ПОЗНАВАТЕЛЬНОЕ

Оси и плоскости тела человека - Тело человека состоит из определенных топографических частей и участков, в которых расположены органы, мышцы, сосуды, нервы и т.д.

Отёска стен и прирубка косяков - Когда на доме не достаёт окон и дверей, красивое высокое крыльцо ещё только в воображении, приходится подниматься с улицы в дом по трапу.

Дифференциальные уравнения второго порядка (модель рынка с прогнозируемыми ценами) - В простых моделях рынка спрос и предложение обычно полагают зависящими только от текущей цены на товар.

Люблінская унія (гісторыка-прававая характарыстыка).

1 234 5 6

Вкл ў 16ст апынулася ўў цяжкім становішчы: насядалі польскія феадалы і каталіцкае духавенства, імкнучыся захапіць землі беларусі; пачалася Лівонская вайна, былі захоплены рад гарадоў беларусі.

Пытанне аб ахове заходніх граніц і абарон насельніцтва ад разбойніцкіх нападкаў узнімаліся на соймах ВКЛ. Але ўрад Жыгімонта Аўгуста не прымяняй дзейсных загадў супраць гэтых нападаў.

У 1549 жігімонт Аўгуст заключыў пагадненне з Габсбургамі, скія абяцалі яму узброенную дапамогу супраць непаслушэнства падданых.

Вялася шырокая прапаганда па злюццю Польшчы з ВКЛ. Каталіцкія прапагандісты абяцалі, что уся дробная і сярэдняя шляхта атрымае такія ж правы і палітычнае значэнне ў дзяржаве, як і буйныя феадалы.

Жыгімонт Аўгуст у 1563 выдаў прывілей, якім абвяшчаліся роўныя правы шляхты с католікамі. 13 сакавіка 1564 выдаў дэкларацыю, у якой абвясціў што адмаўляецца ад сваіх праваў на землі ВКЛ, адракаееца і ўступае іх Польшчы. Феадалы княства выступілі супраць дэкларацыі.

Феадалы вялі перамовы з прадстаўнікамі Польшчы про больш цесны саюз дхвюх дзяржаў, але пры ўмове захавання раўнапраўя.

Пастанова Віленскага сойма 1563: зацвердзіў інструкцыю для перемоваў з Польшчай аб уніі. Ідэю уніі з польшчай на ўмовах раўнапраўя падтрымлівала большасць феадалаў княства – спадяваліся гэтым замацаваць свае становішча унутры княства і атрымаць дапамогу ў вайне з расіей.

У снежні 1568 Жыгімон выдаў грамату, у якой абяцаў ахоўваць правы і інтарэсы княства і не прымушаць яго прадстаўнікоў да уніі. Клятвенныя абяцанні і дамаўленні, а таксама надзеі атрымаць дапамогу ў вайне схілілі княства з’явіцца ў Люблін на перамову.

Пасяджэнні Люблінскага сойма пачаліся 10 студзеня 1569. Польскія феадалы заявілі, штор жадаюць поўнай ліквідацыі княства і падрыхтавалі дакумент і запатрабавалі яго падпісання без ніякага абмеркавання – 15 лютага прадстаўнікі ВКЛ адмовіліся падпісаць дакумент, 1 сакавіка пакінулі Люблін.

5 сакавіка Жыгімонт выдаў незаконны акт аб адлучэнні ад ВКЛ Зямель і далучэнні іх да Польшчы. Гэта не дало магчымасці ВКЛ далей самастойна весці вайну, і вымашаны балі падпісаць акт уніі на ўмовах Польшчы.

Акт Люблінскай уніі быў аформлены ў выглядзе прывілея дагавора, зацверджаны пастановай Люблінскага сойма 1 ліпеня 1569. Тэкст: у двух экземплярах.

Тытул і пасады ВКЛ заставаліся. Збіраюцца толькі агульныя соймы і адна Рада. Дагаворы з іншымі краінамі толькі са згоды ободвух народаў.

Пасля смерці Жыгімонта Аўгуста юрыдычна было прызнана захаванне адасобленасці ВКЛ.

Гэтае аб’яднанее спарадзіла новую дзяржаву – Рэч Паспалітую

16. Берасцейская царкоўная унія (гісторыка-прававая характарыстыка).

1054: адбыўся раскол хрысціянства на дзве канфесіі: праваслаўную і каталіцкую.

1469: у Фларэнцыі упершыню была зроблена спроба аб’яднаць дзве фэрквы.

У беларусі органы дзяржаўнага кіравання былі цесна звязаны з цракоўная адміністрацыяй і духавенствам.

