ПОЗНАВАТЕЛЬНОЕ

Оси и плоскости тела человека - Тело человека состоит из определенных топографических частей и участков, в которых расположены органы, мышцы, сосуды, нервы и т.д.

Отёска стен и прирубка косяков - Когда на доме не достаёт окон и дверей, красивое высокое крыльцо ещё только в воображении, приходится подниматься с улицы в дом по трапу.

Дифференциальные уравнения второго порядка (модель рынка с прогнозируемыми ценами) - В простых моделях рынка спрос и предложение обычно полагают зависящими только от текущей цены на товар.

Электр тораптары параметрлерін есептеу.

Бар

4. Электр тораптарының параметрлері

Электр торабы әр қайсысының белгілі қызметі мен конструктивті орындалуы бар, әр түрлі элементтерден тұрады. Rл – активті кедергі, Ом; Xл – реактивті кедергі, Ом; Gл – активті өткізгіш, См; Bл – реактивті өткізгіш, См; Kt – коэффициент трансформации. Бұл параметрлер торап элементтерінің өздеріне тән сипаттарын бейнелеп көрсетеді және тек санмен ажыратылады. Эл.торабының элементтерінің сандық сипатын анықтау үшін алмастыру сызбалары сызылады. Сызбада эл.торабының күйін анықтайтын барлық параметрлері көрсетіледі. Кернеуі 110 кВ және одан жоғары, ұзындығы 300-400 км әуе ЭБЖ көбіне П түріндегі алмастыру сызбасы арқылы көрсетіледі.

Активті кедергі Rл=roL, ro – салыстырмалы кедергі, Ом/км, при температуре провода +20°С; L - длина линии, км. Реактивное сопротивление определяется следующим образом: Xл=xoL , xo - удельное реактивное сопротивление, Ом/км.Удельные индуктивные сопротивления фаз воздушной линии в общем случае различны. При расчетах симметричных режимов используют средние значения xo:

Ом/км, где rпр – радиус провода, см; Dср– среднегеометрическое расстояние между фазами, см, определяемое следующим выражением:

, где Dab, Dbc, Dca – расстояния между проводами соответственно фаз a, b, c.

D - 6-10 кВ -1 м, 35 кв – 3м, 110кв -4м, 220 кв-7 м, 330 кв – 9м, 500 кв-12 м, 750кв – 15м.

330 кВ жоғары болса r_экв қолданылады r_сым орнына, яғни тармақталады, Электрэнергия шығындарын төмендету үшін:

r_экв =

n=2 – 330 кВ n – тармақ саны

n=3 – 500 кВ

n =5 – 750 кВ

а – 40-60 см - бір фазадағы таңдалған 2 сымның ара қашықтығы

r₀ = p/F*n

p – тығыздығы, 32 –Al,18 –Cu, F – қимасы.

x₀=0.141lgDср/r_сым + 0,0157/n

Болат алюминийлі сымдар үшін xo фазадағы сымның қимасы мен санына байланысты анықтамалық кестелерден алынады. Тораптың активті өткізгіші Gл активті қуат шығынының екі түріне сәйкес келеді: оқшаулама арқылы ток азаюынан және тәжге. Оқшаулама арқылы ток азаюы аз, сол себепті оқшауламадағы қуат шығынын елемесе де болады. Активті қуат шығыны тәжге сәйкестенеді. Тәждегә қуат шығынын азайту үшін сымның диаметрін ұлғайту керек. Әуе желілерінің ең аз рұқсат етілген қимасы тәж пайда болу талабымен нормаланады: 110кВ — 70 мм2; 220кВ —240 мм2; 330кВ –2х240 мм2; 500кВ – 3х300 мм2; 750кВ – 4х400 или 5х240 мм2. Сыйымдылықты немесе реактивті өткізгіш Bл әр түрлі фазалар арасындағы сымдардың сыйымдылығымен және сым-жер сыйымдылығымен шартталған: Bл= boL, где bо- удельная емкостная проводимость, См/км, которая может быть определена по справочным таблицам или по следующей формуле:

110-220 кВ ЭБЖ үшін көптеген есептеулер үшін алмастыру сызбалары қарапайым болып келеді.

