія істотныя перабудовы адбываюцца ў псіхіцы навучэнцаў у старэйшым школьным узросце. Асноўны кірунак гэтых перабудоў – пераход да самастойнасці ў кіраванні сваімі паводзінамі, што выступае і як запатрабаванне развіцця асобы, і аб'ектыўная неабходнасць, паколькі за парогам школы для маладога чалавека пачынаецца самастойнае працоўнае жыццё. У старэйшым школьным узросце вонкавыя арыенціры губляюць сваё мінулае значэнне. Руйнуюцца аўтарытэты, крытычна пераглядаюцца, пераацэньваюцца шматлікія нормы паводзін. Асноўны струмень духоўнай актыўнасці ў юнацкія гады накіраваны на выпрацоўку ўнутраных арыенціраў паводзін, на пошукі ўніверсальных маральных прынцыпаў, на фармаванне ўласнай сістэмы каштоўнасцяў. Запатрабаванне ў фармаванні каштоўнаснага стаўлення да жыцця ў гэтым узросце востра адчуваецца самім школьнікам. У дзейнасці старшакласніка, як вучэбнай, так і пазашкольнай, у яго зносінах са дарослымі і сябрамі з'яўляецца новы інтымна-асобасны пласт - пошукі жыццёвых каштоўнасцяў, у адпаведнасці з якімі пераладжваюцца паводзіны, прадпрымаюцца спробы ўплыву на ўласную асобу, выбіраецца той або іншы жыццёвы шлях. Фармаванне разнастайных каштоўнасных адносін адбываецца падчас перажыванняў, звязаных з паўсядзённай духоўна-практычнай дзейнасцю і зносінамі. Актыўнасць эмоцый школьнікаў у гэтым узросце адлюстроўвае напружанасць, інтэнсіўнасць працэсу супастаўлення або жыццёвай рэальнасці са сваімі духоўнымі запатрабаваннямі, якія самі адчыняюцца школьніку падчас гэтага супастаўлення, якое суправаджае пашырэнне сферы дзейнасці і зносін старшакласніка, пашырэнне яго жыццёвага гарызонту. Што шанаваць у жыцці і ў сабе самім? Да чаго імкнуцца? Чаго я сапраўды жадаю? Які мой (менавіта мой, а не чый-небудзь) шлях у жыцці? Дзе маё месца ў грамадстве? Вось пытанні, которьк непазбежна ўзнікаюць перад школьнікам, якія пачынаюць усведамляць сваю індывідуальнасць на асобасным узроўні. Каштоўнасна-арыентаваная актыўнасць, выходзячы на першы план у гэтым узросце, праймае, накіроўвае і звязвае разам працэсы развіцця самасвядомасці і фармавання светапогляду. Калі самасвядомасць падлетка выяўлялася ў асноўным у пазнанні, гэта значыць было накіраваная на адкрыццё і ўсведамленне ў сабе тых або іншых якасцяў, здольнасцяў, то ў юнацкім узросце яна становіцца ацэньваючай, гэта значыць усведамленне, як правіла, звязваецца з этычнай і эстэтычнай адзнакай сваіх якасцяў. У адпаведнасці з гэтым для старшакласнікаў набываюць адмысловую значнасць жыццёвыя канфліктныя сітуацыі, у якіх выяўляюцца маральныя ўласцівасці людзей, і менавіта таму шматлікія з іх цікавяцца кнігамі і фільмамі, у якіх закранаюцца сур'ёзныя маральныя праблемы. Запатрабаванні развіцця асобы, запатрабаванні жыццёвага самавызначэння з неабходнасцю выводзяць каштоўнасна-арыентацыйную актыўнасць старэйшага школьніка за межы ўласна маральнай сферы. З развіццём сацыяльнай актыўнасці школьніка (грамадская дзейнасць у школе і за яе межамі) і пашырэннем круга яго сацыяльных інтэрасаў складаюцца грамадзянскія, палітычныя, светапоглядныя перакананні. Фармаванне сацыяльна-палітычных перакананняў непарыўна звязана з фармаваннем маральных каштоўнасцяў школьніка і з неабходнасцю абапіраецца на яшчэ не цалкам