Канфесійная барацьба ўзмацнілася пасля з’яўлення езуітаў у 1569.

Правячыя колы ВКЛі Польшчы разам с вярхамі духавенства ободвух канфесій прапанвалі аб’яднаць цэрквы, падпарадкаваць праваслаўную рымскай курыі і Папе Рымскаму.

Праект уніі, у ім прадугледжвалася: 1. Захаванне абрадаў богаслужэння праваслаўнай царквы;2. Каб духавенства уніяцкай царквы карыстался такімі ж правамі як і каталіцкае; 3. Как уніяцкія папы маглі мець свае сем’і, я не захоўваць целебят.

Лістапад 1595: епіскапы Пацеі і Цярлецкі прыехалі ў Рым на перамовы .

23 снежня 1595 Папа Клімент благаславіў ідэю уніі. У студзені 1596 ен паставіў свій подпіс пад дакументамі аб царкоўнай уніі.

У кастрычніку 1596 у Берасце адбыўся семесны сабор для канчатковага зацвярдження уніі. Уніяцкі сабор 9 кастрычніка 1596 урачыста абвясціў Берасцейсукю царкоўную унію.

15 снежня 1596: Жыгімонт 3 Ваза універсалам зацвердзіў акт берасцейскай уніі.

Берасцейская царкоўная унія абвастрала барацьбу паміж хрысціянскамі канфесіямі.

Ліквідацыя цыркоўнай уніі у Беларусі пачалася пасля падзелаў Рэчы Паспалітай.

18. Палітыка- прававая думка ў Беларусі ў ХІІ – ХVІ ст.ст

Перыяды:1.12-13ст. 2. 14 – 15ст.

1.Палітыка – прававая думка Беларусі на працягу існавання Кіеўскай Русі, развівалася пад уплывам Візантыйскай палітыка-прававой культуры.

Мова думкі – царкоўнаславянская.

Мэта думкі – тэарытычнае абгрунтаванне абсалютнай палітычнай улады, якой прыпісывалася боскае паходжанне. З’яўляецца царкоўна-палітычная ідыалогія “цэзарапапізм”: кіраўнік свецкай улады Императатр( цэзар) – кіраўнік свецкай улады

Асноўныя прынцыпы цэзарапапізма: Идэя боскага паходжання імператарскай улады; Идэя боскага паходжання дзяржаўнай улады; Идэя Візантыйскага адзінаўладдзя; идэя богападобнасці яе зямных носьбітаў, іх абогатварэння; Идэя павагі да улады.

З вышэй пералічаных ідэй вынікае: Калі ўлада даруецца богам, то дабівацца яе гвалтоўнымі сродкамі немагчыма; Добрыя кіраўнікі дзяржавы пасылаюцца богам, як узнагарода дабрачынным людзям. Дрэнныя - у якасці пакарання за грахі людзей; Идэя адказнасці свецкай улады перад богам.

2.З’яўляецца царкоўна-палітычная ідэалогія папства: “папацызарызм” уплыў аказвае заходнееўрапейская думка.

Мова думкі: старабеларуская.

Ідэі папацызарызма: Идэя вяршынства папскай улады; У пасланні, якое называлася дыктат папы(1075г) змяшчаліся галоўныя тэзісы папацэзарызму, згодна з якімі: свецкая улада павінна была падпарадкоўваца царкоунай уладзе, толькі рымскі папа меў права благаслаўляць и каранаваць імператараў, Намеснікам Бога на зямлі разглядаўся рымскі папа.

Найбольш знакамітыя асветнікі гэтага перыяду Ефрасінія Полацкая, Кірыл Тураўскі, Клімент Сламяціч.

- Ефрасінія Полацкая(1110 – 1173) : Першая жанчына гэтага перыяду прылічаная да святых. Жыціе Ефрасіньі Полацкай. Заснавала ў Полацку жаночыя и мужчынскія манастыры. Была ініцыятарам пабудовы царквы Святога Спасу. Лазар Богшам 1161 год: зроблены 6 канцовы крыж для царквы святога спаса. На 1 месца Ефрасінья ставіла ідэю служэння богу и вышэйшым духоўным каштоўнастям. Лічыла: у яе німа нічога акрамя слова боскага і кніг. Яна аднаўляла ўсё матэрыяльная, акцэнтавала ўвагу на духоўным вечным.