Схемы замещения линий электропередачи: а, б - воздушная линия 110-220-330 кВ; в - воздушная линия Uном £35 кВ; г -кабельная линия Uном£10 кВ. Кабельные линии электропередачи также представляют П-образной схемой замещения. Удельные активные и реактивные сопротивления ro, xo определяют по справочным таблицам, так же как и для воздушных линий. Из видно, что xo уменьшается, а bo растет при сближении фазных проводников. Для кабельных линий расстояния между проводниками значительно меньше, чем для воздушных, поэтому xo мало и при расчетах режимов для кабельных сетей напряжением 10 кВ и ниже можно учитывать только активное сопротивление. Емкостный ток и зарядная мощность Qb в кабельных линиях больше, чем в воздушных. В кабельных линиях высокого напряжения учитывают Qb Активную проводимость Gл учитывают для кабелей 110 кВ и выше.

5. Максималды шығындар уақыты бойынша энергия шығындарын анықтау.

А) Шығындар уақыты t – желі,есептік уақыт ішінде Iмакс тұрақты жүктемемен жұмыс істегенде де, айнымалы жүктеме графигімен жұмыс істегенде болатын э.э. мен қуат шығыны болатын уақыт.

Среднеквадратичный ток находят по среднему току Iср и коэффициенту формы графика нагрузки кф: Iск=кфIср,где

Здесь W - расход активной электроэнергии (кВт-ч) за время Тдейств (сутки, год); cosjсрв- средневзвешенный коэффициент мощности.

Потери активной мощности (кВт) и электроэнергии (кВт-ч) по среднеквадратичному току определяют по формулам:

Потери реактивной мощности (квар) и реактивной энергии (квар-ч) составят:

где R и X - активное и индуктивное сопротивления воздушной или кабельной линий.

Егер де W ээ шығыны мен макс жүктеме қуаты Рмакс белгілі болса, берілген желінің қанша уақытта э.э. бергенін табуға болады: Тмакс=W/Рмакс.Жүктеме макс қолданылғын уақыты Тмакс өнеркәсіп сипатына және тұтынушы жұмыс аусымына байланысты анықталады:

Жарықтандратын жүктеме үшін- 1500-2000;

кәсіпорындағы бір ауысым үшін - 1800-2500;

кәсіпорындағы екі ауысым үшін - 3500-4500;

кәсіпорындағы үш ауысым үшін - 5000-7000.

W және Тмакс шамалары арқылы қарастырылған уақыт аралығындағы макс токты анықтауға болады:

Э.э. және қуат шығындарын макс уақыт аркылы есептегенде, пайдаланылғын уақыт макс мен қуат коэффициентінен тәуелді уақыт шығыны t п.б. Бұл шамаларды біле отырып t =f(Тмакс,cosj срв) қисығынан уақыт шығынын тауып, сол арқылы э.э. активті және реактивті шығындарын табады:

