 ПОЗНАВАТЕЛЬНОЕ Сила воли ведет к действию, а позитивные действия формируют позитивное отношение Как определить диапазон голоса - ваш вокал Игровые автоматы с быстрым выводом Как самому избавиться от обидчивости Противоречивые взгляды на качества, присущие мужчинам Вкуснейший "Салат из свеклы с чесноком" Натюрморт и его изобразительные возможности Применение, как принимать мумие? Мумие для волос, лица, при переломах, при кровотечении и т.д. Как научиться брать на себя ответственность Зачем нужны границы в отношениях с детьми? Световозвращающие элементы на детской одежде Как победить свой возраст? Восемь уникальных способов, которые помогут достичь долголетия Классификация ожирения по ИМТ (ВОЗ) Глава 3. Завет мужчины с женщиной
Оси и плоскости тела человека - Тело человека состоит из определенных топографических частей и участков, в которых расположены органы, мышцы, сосуды, нервы и т.д.
| Мыс кеніне бай .... дамушы елдер.
A. Канада, Жаңа Зеландия, Израиль; B. Жапония, Египет, Куба; C. Қытай, Түркия, Үндістан; D Кувейт, Ирак, Иран; E. Замбия, Чили, Заир 6. Дүние жүзіндегі темір кенінің негізгі алаптары мен кен орындары: A. Курск магнит аномалиясы, Кирунавара; B. Жоғарғы көл, Ньюфаундленд; C. Айрон-Ноб, Каражас; D. Трансвааль, Сингбхум; E. Жауптың барлығы дұрыс; 7. Дүниежүзілік энергетикалық кеңестің соңғы деректеріне сәйкес жер қойнауынан өндірілетін органикалық отынның дәлелденген (барланған) қоры ...... болды A. 1220 млрд.т; B. 2220 млрд.т; C. 3220 млрд.т; D. 4220 млрд.т;E. 5220 млрд.т; 8. Органикалық отынның қорының ... % таскөмір құрайды. A. 60; B. 65; C. 70; D. 75;E. 80. 8. Отынның қорының ... % ядролық отын мен энергияның балама көздері құрады. A. 3; B. 6; C. 9; D. 12;E. 15. 9. Органикалық отынның қорының ...% мұнай мен табиғи газ құрайды. A. 27; B. 37; C. 47; D. 573;E. 67. 10.2014 жылы мұнайдың дәлелденген қоры .... құрады. A. 238,2 млрд.т.; B. 338,2 млрд.т.;C. 438,2 млрд.т.; D. 538,2 млрд.т.;E. 638,2 млрд.т.. 11.2014 жылы таскөмірдік дәлелденген қоры ..... құрады. A. 891,5млрд.т.; B. 931,5 млрд.т.;C. 951,5 млрд.т.; D. 971,5 млрд.т.;E. 991,5 млрд.т.. 12. 2014 жылы таскөмірдік дәлелденген қоры ..... құрады. A. 185,7трлн м3 ; B. 285,7трлн м3 ;C. 385,7трлн м3 ; D. 485,7трлн м3 ;E. 585,7трлн м3 . 14. Қалайы кенін өндіретін басты елдер: A. Аустралия, Ресей, Куба Украина; B. ОАР, Қазақстан, Үндістан, Түркия; C. Индонезия, Перу, Боливия, Бразилия; D. АҚШ, Чили, Қытай, Канада; E. Өзбекстан, Мексика, Италия, Ресей 13. Хромит кенін өндіретін басты елдер: A. АҚШ, Чили, Қытай, Канада; B. ОАР, Қазақстан, Үндістан, Түркия; C. Индонезия, Перу, Боливия, Бразилия; D. Аустралия, Ресей, Куба Украина; E. Өзбекстан, Мексика, Италия, Ресей; 15. Молибден өндіретін басты елдер: A. Аустралия, Ресей, Куба Украина; B. ОАР, Қазақстан, Үндістан, Түркия; C. Индонезия, Перу, Боливия, Бразилия; D. АҚШ, Чили, Қытай, Канада; E. Өзбекстан, Мексика, Италия, Ресей
