 ПОЗНАВАТЕЛЬНОЕ Сила воли ведет к действию, а позитивные действия формируют позитивное отношение Как определить диапазон голоса - ваш вокал Игровые автоматы с быстрым выводом Как самому избавиться от обидчивости Противоречивые взгляды на качества, присущие мужчинам Вкуснейший "Салат из свеклы с чесноком" Натюрморт и его изобразительные возможности Применение, как принимать мумие? Мумие для волос, лица, при переломах, при кровотечении и т.д. Как научиться брать на себя ответственность Зачем нужны границы в отношениях с детьми? Световозвращающие элементы на детской одежде Как победить свой возраст? Восемь уникальных способов, которые помогут достичь долголетия Классификация ожирения по ИМТ (ВОЗ) Глава 3. Завет мужчины с женщиной
Оси и плоскости тела человека - Тело человека состоит из определенных топографических частей и участков, в которых расположены органы, мышцы, сосуды, нервы и т.д.
| Блиц - тест тапсырмалары: 8
1. 8 2. 7 3. 6 4. 5
1. 8 2. 7 3. 9 4. 6
1. 8 2. 9 3. 7 4. 4
1. 5 2. 6 3. 10 4. 11
1. 5 2. 6 3. 10 4. 11
1. 8 2. 6 3. 5 4. 11
1. 9 2. 8 3. 4 4. 3
8.Цилиндр деңгейлуішті көрсетіңіз? 1. 9 2. 8 3. 5 4. 4
9.Көтергіш винтті көрсетіңіз? 1. 10 2. 11 3. 2 4. 5
10.Тұғырықты көрсетіңіз? 1. 7 2. 9 3. 3 4. 1
1. 7 2. 9 3. 3 4. 1
Глоссарий Нивелир - екі нүкте биіктіктерініңайырмашылығын анықтауға арналғангеодезиялық аспап; көлденең нысаналау сәулесі мен осы нүктелерде тік орнатылған рейка көмегімен қолданылады. Геометриялық нивелирлеу— жер бетіндегі нүктелердің биіктік айырмашылығын (өзара биіктікті) горизонтальдық көздеу арқылы анықтайтынтәсіл. Нивелирлік белгілер – геометриялық нивелирлеу пункттерін жергілікті жерде белгілеу және бекіту үшін орнатылатын белгілер. Бақылау сұрақтары. 1.Нивелир аспабы қандай қызмет атқаруға қажет?
2.Нивелирлік түсірістердің қандай түрлері бар?
3.Биіктік түсірістерінің ерекшеліктері қандай? Жұмыстың тiркеуiне талаптар Нәтиже қара түстi (немесе гельнiң) шариктi қаламымен А4 пiшiмнiң жеке парақтарында ресiмдейдi. Есептеулер және принциптiк схемалардың (сұлбалардың) шешiмі келтіріледі. Нивелирдің суретін дәптерге салу,есептердідәптерде орындау және сызба қағазында жұмысты жасау. Парақтың жоғарғы бөлiгiнде лабораториялық жұмыстың атауы бар тақырып жазылады. В нижнем правом углу записывают группу и фамилию студента.
Ұсынылатын әдебиет Негізгі әдебиет:
1. Фельдман, В. Д. Основы инженерной геодезии [Текст] : учеб. / Фельдман В.Д., Михелев Д.Ш. - 3-е изд., перераб. и доп. - М. : Высшая школа, 1999. - 300 с.
2. Инженерная геодезия [Text] : учебник для студ. вузов / Под ред. Д.Ш.Михелева. - 2-е изд., испр. - М. : Высшая школа, 2001. - 464 с. 3. Куштин, И. Ф. Геодезия [Text] : учебно-практическое пособие / Куштин И.Ф. - М. : ПРИОР, 2001. - 448 с.
Қосымша әдебиет:
1. Атымтаев, Б. Б. Инженерлiк геодезия [Текст] : оқулық / Атымтаев, Б.
Б., Пентаев, Т. П. - А. : Эверо, 2005. - 184 с. 2. Маслов, А. В. Геодезия [Текст] : учеб. / Маслов, А. В., Гордеев, А.В., Батраков, Ю. Г. - 6-е изд., перераб. доп. - М. : КолосС, 2006. - 598 с. : ил. - (Учеб. и учеб. пособ. для студ. высш. учеб. завед.). ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ ЖҰМЫС №9
Тақырып:Нивелирлік түсірістер жасауЖұмыстың мақсаты–нивелирлік түсірістер түрлерін анықтау Тапсырмалар.