6. Кабельдердің конструктивті орындалуы

А) Кабель — қорғаныш қаптамасы бар бітеу қабыққа салынған оқшауланған откізгіш немесе өткізгіштер тобы. Кабель электр энергиясын және сигналдарды қашықтыққа жеткізу үшін пайдаланылады. Кабель арналу мақсатына орай күш кабелі (электр энергиясын тасымалдайтын), байланыс кабелі (сигналдарды тасымалдайтын), радиожиіліктік кабель (жоғары жиіліктік) болып бөлінеді. Кабельдің құралымы оны тарту (су және жер астында, ауада, зиянды ортада, т.б.) және пайдалану ерекшеліктеріне қарай әр түрлі болып жасалады. Кез келген кабельге тән ортақ элементтер: ток өткізетін талсымдар, оқшаулама және сыртын қаптайтын қаптама. Ток өткізетін талсымдар алюминийден немесе мыстан жасалады. Пайдалану мақсатына орай кабель бір сымды немесе көп сымды болады. Кабель оқшауламасы диэлектрик материалдардан жасалады, олар ток өткізетін талсымдарды бір-бірінен және қаптамадан бөліп тұрады. Көп талсымды кабельге жұмыр пішін беру үшін арнаулы құрсаулық оқшауламамен (1-суретте) қапталады. кабельдің цилиндр формалы қаптамасы оқшауланған ток өткізетін талсымдарды ылғал мен химиялық заттар әсерінен қорғайды. Әдетте, қорғасын не алюминийден жасалынған қаптама қолданылады. Пластмасса оқшауламасы бар кабельдердің қаптамасы әр түрлі поливинилхлоридтерден, ал резина оқшауламасы бар кабельде – резинадан жасалады. Қаптаманы мех. зақымнан, тоттанудан қорғау үшін қорғауыш жамылғымен (бронмен) орайды. Бронды қабат ретінде қалыңд. 0,3 – 0,8 мм болат лента пайдаланылады. Кабель керу күшінің әсеріне шыдау үшін сыртына диам. 1,4 – 6 мм мырышталған болат сым оралады. Жоғары кернеулі күш кабелі тармағының ортасы қуыс болады, ол арнайы минералдық маймен толтырылады (2-сурет). Жоғары қысымды Кабельдің оқшауланған тармақтары 15 – 20 ат. қысымдағы маймен толтырылған болат құбырға орналастырылады. Қазақстанда кабель өнімдерін жасаумен “Қазэнергокабель” акционерлік қоғамы шұғылданады (1999). Оның өндірістік қуаты жылына АВВГ, ВВГ күштік кабельін өндіру – 850 км; АКВВГ, КВВГ балқымалық кабельін өндіру – 600 км; АПВ, АППВ қондырғылау кабельін өндіру – 2800 км; А, АС жалаңаш сым өндіру – 500 тн; МФ, МТ-2 троллей сымын өндіру – 200 тн.

Б) Кабель желілері әуе сым желілеріне қарағанда күрделі жолмен жасалады, түсті металдары көп болады, сонымен катар олар жөндеу жұмыстарына көп уақыт бөлуді және квалификациясы жоғары жұмыскерлер болуын талап етеді. Сондықтан да кабель желілерін әуе желілерін қолдануға болмайтын жағдайларда, мысалы: қалаларда, кәсіпорындар аймағында, ауқымы үлкен су қоймасы арқылы және де (жасырын) көрінбейтін етіп жүргізуді қажет ететін жерлерде қолданады. Кабель желілерінің артықшылықтары:

а)атмосфералық әсерлерге ұшырамайтындығы, мысалы: жел, мұз қату, жай түсу арқылы зақымдау т.б.

б)кабель трассасының бейтаныс адамдарға көрінбей және қол тигізбестей болып орналасуы;

Кабель желілерінің кемшіліктері:

а) әуе сым желілерімен салыстырғанда кабель тораптарын салу көп уақытты қажет етпейді;

б)кабель торабын жүргізу және монтаждау - бұл күрделі жұмыс,
сондықтан оған квалификациясы жоғары жұмыскерлер қажет;

в)зақымданған жерін аныктауға және оны түзетуге көп уақыт кетеді.
Кез келген кабель желісі тізбектері келесі басты элементтерден тұрады:
а) электр энергиясын таратушы кабель;

б)бір тізбекте орналасқан жекелеген кабельдерді бір-бірімен жалғайтын
жалғаушы муфталар;

в) кабельдің ұштарында орналасатын муфталар (заделки);

г)бекітуші муфталар (стопорные муфты), олар кабель тізбегінің тік орналасқан учаскесінде кабель майы ағып кетпес үшін қолданылады;

д)май толтырылған кабельдерден құрылған электр тізбегі үшін қажетті
коректендіруші аппараттар және майдың қысымын қадағалап хабар беруші жүйе;

е)кабель ғимараттары (кабельдік коллекторлар, туннельдер, каналдар,
шахталар, құдықтар, қоректендіруші орындар).

Үш желілі кернеуі 10кв дейінгі кабельдер сыртында қағаз оқшауламасы бар секторлы желілерден тұрады. Қағаз оқшауламаға қою, арнайы сұйық сіңдіріледі, ал кабельдің сыртқы бөлігі қорғасын немесе алюминий қабықшамен (оболочкамен) қапталады. Әрбір мыстан немесе алюминийден жасалынған сектор формалы желілерге бірнеше қабат етіп оқшаулама орайды. Оқшаулама ретінде арнайы сұйық сіндірілген кабельдік кағаздан жасалынған ленталар қолданылады. Осылай оқшауламаланған желілерді бір-бірімен орайды, ал желілер арасындағы бос кеңістікті сульфат қағазынан жасаған жгуттармен (арқаншалармен) толтырады. Сонан соң желілердің сыртына жалпы белдеулік оқшаулама орайды.