- Кірыла Тураўскі (1130? – 1182?): у рукапісным варыянце захавалася яго жыціе. Ён не любіў багацця і тленнай славы гэтага свету. Стараўся спастігнуць вучэнне боскіх кніг. Ён рана стаў паслушнікам аднаго с Тураўскіх манастыроў. Ён быў першым вядомым на русі Стоўпнікам ( ён зачыніўся ў манастырскай вежы каб поўнасцю аддацца малітвам). творы: Аповесць, 1569год: надрукаваны «Слова на узнесенне». 1596 – першы зборнік твораў.

- Клімент Смаляціч (?- 1164) Вёў актыўную барацьбу за свабоду ад Візантыі. «Пасланне к Фаме прэсвітару» У развіціі чалавечай гісторыі вылучаў тры аснаўныя перыяды: запавед, закон, дар божы.

- ідэя нехцівасці Климента Смаляцича: ён адмаўляўся ад усяго матэрыяльнага. Акцэнтаваў увагу на духоўным вечным, адмаўляў царкоуную маёмасць

16ст. – Эпоха адраджэння цесна звязана з пачаткам капіталістычнага спосабу вытворчасці. Прадстаўнікі шырока выкарыстоўвалі антычную культурную спадчыну(спачатку рымскую, потым грэцкую). Найбольш вядомыя гуманісты: Скарына, Гусоўскі, Літвін, Скарына.

Мікола Гусоўскі(1480-1533) : у 1522 : твор пра постаць, дзікасць зубра и паляванне на яго. 1528: Кракаў, зборнік песня пра зубр(склад:прысвячэнне,паэма і 11 вершау). Першым убачыў і адрустляваў пачатак крызісу сацыяльна–палітычнага ладу ВКЛ. Ён крытыкавал сацыяльна-класавую палитыку польшчы и ВКЛ.

20. Агульназемскія граматы (прывілеі) – крыніцы права Вялікага княства Літоўскага.

Агульназемскія граматы - гэта канстытуцыйныя акты ВКЛ, якія забяспэчвалі сувярэнныя правы дзяржавы, замацоўвалі правы і абавязкі розных сацыяльных і саслоўных груп насельніцтва, асабліва шляхту.

Першыя агульназемскія граматы – тры прывілеі Ягайлы (накіраваны на насаджэнне каталіцтва).

- Прывілей Ягайлы 20 лютага 1387: пачынайся са сцвярджэння нібыта людзі жадаюць прыняць каталіцтва, а тым хто ужо прыняў даруюцца новыя правы і вольнасці, рэгламентуецца прававое становішча ўдавы.

- Прывілей ягайлы 22 лютага 1387: адрасоваўся каталіцкаму духавентсву; галоўнае прызначэнне – прымусовае насаджэнне каталіцтва, надзяленне дарамі і маенткамі каталіцкае духавенства, абавязаў усіх жыхароў ВКЛ пераходзіць у каталіцтва.

- Прывілей Ягайлы 28 красавіка 1387: пацвярджаліся і замацоўваліся правы князя Скіргайлы на кіравання ўсім ВКЛ.

- Прывілей Казіміра 1447: складаўся з 14 артыкулаў; утрымліваў нормы крымінальнага, грамадзянскага і канстытуцыйнага права, пералічваўся круг ліц, якім гарантавалася іх недатыкальнасць;замацаваны прынцып прынцып індывідуалізацыі пакарання:гарантуецца свабодны вогуд гараджан за мяжу ВКЛ,регламентуецца прававое становішча ўдавы;замацоўваецца права феадала судзіць залежных сялен;замацоўваецца тэрыторыяльная цэласнасць ВКЛ.

- Прывілей Аляксандра 1492 года: складаўся з 33 параграфаў; 1-12: пацвяржаліся ўсе правы і прывелегі; прынятые ў ранейшых прывілегіях; 13-утрымлівае нормы міжнароднага права;14-15:калі думкі Вялікага Князя і Рады разыходзяцца,князь абавязаны прыслохоўвацца паноў-радных;16-19: мясцовыя службовыя асобы павінны выконваць свае абавязкі і вырашаць справы па мясцовых звычаях,рэгламентуецца прававое становішча ўдавы;25: урад абавязваецца не ўзвышаць простых людзей над шляхтай;у канцы:ўсе раней прынятые прывілеі застаюцца на вечныя часы.

- Прывілей 1506 года:падвярджаліся ўсе палажэнні прывілея Аляксандра; 8 артыкул – права подданых падаваць чалавідныя і іншыя скаргі.

- Бельскі прывілей 1564 года: абвяшчалася аддзяленне некаторых судовых органаў ад адміністрацыі,выбарнасць саслоўных судоў,роўнасць шляхты перад судом і законом; нормы гэтага прывілея ўзяты с праекта Статута 1566 года.

1 234 5 6