5- тәжірибелік сабақ. Дүние жүзінің жер және су байлықтары Сабақтың мақсаты:Картаны оқулықты пайдалана отырып дүниежүзі елдерініні жер, су және ректреациялық ресурстарының қоры мен құрылымын, оларды тимді пайдалану және қорғау мәселелерін анықтау. Пайдаланылатын құрал-жабдықтар:Дүниежүзінің экономиктық географиялық атласы, Дүниежүзінің экономикалық және әлеуметтік географиясы оқулығы, үлестірмелі құралдар, электронды оқулық. Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 1. Максаковский, В. П. Общая экономическая и социальная география. Курс лекций : пособие для студентов вузов : в 2-х ч. /В. П. Максаковский. — М. : ВЛАДОС, 2009. 2. Мироненко, Н. С. Введение в географию мирового хозяйства: Международное разделение труда : учеб. пособие для студентов вузов / Н. С. Мироненко. - М.: Аспект Пресс, 2006. 3. Жумабаева А.К., Токпанов Е.А. География. Общий обзор мира. Стран СНГ. Учебник для 10 класса естественно-математического направления общеоброзовательный школы с руским языком обучения.- Алматы: АрманПВ., 2014, 414с. 1-тапсырма.Оқулықтың мәтінін, географиялық атласты пайдаланып дүниежүзінің жер байлықтарының қоры мен құрылымын анықтап, жер байлықтарын пайдалануға байланысты туындаған түйінді мәселелерді, оларды шешу жолдарын ашып көрсет. 2-тапсырма. Дүниежүзінің орман байлықтарының қоры мен құрылымын, орман байлықтарын тиімді пайдаланудың маңызын, экваторлық ормандарды кесуге байланысты туындайтын кеделі мәселелерді анықтап өз ой қорытындыларыңды шығар. 3-тапсырма. Дүниежүзілік мұхит байлықтарының байлықтарын тиімді пайдаланудың маңызын, азық-түлік және тұщы сумен қамтамасыз етудегі маңызын мұхит суын ластанудан қорғаудың табиғаттағы тепе-теңдікті сақтаудағы алатын орынын ашып көрсетіңіз. Студенттердің білімін тексеруге арналған тест тапсырмалары
1. Дүниежүзіндегі пайдалануға жарамды жер қорының жалпы ауданы ....млрд. га . A. 9,5 млрд га; B. 10,5 млрд га; C. 11,5 млрд га; D. 12,5 млрд га;E. 13,5 млрд га. 2. Дүниежүзіндегі жер қорының 1/3 алып жатқан ауыл шаруашылығына жарамды жерлердің ауданы... млрд. га. A. 4,8 млрд га; B. 5,8 млрд га; C. 6,8 млрд га; D. 7,8 млрд га; E. 8,8 млрд га; 3. Дүниежүзіндегі ауыл шаруашылығына жарамды жерлердің ...% егістік жертер алып жатыр. A. 28%; B. 38%; C. 48%; D. 58%; E. 68%; 4. Дүниежүзіндегі ауыл шаруашылығына жарамды жерлердің ...% жайылымдық жерлер алып жатыр. A. 28%; B. 38%; C. 48%; D. 58%; E. 68%; 5 Дүниежүзіндегі ауыл шаруашылығына жарамды жерлердің ...% жасыл желектер алып жатыр. A. 2%; B. 8%; C. 12%; D. 18%; E. 22%; 6.Агротехникалық шараларды дұрыс жүргізбеудің салдарынан өңделетін жерлердің дегродациялануынан .... көбеюде. A. құнарлы жерлер; B. өнімділігі төмен жарамсыз жерлер (бедленттер); C. терикондар; D. подлерлер;E. батпақты жерлер; 7. Топырақ эрозиясының әсерінен жылына .... млн. га құнарсызданады. A. 6-7; B. 8-9; C. 10-11; D. 12-13;E. 14-15; 8. Топырақ эрозиясының әсерінен жылына .... млн. га жер батпақтанып, тұзданып жарамсыз жерге (бедлентке) айналды. A. 1,5; B. 2,5;C. 3,5; D. 4,5;E. 5,5. 8.Латын Америкасының ормандылық көрсеткiшi ...%. A. 52; B. 55; C. 58; D. 61;E. 68; 9.Ресейдің ормандылық көрсеткiшi ...%. A. 45; B. 50; C. 55; D. 60;E. 65; 10.Оңтүстік орман белдеуінің 2/3 бөлігін ...