Желілер арасында орналасқан арқанша (жгут) кабель сұйығының оның ұзындығы бойымен қозғалуына кедергі жасайды, осыған байланысты кабельдің қызмет ету мерзімін ұзартады, сонымен қатар кабель
изоляцияның электрлік беріктігін күшейтеді.

Кернеулігі 20-35кВ үш желілі кабельдер жеке корғасындалған желілерден тұрады (2.5 сурет). Кабельдің желілері - 1 қағаз
оқшауламамен - 2 капталған. Осы экранның арқасында электр өрісі бірқалыпты болып тұрады, ал кабельдің оқшауламасы тиімді пайдаланылады. Қорғасындалған желілердің арасындағы куыстар арнайы сұйық сіндірілген кабельдік өрмемен - 3 толтырылады, үш желілер бір-бірімен өріліп оралады, оларды тұтастырып тұру үшін матадан жасалынған лентамен немесе кабельдік өрмемен - 6 қаптайды және оның сыртынан броня - 7 оралады. Оқшауламаның сыртында қағаз оқшауламамен жасалынған кабықша – 4 орналасқан. Броня коррозияға қарсы сыртқы жағынан ерітілген сағыз сіңдірілген кабельдік өрмемен – 8 қорғалады.

Кернеуі 110 және 220 кВ айнымалы тоқ желілері үшін қолданылатын кабельдер газбен немесе маймен толтырылады. Көбінесе төменгі, орташа және жоғары қысымды май толтырылған кабельдер қолданылады.

7. Электр тораптарының алмастыру схемалары.

, где Dab, Dbc, Dca – расстояния между проводами соответственно фаз a, b, c. Өткізгіш фазаларының арақашықтығы.

D - 6-10 кВ -1 м, 35 кв – 3м, 110кв -4м, 220 кв-7 м, 330 кв – 9м, 500 кв-12 м, 750кв – 15м.

330 кВ жоғары болса r_экв қолданылады r_сым орнына, яғни тармақталады, Электрэнергия шығындарын төмендету үшін:

r_экв =

n=2 – 330 кВ n – тармақ саны

n=3 – 500 кВ

n =5 – 750 кВ

а – 40-60 см - бір фазадағы таңдалған 2 сымның ара қашықтығы

r₀ = p/F*n

p – тығыздығы, 32 –Al,18 –Cu, F – қимасы.

x₀=0.141lgDср/r_сым + 0,0157/n

110-220 кВ ЭБЖ үшін көптеген есептеулер үшін алмастыру сызбалары қарапайым болып келеді.

Схемы замещения линий электропередачи: а, б - воздушная линия 110-220-330 кВ; в - воздушная линия Uном £35 кВ; г -кабельная линия Uном£10 кВ.

8. Электр беріліс желілерінің сымдарына климаттық жағдайдың әсері.

Әуе беріліс желілері ашық аймақтарда орнатылғандықтан алуан түрлі атмосфералық өзгерістер ықпал етеді. Әуе желілерінің жұмыс талабы көбіне климаттық жағдайларға тәуелді, сол себептен желілерді жобалау негізіне климаттық жағдай қарастырылған.

Ауа температурасы желі сымының созылуы немесе салбырау дәрежесіне әсер етеді. Жобалау процесінде ең маңызды орын алатын макс (абсолютті жоғары), мини (абсолютті төмен), орташа жылдық температуралар, сонымен бірге әуе желісінде көкмұз пайда болатын температуралар. Бұл температуралар метеорологиялық станцияларда әрбір климаттық аудан үшін жеке қарастырылады.

Көк мұз бұл құрылымы біркелкі шыны секілді тығыз қатқан мұз. Көк мұз аязды күндері − 0,5-тен − 5^ОС, көбіне - 10^ОС ауа температурасында болады. Көк мұз пайда болу себебі сіркірегенде және жаңбырда, кесек тамшылы тұманда су тамшыларының қатты суып, қатуынан болады. Мұз қабық желідегі сымға тығыз ілініседі.Симметриалы емес болып қатқан көк мұз сымның шиыршықтануына әкеп соғады, ал көк мұз қалыңдаған сайын салмағы сымның салмағынан да ауыр болады.