1.Вертикал түсірістердің ерекшеліктері 2.Тригонометриялық нивелирлеу
3.Нивелирлеу ведомосі 4.Жергілікті жер қимасы
5.Вертикал түсірістердің ерекшеліктері Материал мен құрал-жабдықтар::инженерлік калькулятор,масштабтысызғыш, А3 формат, циркуль-өлшеуіш
Жұмыстың мазмұны. Геометриялық нивелирлеу қағидасын 16-суреттен көруге болады. Егерде біз горизонталды сызықты немесе сәулені жаңадан жасасақ, онда арнайы рейкамен а және b кесіндісін өлшеп, Δh арту биіктігін есептей аламыз. Бұл қағида горизонтал жағдайымен берілетін деңгейі кезеу осі бар оптикалық дүрбімен жабдықталған нивелирдің көмегімен жүзеге асырылады. А нүктесінде нивелир, В нүктесінде бөлінісі бар рейка орнатылады. Аспап биіктігін өлшей және рейка бойынша b нүктесін ала отырып Δh арту биіктігін ала аламыз. А нүктесінің
абсолюттік биіктігін (жер белгісін) біле отырып, В нүктесінің абсолюттік биіктігін 16-суретте
мен оның белгісін ереже бойынша есептейді: артқы есептен алдыңғы есепті аламыз. Біздің мысалымызда (i) a-b=+Δh, осыдан Нв=НА+Δh.
Қаншалықты дегенмен аспаптың кезеу сәулесін горизонталды жағдайға идеалды түрде іс жүзінде беру мүмкін емес және аз қалса да, әйкенмен де қателік болып есептеледі де, нивелирлеуді әдетте, сызықтың соңынан емес, 17-суретте көрсетілгендей ортасынан жүргізеді. Сонда олардың қателігі х есептеген кезде жойылады. Біздің мысалымызда:
Тригонометриялық (геодезиялық) нивелирлеу қағидасы (16-сурет, а). А және В нүктелері арасындағы D арақашықтығын, сондай-ақ ν көлбеу бұрышын қолдана отырып, арту биіктігін есептеуге болады: Δh′ =Dtgv. (9.2) Негізінен тригонометриялық нивелирлеу формуласы бірнеше аса
күрделі жолымен шешіледі. 16-суретті (б) қарастырамыз. Жасалған мәністері барысында жазамыз:
Δh′ =Dtgν;Δh=Δh′+i-l+r;Δh=Dtgv+i-l+r, (.3) мұндаr = h+ r — Жердің қисықтығын( h) және рефракциясын ( r) түзету. ТүзетпеrD>300 мназарға алынады; Δh′ — кестелері және номограммалары құрылғанарту биіктіктері үшін,оның ішінде топографиялық түсірістерге арналған кипрегель және тахеометр сияқты аспаптарының көруөрісіне кіретін арту биіктігі; i — аспап биіктігі; l — рейканы көздеу (рейка бойынша). Далада есептеуді оңайлату үшін осы көлемдердің тең болуы жағын қарастырады Осыдан есептің бастамасына рейкаларды байланыстыруды және арнаулы ысырмалы рейканы пайдаланып, аспаптың биіктігіне орнатуға болады. Тік бұрышты ν өлшеуді горизонталды сызықтан жоғарыға плюс белгісімен және төменге минус белгісімен жүргізеді. Осыдан келіп, бұл бұрыш 90°-танартық бола алмайды, аліс жүзінде олоданда кіші болады. Күрделіліктері горизонтал сызық тыжаңадан жасаудан пайда болады. Ол деңгейдің көмегімен орнатылады, бірақ қаншалықты дегенмен жаңадан жасаудан пайда болады. Сондықтан да нөлдің орны (НО) деп аталатын мәні пайда болады.
Сурет 17. Тригонометриялық нивелирлеу қағидасы (а); тригонометриялық нивелирлеу формуласының қорытындысы (б) |
1.Кремальераны көрсетіңіз?