ормандар алып жатыр.. A. қылқан жапрақты ормандар; B. экваторлық ормандар;C. аралас ормандар; D. сирек ормандарр.; E. Субтропиктік ормандар. 11.Оңтүстік орман белдеуінде .... ағаштар басым солтүстік. Aжалпақ жапрақты; B. экваторлық ормандар; C. қылқан жапырақты; D. тропиктік жалпақ жапрақты.;E. субтропиктік. 12. Экваторлық және субэкваторлық ормандардың 33% ......аумақтарында орналасқан. A Индонезияның; B. Колумбияның;C. Үндістанның.; D. Перудің;E. Бразилия. 13. Экваторлық және субэкваторлық ормандардың 10% ......аумақтарында орналасқан. A Индонезияның; B. Колумбияның;C. Үндістанның.; D. Перудің;E. Жауаптың барлығы дұрыс. 14. Еуропа елдерінде теңiз плантациялары мен жасанды фермаларында өсірілетін биологиялық ресурстар: A Теңіз сүтқоректілері, су құстары, балдырлар; B. ұлулар мен былқылдақденелiлер, шаян тәрiздiлер; C. Киттер, Итбалықтар, теңіз мысықтары; D. медузалар, акулалар, дельфиндер; E. шағалалар, қоқиқаздар, тырналар, су құз,ғындары 15. Дүниежүзіндегі теңіздік рекреациялық ауданның ең маңыздылары.... A Альпі, Карпат, Кавказ; B. Алакөл, Ыстықкө, Байкал;C. Скандинавия, Кола, Каспий жағалаулары; D. Чехия, Орталық Ресей, Швейцария; E. Канада, Аляска, Гавай аралдары 6- тәжірибелік сабақ. Дүниежүзі халқының құрамы, қоныстану ерекшеліктері мен еңбек қорлары Сабақтың мақсаты:Картаны оқулықты пайдалана отырып Дүниежүзі халқының жастық –жыныстық, ұлттық құрамы, қоныстану ерекшеліктері мен формаларын, еңбек қорларын анықтап, негізгі түсініктеріне талдау жасай отырып, ой қорытындыларын шығару. Пайдаланылатын құрал-жабдықтар:Дүниежүзінің экономиктық географиялық атласы, Дүниежүзінің экономикалық және әлеуметтік географиясы оқулығы, үлестірмелі құралдар, электронды оқулықтар, статистикалық деректер. Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 1. Максаковский В. П. Географическая картина мира. - М.: Дрофа, 2004. - Ч. 2.; 2. Радионова экономическаясоциальная географитя мира. Т.1.-ММ.:, Юнайт, 2015.-432с. ISBN 978-5-9916-1889-2. 3. Таратынов, Д.В.Практикум по дисциплине «Социальная и экономическая география»: учебно-методическое пособие. – Челябинск: Типография «Полет», 2014. – 79 с. Жұмыс барысы:1Дүниежүзінің атласын, анықтама материалдарды, басқада қосымша деректерді пайдаланып, дүниежүзі халқының жастық жыныстық құрамын анықта. 2. Жаст-жынысттық пирамидаға талдау жасай отырып дамушы және дамыған елдердегі халықтың жастық жыныстық құрамы мен табиғи өсудің негізгі ерекшеліктерін анықтап, демография, демографиялық саясат, табиғиөсу ұғымдарына түсігнік бер. 3. 1Дүниежүзінің атласын, анықтама материалдарды, басқада қосымша деректерді пайдаланып, Манғолия, Германия, Аустралия, Қазақстан мемлекеттерінің қоныстану ерекшеліктерін, халқының тығыздығын анықтап ой қорытындыларын шығарып кестені толтырп
2. Картаны, оқулықы пайдаланып Қазақстан Республикасы халқының қоныстануының басты ерекшелігін, негізгі қоныстанған аумақтарды анықтап оның себебін түсіндір; 3. Дүниежүзі халқының тығыздығының картасының шартты белгілерін пайдалана отырып Төменде көрсетілген аумақтардың халқының орташа тығыздығын анықта.