Әуе желіліреі жер үстіндегі құрылғылар болып табылады, сондықтан басты кедергі көлденең соққан жел. Әуе желісінің жұмысына желдің тікелей әсері ол, сымға, тірекке жіне тросқа қысымы. Бұл қысым іргетасы топырақта берік нығыздалмаған тіректің құлауы мен сынуына әкеп соғады.

9. Сымдардың механикалық есептеулері.

Механикалық төзімділік бойынша АЖ есебі

АЖ-н механикалық төзімділікке есептеу деген, оның нәтижесі бойынша ауа желілерінің элементтеріне түсетін механикалық жүктемелер анықталатын, осы жүктеме әсерінен АЖ элементтерінде туатын ішкі кернеулер және сымдар мен арқансымдардың (трос) салбырау анықталатын есептеулер.

АЖ-нің келесі элементтері есептеледі: сымдар және арқансымдар; оқшауламалар мен арматура; тіректер мен іргетастар.

Кернеуі 1кВ жоғары кабель желілері (КЖ) үшін:

а) энергия шығыны (тоқтың экономикалық тығыздығы) бойынша желінің есебі

, мм² ;

б) ұзақ есептік тоқпен қызу бойынша

I_{ном.каб} ³ I_р – бір тізбекті КЖ үшін;

в) апаттық режимі бойынша (екі тізбекті КЖ үшін)

I_доп.ав. ³ I_ав,

I_доп.ав.=1,3 I_{ном.каб;}

г) қысқа тұйықталу тоғы бойынша (I_қт)

, мм²

мұнда α=12 кабельдің алиминиді талсымы үшін;

Т_пр – келтірілген уақыт (0,3-0,7);

д) кернеу шығыны бойынша

, В

немесе , В.

Номиналды кернеу бойынша кернеу шығынының пайыздық көрсеткіші: .

10. Электр тораптарындағы кернеуді реттеу.

Желідегі кернеу тоқтаусыз өзгереді:

а) жүктеме,

б) желі элементтерінің кедергілері,

в) қорек көздерінің жұмыс режимдері өзгерген жағдайда.

Кернеуді реттеу – желінің сипаттамалық нүктелерінде арнайы техникалық құрылғылар арқылы кернеу дәрежесін өзгерту.

Методы регулирования напряжения

Тұтынушы шиналарындағы кернеу:

U₂ кернеуін өзгерту мүмкіндігі:

1) U₁ кернеуін центр питаниядан ЦП өзгерту. Бұл әдіс орталықтандырылған реттеу д.а.

2) Линейный регулятор арқылы ЛР. Фаза мен үстеме шамасы ΔUлр кернеуқосу трансформаторының екіншілік орам мен отпайкасын ауыстырып қосу арқылы.

3) - конденсаторлық батарейалар арқылы реактивті қуатты өзгерту. Бұл әдіс реактивті қуатты компенсациялау немесе көлденең компенсация д.а.

4) Тәізбектей қосылған конденсаторлар есебінен реактивті кедергіні озгерту (Х – Хс). Бүл әдіс тігінен компенсациалау д.а. Ол 6 кВ орташа ұзындықты әуе желісінде, ұзын желілі жоғарғы және өте жоғарғы кернеуде, тез айнымалы жүктемені қоректендіру (доғалық пештер, прокатты стандар, сварка) үшін қолданылады.

11. Бойлық және көлденең қарымталау. Шунттаушы реактор.

Бар

Электр тораптары параметрлерін есептеу.

Активті кедергі Rл=roL, ro – салыстырмалы активті кедергі, Ом/км, при температуре провода +20°С; L - длина линии, км. Реактивное сопротивление определяется следующим образом: Xл=xoL , xo - удельное реактивное сопротивление, Ом/км.Удельные индуктивные сопротивления фаз воздушной линии в общем случае различны. При расчетах симметричных режимов используют средние значения xo:

Ом/км, где rпр – радиус провода, см; Dср– среднегеометрическое расстояние между фазами, см, определяемое следующим выражением: r_сым = d/2