усвядомленыя адносіны да шырокай сацыяльнай рэчаіснасці, якія былі раней закладзеныя ў школе і сям'і. Юнацкі ўзрост уяўляе сабой найболей спрыяльны час для фарміравання светапогляду, паколькі ў гэты час складаюцца і пазнавальныя, і каштоўнасна-арыентаваныя перадумовы, неабходныя для паспяховай закладкі падмурка светапогляднай сістэмы чалавека. Для старшакласніка (асабліва ў 9-11 класах) характэрна не проста павелічэнне аб'ёму ведаў, але і істотнае пашырэнне разумовага далягляду, з'яўленне ўстойлівых тэарэтычных інтэрасаў, рост здольнасці да аналізу і абагульненню пэўных фактаў, імкненне ўбачыць у шматстатнасці прыроды, жыццёвых з'явах і працэсах адзіныя заканамернасці. Гэтым запатрабаванням, узрослым магчымасцям старшакласніка ў выпрацоўцы абагульненага навуковага погляду на свет адказваюць такія светапоглядныя школьныя дысцыпліны, як фізікі, хімія, матэматыка, біялогія, гісторыя, грамадазнаўства. Такім чынам, у пазнавальным плане, з пункта гледжання фарміравання сістэмы ведаў, запыты асобы школьніка з’яўляюцца ўраўнаважанымі адпаведным досыць багатым і разнастайным навуковым матэрыялам. Інакш ідзе справа ў каштоўнасна-арыентавальным плане, з пункта гледжання задач фарміравання сістэмы каштоўнасцяў. Досыць відавочна, што змест і метады выкладання гуманітарных дысцыплін, арыентаваныя першым чынам на рашэнне задач вывучэння сацыяльных адносін і заканамернасцяў, не могуць у поўнай меры задаволіць запатрабаванні юнакоў і дзяўчын у маральным і сацыяльным самавызначэнні, у фарміраванні грамадзянскіх, светапоглядных перакананняў. Толькі асабісты досвед перажыванняў таго або іншага стаўлення да навакольных людзей, да прыроды, да роднай зямлі, досвед эмацыйнага атаяснення сябе з той або іншай сацыяльнай агульнасцю можа ў рэчаіснасці сфармаваць тыя маральныя, патрыятычныя, грамадзянскія і палітычныя пачуцці, адносіны, тыя асабістыя духоўныя каштоўнасці, якія вызначаць у наступным выбар жыццёвай пазіцыі выпускніком школы. І калі ўласная жыццёвая практыка старшакласніка ў сілу сваёй натуральнай абмежаванасці яшчэ не можа ў дастатковай ступені адказваць яго духоўным запытам і задачам фарміравання каштоўнаснага ядра светапогляду, то існуе толькі адзін шлях для таго, каб дапамагчы вызначыць адпаведны прадмет запатрабавання юнацкасці ў духоўным засваенні, у асобасным асэнсаванні свету складаных чалавечых узаемаадносін. Гэта шлях звароту да мастацтва, які змяшчае ў сабе як той жыццёвы матэрыял, які востра патрэбны старшакласніку, накіраванаму ў будучае "вялікае жыццё", так і той ідэйны, эмацыйны зарад, які стымулюе самастойную працу пачуццяў і розуму маладога чалавеку і прымушае яго ў згодзе або ў спрэчцы з мастаком выпрацоўваць сваё стаўленне да міру. Курс айчыннай і сусветнай мастацкай культуры ўяўляе сабой пэўную рэалізацыю гэтага шляху ва ўмовах агульнаадукацыйнай школы. Спецыфічныя задачы развіцця асобы старшакласніка запатрабавалі ад аўтараў праграмы па прадмету звароту да лепшых узораў айчыннага і сусветнага мастацтва са складаным і глыбокім мастацкім утрыманнем, якія адлюстроўваюць як філасофска-светапоглядную праблематыку жыцця грамадства, так і маральна-псіхалагічную праблематыку жыцця асобы ў іх узаемапранікненні і ўзаемадзеянні.
|