4. Кестеге талдау жасай отырып, халық ең тығыз және ең сирек және орташа дәрежеде қоныстанған аумақтарды анықтап оған әсер ететін негізгі себептерді анықта. 5 Атласқа, статистикалық мәліметтерге талдау жасай отырып, дүниежүзі елдерінің негізгі демографиялық көрсеткіштеріне салыстырмалы сипаттама беріп ой қорытындыларын шығар:
Студенттердің білімін тексеруге арналған тест тапсырмалары
1. Жоғары дамыған елдерде 15 жасқа дейін балалардың үлесі ...... %. A. 22–26%,; B. 25–30%,; C. 32–36%,; D. 35–40%,; E. 42–46%,. 2. Жоғары дамыған елдерде 15–65 жастағы еңбекке жарамды халықтың үлесі ...... %., A. 58–62%; B. 60–64%; C. 64–66%;; D. 66–68%; E. 68–70%. 3. Жоғары дамыған елдерде 65-тен асқан егде тартқан, қартаң адамдардың үлесі ...... %., A. 14–18%; B. 18–22%; C. 20–24%;D. 22–26%; E. 24–28%; 4. Дамушы елдерде 15 жасқа дейін балалардың үлесі ...... %. A. 41–45%,; B. 44–48%; C. 45–49%; D. 46–50%; E. 47–51%,. 5. Дамушы елдерде 15–65 жастағы еңбекке жарамды халықтың үлесі ...... %., A. 50–54%; B. 54–56%; C. 56–58%; D. 58–60%; E. 60–64%. 6. Дамушы елдерде 65-тен асқан егде тартқан, қартаң адамдардың үлесі ...... %., A. 3–7%; B. 6–9%; C. 9–12%;D. 10–14%;E. 12–16%; 7. Еуропа халықтарының жастық құрамында балалардың үлес салмағы .....байқалады. A. жоғары болуы; B. аз болуы; C. көп болуы; D. орташа болуы; E. аса жоғары болуы; 8. Еуропа халықтарының жастық құрамында егде тартқан адамдар үлесінің .....байқалады. A. кемуі; B. азаюуы; C. артуы; D. орташа болуы; E. аса жоғары болуы; 9Ұлттың қартаюы байқалатын аймақтар. A. Солтүстік Африка; B. Оңтүстік Америка; C. Оңтүстік Азия; D. Еуропа; E. Оңтүстік-Шығыс Азия; 10.Дамыған үлкен этностық топтың екінші аз санды топты өзіне сіңіріп, қосып алуы....... A. оралман; B. босқын; C. консолидация; Dэтногенез;E. ассимиляция , 11. Адамзаттың 40% .... тілінде сөйлейді. A. үнді-еуропалық; B. қытай-тибет; C. нигер-кордофан; D. афразиялық;E. Араб; 12.Адамзаттың 20%.... тілінде сөйлейді. A. үнді-еуропалық; B. қытай-тибет; C. нигер-кордофан; D. афразиялық;E. Араб; 13.Тілі мен мәдениеті бір-біріне жақын, туыстас бірнеше жеке этностық топтардың біршама дамыған үлкен этносқа айналуы....... A. оралман; B. босқын; C. консолидация; Dэтногенез; E. ассимиляция 14.Африкада кеңтараған тіл семьялары: A. қытай-тибет; B. үнді-еуропалық; C. Алтай; D; нигер-кордофанE. Фин-угор 14.Азияда кең кеңтараған тіл семьялары: A. Фин-угор; B. үнді-еуропалық; CРоман; D; нигер-кордофанE. қытай-тибет 7-тәжірибелік сабақ. Дүниежүзі халқының қоныстану ерекшеліктері Сабақтың мақсаты:Картаны оқулықты, басқада дерек көздерін пайдалана отырып дүниежүзің халқының қоныстану ерекшеліктерін, миграцияның негізгі түрлерін, қалалық және ауылдық елдімекеннің негізгі түрлерін, кенттенудің қоршаған олртаға тигізетін әсерін анықтау. Пайдаланылатын құрал-жабдықтар:Дүниежүзінің экономиктық географиялық атласы, үлестірмелі құралдар, электронды оқулықтар, статистикалық деректер. Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 1.Социально-экономическая география зарубежного мира :учебник для вузов / под ред. В. В. Вольского.– М. : Дрофа, 2008. 2. Экономическая география мирового развития. ХХ век /под общ. ред. Ю. Г. Липеца, В. А. Пуляркина, С. Б. Шлихтера. —СПб. : Алетейя, 2003. 3. Жумабаева А.К., Токпанов Е.А., Экономическая и социальная географиия мира. Учебник для 10 класса обшественно-гуманитарного направления общеоброзовательный школы с руским языком обучения.-Алматы: АрманПВ., 2014, 414с. ISBN 978-601-220-727-9 1-тапсырма.Оқулықтың мәтінін, географиялық атласты пайдаланып дүниежүзі халқының қоныстануының басты ерекшелігін, негізгі қоныстанған аймақтарды анықтап оның себебін түсіндір; 2-тапсырма.Дүниежүзі халқының тығыздығы картасының шартты белгілерін пайдалана отырып Төменде көрсетілген аумақтардың халқының орташа тығыздығын анықта.