330 кВ жоғары болса r_экв қолданылады r_сым орнына, яғни тармақталады, Электрэнергия шығындарын төмендету үшін:

r_экв =

n=2 – 330 кВ n – тармақ саны

n=3 – 500 кВ

n =5 – 750 кВ

а – 40-60 см - бір фазадағы таңдалған 2 сымның ара қашықтығы

r₀ = p/F*n

p – тығыздығы, 32 –Al,18 –Cu, F – қимасы.

x₀=0.141lgDср/r_сым + 0,0157/n

Болат алюминийлі сымдар үшін xo фазадағы сымның қимасы мен санына байланысты анықтамалық кестелерден алынады. Тораптың активті өткізгіші Gл активті қуат шығынының екі түріне сәйкес келеді: оқшаулама арқылы ток азаюынан және тәжге. Оқшаулама арқылы ток азаюы аз, сол себепті оқшауламадағы қуат шығынын елемесе де болады. Активті қуат шығыны тәжге сәйкестенеді. Тәждегә қуат шығынын азайту үшін сымның диаметрін ұлғайту керек. Әуе желілерінің ең аз рұқсат етілген қимасы тәж пайда болу талабымен нормаланады: 110кВ — 70 мм2; 220кВ —240 мм2; 330кВ –2х240 мм2; 500кВ – 3х300 мм2; 750кВ – 4х400 или 5х240 мм2. Сыйымдылықты немесе реактивті өткізгіш Bл әр түрлі фазалар арасындағы сымдардың сыйымдылығымен және сым-жер сыйымдылығымен шартталған: Bл= boL, где bо– сыйымдылқты өткізгіш, См/км, которая может быть определена по справочным таблицам или по следующей формуле:

13)Электр желілеріндегі шығындарды анықтау.

15. Электр энергияның шығындары.

Желілердегі энергия шығындары. Қуат – бұл уақыт бірлігіндегі энергия болғандықтан, ΔЭ энергия шығындары - бұл уақытқа көбейтілген қуат шығындары:

ΔЭ = ΔРt=312Rt. (6.5)

Алайда ΔР қуат шығындары тұрақты болып қалады. Егер ток өзгермеген жағдайда. Шынында, жоғарыда көрсетілгендей, ток әрбір объект үшін әрдайым өзгереді.

Берілген жағдайда тұтынушы бүкіл жыл бойына қосылған, яғни стаются постоянными только в том случае, если ток не меняется. В действительности, как указывалось, ток меняется всегда для каждого объекта.

Яғни Т=8760 сағ алайда токты Т уақытынан математикалық түрде көрсетуге болмайды. Сондықтан әртүрлі жасанды тәсілдер қолданылады.

Әрбір тұтынушы токтарында (машина жасау тұтынушылары, тоқыма фабрикалары жәнге т.б.) өзіндік жүктеме графиктері бар. Жеке ішкі станциялармен желілердің жүктемелері тұтынушы жүктемелерінен қослады да, тағыда өзіндік графиктерге ие болады.

Қандай да бір графиктің ауданын анықтау үшін, шамамен тұтынушының нақты графигінен құралған тікбұрыштар тобымен алмастырып, ал содан кейін, кейін берілетін тәсілдермен осы графиктердің ауданы мен мәйкесінше энергия шығындарын анықтау қажет.

Орташа қуаттық ток. Тұтынушы энергиясының шығынын анықтау мысалдарының біір ортаквадраттық токты анықтау болып табылады, яғни желі арқыл өте отырып нағыз токтан беретін шығындартокты , әйтпесе сызықтармен сызылған тібұрыш берілген графиктің нақты ауданына тең болуы қажет. Сонда

(6.6)

Сәйкесінше тұтынушы ΔРмакс максималды шығынмекн жұмыс істей отырып, осындай энергия шығынын тудыратын уақыт максималды шығындалу уақыты деп аталады. Бұл шығындар тікбұрыш ауданымен анықталады.

(6.7)

Шығын уақыты -да тұтынушы сипаттамасына тәуелді. Сондықтан жүктеменің типтік графиктері үшін, тәуелділігін орнатуға болады, ол 10-шы суретте келтірілген. Осылай, жүктеменің типтік графиктері үшін, Тмакс шамасын (тұтынушылардың орташаланған немесе нақты) біле отырып, Т мәнін және сурет бойынша энергия шығынын, сонымен қатар энергия шығынының тәуелді меншікті бағасын табуға болады.