3-тапсырма. Географиялық атласты, оқулықтың мәтінін пайдаланып Батыс Еуропа, Орта Азия, Латин Америкасы, Африка елдерінің кенттену деңгейін анықтап оған әсер ететін негізгі факторларды ашып көрсетіңдер.. Студенттердің білімін тексеруге арналған тест тапсырмалары
1 Жер шары тұрғындарының......% астамы теңіз деңгейінен 200 м биіктікте қоныстанған. A. 50%,; B. 55%,; C. 60%,; D. 65%,;E. 70%,. 2. Адамзат тарихындағы негізгі миграция ─ Ұлы географиялық ашылулар заманынан бастап Еуропа халқы ..... қоныс аударды. A. Солтүстiк Америкаға; B. Оңтүстiк Америкаға; C. Аустралияға; D. Жаңа Зеландия аралына; E. Жауаптың барлығы дұрыс. 3. Қазiр көшi-қон ......ауысты. A. Орталық Азия мен Оңтүстік Америкаға; B. Батыс Еуропа мен Парсы шығанағы алабына; C. Орталық африка мен Мұхит аралдарына; D. Солтүстік Америка мен Кариб теңізі алабына; E. Шығыс және Оңтүстік Азияға; 4. Сыртқы көші-қон жағдайында, адамдардың ата-мекендерiнен шетелдерге көшім кетуiн .... дейміз. A. босқын; B. гастербайтер C. эмиграция; D. иммиграция;E. оралман 5. Белгілі бір мемлекетке басқа елдің азаматтарының көшіп келуі ....... деп аталынады. A. босқын; B. гастербайтер C. эмиграция; D. иммиграция; E. оралман 6. XХ ғасырдың екiншi жартысынан сыртқы көшi-қонның жаңа түрi бiлiктiлiгi мен білімі өте жоғары мамандарды, талантты өнер иелерін, өз елдерiне тарту саясаты ....деп аталады. A. босқын; B. гастербайтер C. эмиграция; D. иммиграция; E. «ақылдың ағылуы»; 7. Ірi қаланың төңiрегiндегі бiрнеше серіктес қалалық елдi мекендердiң пайда болып шоғырлануы...... A. агломерация B. кенттену; C. мегалополис; D. жалған кенттену; E. рекенттену; 8. Қалалар халқының рөлi мен үлес салмағының артуы, қалалық өмiр салтының кеңiнен таралуы.... A. агломерация B. кенттену; C. мегалополис; D. жалған кенттену; E. рекенттену; 9 Бiр-бiрiмен тiзбектелiп, қосылып кеткен көрші агломерациялар мен қалалардың алып шоғыры: A. агломерация B. кенттену; C. мегалополис; D. жалған кенттену; E. рекенттену; 10.Аустралияның кенттену деңгейі(қала халқының үлесі)....%. A. 85%; B. 86%; C. 87%; D88%;E. 89%; 11. Угандаданың кенттену деңгейі (қала халқының үлесі) ....% A. 13%; B. 23%;C. 33%; D. 43%;E. 53%; 12. Африканың орташа кенттену деңгейі (қала халқының үлесі) ....% A. 34%;B. 38%;C. 42%; D. 46%;E. 50%; 13. Азияның орташа кенттену деңгейі (қала халқының үлесі) ....