Бар

14. Үш орамды трансформаторлардың алмастыру схемалары

үшорамды трансформатордың алмастыру схемалары

Үшорамды трансформаторлардың активті кедергілері

, ,

Үшорамды трансформаторлардың активті қуат шығындары:

Үшорамды трансформаторлардың қысқы тұйықталу кернеулері:

16) Электр тораптары және трансформаторлардың алмастыру схемалары.

Трансформаторлардың және автотрансформаторлардың алмастыру схемалары Г-тәрізді деп аталады, Трансформатордың магниттеліну тоғы

мұндағы - реактивті құраушы .

Сондықтан

Өткізгіштік

Трансформаторлардың активті қуат шығыны және активті кедергі

Жоғары қуатты трансформаторларда « және . Қысқа тұйықталудаң (рис.5.1, в)

Немесе рекактивті кедергі

Сурет 5.1 –Трансформаторлардың алмастыру схемалары

Трансформаторлардың активті қуат шығыны

Трансформаторлардың реактивті қуат шығыны

Трансформаторлардың толық активті қуат шығыны

Трансформаторлардың толық реактивті қуат шығыны

Параллель қосылған трансформаторлардың қуат шығындары

Эл.торабының элементтерінің сандық сипатын анықтау үшін алмастыру сызбалары сызылады. Сызбада эл.торабының күйін анықтайтын барлық параметрлері көрсетіледі. Кернеуі 110 кВ және одан жоғары, ұзындығы 300-400 км әуе ЭБЖ көбіне П түріндегі алмастыру сызбасы арқылы көрсетіледі.

, где Dab, Dbc, Dca – расстояния между проводами соответственно фаз a, b, c. Өткізгіш фазаларының арақашықтығы.

D - 6-10 кВ -1 м, 35 кв – 3м, 110кв -4м, 220 кв-7 м, 330 кв – 9м, 500 кв-12 м, 750кв – 15м.

330 кВ жоғары болса r_экв қолданылады r_сым орнына, яғни тармақталады Электрэнергия шығындарын төмендету үшін:

r_экв =

n=2 – 330 кВ n – тармақтар саны

n=3 – 500 кВ

n =5 – 750 кВ

а – 40-60 см - бір фазадағы таңдалған 2 сымның ара қашықтығы

r₀ = p/F*n

p – тығыздығы, 32 –Al,18 –Cu, F – қимасы.

x₀=0.141lgDср/r_сым + 0,0157/n

110-220 кВ ЭБЖ үшін көптеген есептеулер үшін алмастыру сызбалары қарапайым болып келеді.

Схемы замещения линий электропередачи: а, б - воздушная линия 110-220-330 кВ; в - воздушная линия Uном -35 кВ; г -кабельная линия Uном-10 кВ.

17) Кернеу шығындары мен кернеу түсуі.

Бар

18. Кабель мен сымдардың қимасын таңдау

Қыздыру шарты бойынша 1000 В-қа дейінгі кабелдер мен сымдардың қимасын ұзақ мерзімді өткізетін токтың жүктеменің есептелінетін мәніне тәуелді кестеден алынған қалыпты жағдайда төселген кезде, екі қатынас шарты бойынша есептеледі.

Қыздыру шарты:

а) ұзақ мерзімді есептік ток бойынша

I_{норм.доп.пров.} ³ ;

б) алынған аппараттардың максималды токтық қорғанысына сәйкес шарт бойынша

I_{норм.доп.пров.} ³

мұндағы К_попр -сымдар төселуіне байланысты, түзету коэффициенті;

К_з -қорғаныс коэффициенті, яғни ол I_{норм.доп.пров}/I_{н апп} немесе I_{сраб.апп.}

Балқытылған қыстырғы үшін:

к_з=1,25 -жаруға және өртке қауіпті жерлер, сауда орындары; к_з=1 -жаруға және өртке қауіпсіз өндіріс орындары; к_з=0,33 -асқын жүктемеден қорғауды қажет етпеген жағдай.

Электр қондырғыларын құру ережелері бойынша (ПУЭ) тоқтың экономикалық тығыздығының j_эк мәні белгіленген, ол тек сымның материалына, құрылымына және жүктеме Т_м максимумын қолдану уақытына тәуелді. Бұл жерде келесі факторларды есепке алмаймыз, олар: электр энергияның бағасы және желідегі кернеудің мәні. Экономикалық жағынан ең тиімді қиманы желінің есептік тоғы I_р және экономикалық тығыздық j_эк арқылы есептейміз

, мм²,

мұнада , А – бір тізбекті желі үшін есептік тоқ;

, А – екі тізбекті желі үшін есептік тоқ;

I_ав=2I_р;

б) ұзақ есептік тоқпен қыздыру шарты бойыншы желі есебі

I_{ном.пров} ³ I_р– бір тізбекті желі үшін есептік тоқ;

I_доп.ав.³I_ав – екі тізбекті желі үшін есептік тоқ; I_доп.ав.=1,3 I_{ном.пров}

мұнда I_{ном.пров} – жалаңаш сымдар үшін рұқсат етілетін үзақтық тоқ;

в) кернеу шығыны бойынша желі есебі

, В

немесе , В.

Номиналды кернеу бойынша кернеу шығынының пайыздық көрсеткіші:

;

г) «тәжге» кететін шығын шарты бойынша, 110кВ АЖ үшін сымның минималды қимасы АС-70, 220кВ АЖ үшін АС-240 болады, 35кВ АЖ-рі «тәжге» кететін шығынға тексерілмейді.

Механикалық төзімділік бойынша АЖ есебі

Кернеуі 1кВ жоғары кабель желілері (КЖ) үшін:

а) энергия шығыны (тоқтың экономикалық тығыздығы) бойынша желінің есебі

, мм² ;

б) ұзақ есептік тоқпен қызу бойынша

I_{ном.каб} ³ I_р – бір тізбекті КЖ үшін;

в) апаттық режимі бойынша (екі тізбекті КЖ үшін)

I_доп.ав. ³ I_ав,

I_доп.ав.=1,3 I_{ном.каб;}

г) қысқа тұйықталу тоғы бойынша (I_қт)

, мм²

мұнда α=12 кабельдің алиминиді талсымы үшін;

Т_пр – келтірілген уақыт (0,3-0,7);

д) кернеу шығыны бойынша

, В

немесе , В.

Номиналды кернеу бойынша кернеу шығы - нының пайыздық көрсеткіші: .

19) Кернеуді есептеу және таңдау

Желі линиясының номинал кернеуін таңдау күрделі технико-экономикалық есеп болып табылады. Ол көптеген факторларға байланысты. Мысалы, кернеуінің мәні төмен линияның жабдықтарының және құрылыстарының құны аз болады. Кернеудің ұлғаюына байланысты қуат және энергия шығындары азаяды, электрлік желіні дамыту жағдайлары жақсарады. Сол үшін:

1. Г.А. Илларионов формуласын қолданамыз.

U-желідегі кернеу, кВ;

S-толық қуат, МВА;

l-желінің ұзындығы, км;

P-активті қуат, МВт.

2. Стилл: 4,34

3. Залесский:

4. Берілген Р пен L-ге қатысты:

20. Әуе жүйелерінің пайдалану шарттары: жел, көктайғақ, найзағай түсу.

Мұз тайғақ, жел, найзағай, тербелу, шіру, ағаш тіреуіштердің жануы мен басқа себептер әуе желі апатын және энергияның тұтынушыға берілуін тоқтату мүмкін. Бұл қажетті құбылыстардын алдын алу үшін арнайы құралдыр қолданады: тербелісті өшіргіштер, найзағайдан қорғаныс жерге қосылған тростан және басқалары. Тростар желіні найзағайдың тура соққысынан қорғайды. Егер найзағайдың соққысы желіге жақын болған болса, онда желідегі кернеу жоғарлауы және оқшауламаны тесіп шығуы мүмкін. Бұл мезгілде трос желінің байланыс сымына әсерін азайтады. Желінің магниттік өрісі (әсіресе нольдік тізбектің) ЭҚК-ті тростар мен байланыстар желілерінде туралап беріледі.

алуан түрлі атмосфералық өзгерістер ықпал етеді. Әуе желілерінің жұмыс талабы көбіне климаттық жағдайларға тәуелді, сол себептен желілерді жобалау негізіне климаттық жағдай қарастырылған.