% A. 35%;B. 39%;C. 43%; D. 47%;E. 51%; 14. АҚШ-тың астанасы енетін мегалополис : A. Чипитс;B. Босваш;C. Сансан; D. Лондон-Ливерпуль;E. Токайдо; 15. Жапониядағы 800 шақырымға созылып жатқан ірі мегалополис : A. Чипитс;B. Босваш;C. Сансан; D. Лондон-Ливерпуль;E. Токайдо; 8-тәжірибелік сабақ. Дүниежүзілік шаруашылық және халықаралық еңбек бөлнісі Сабақтың мақсаты:Картаны оқулықты, басқада дерек көздерін пайдалана отырып дүниежүзілік шаруашылықтың қалыптасу кезеңдерін, салалық құрылымын, халықаралық еңбек бөлнісі, халықаралық құрамдасудың негізгі түрлерін, шаруашылықтық маңызын ашып көрсету. Пайдаланылатын құрал-жабдықтар:Дүниежүзінің экономиктық географиялық атласы, үлестірмелі құралдар, электронды оқулықтар, статистикалық мәліметтер. Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 1. Максаковский В. П. Географическая картина мира. - М.: Дрофа, 2004. - Ч. 2.; 2. Радионова И.А. Экономическаясоциальная географитя мира. Т.1.-ММ.:, Юнайт, 2015.-432с. ISBN 978-5-9916-1889-2. 3. Алиева Л.Н., Тоқпанов Е.А. Дүниежүзінің экономикалық және әлеуметтік географиясы. 10 сыныпқа арналған қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы оқулық. Алматы: Арман ПВ 2014. .-396 б. ISBN 978-601-220-715-6. 4. Таратынов, Д.В.Практикум по дисциплине «Социальная и экономическая география»: учебно-методическое пособие. – Челябинск: «Полет», 2014. – 79 с.
1-тапсырма.А)Оқулықтың мәтінін, басқада дерек көздерін пайдаланып дүниежүзілік шаруашылықтың қалыптасу кезеңдерін, салалық құрамын анықтаңдар. Ә) Дүниежүзінің экономикалық географиялық атласындағы жеке елдердің картасын, оқулықтың мәтініндегі деректерді пайдаланып дамушы және экономикасы дамыған елдердің маманданған шаруашылық салаларын анықтап төменде көрсетуілген кестені толтырыңдар.
2-тапсырма.Дүниежүзілік шаруашылықтың негізгі даму көрсеткіштерін, халықаралық еңбек бөлінісінің ел экономикасындағы алатын орынын анықтап, түсініктер сөздігін құрыңдар.. 3-тапсырма.Халықаралық экономикалық құрамдасудыңмақсатын, қалыптасукезеңдерін анықтап Еуроодақ мысалында өз ой қорытындыларыңды шығарыңдар. 4-тапсырма.Дүниежүзілік шаруашылықтың салалық құрамының типтерін,, экономикасы дамыған және дамушы елдердегі шаруашылықтың аумақтық құрылымының ерекшеліктерін ашып көрсетіңдер. Студенттердің білімін тексеруге арналған тест тапсырмалары
1 Бүкіл дүние жүзі елдерінің тарихи қалыптасқан ұлттық шаруашылықтарының жиынтығын... дейміз. A. Дүниежүзілік шаруашылық; B. Ғаламдану; C Халықаралық еңбек бөлінісі; D. Халықаралық экономикалық құрамдасу;E. Шаруашылықтың салалық құрылымы,. 2. Бүкіл дүниежүзілік экономикалық және мәдени құрамдасу мен бірегейлендіру үрдісі..... A. Дүниежүзілік шаруашылық; B. Ғаламдану; C Халықаралық еңбек бөлінісі; D. Халықаралық экономикалық құрамдасу;E. Шаруашылықтың салалық құрылымы. 3. Жекелеген елдердің ұлттық шаруашылықтарының қызмет көрсету мен өнімнің жекелеген түрлерін өндіріп оларды айырбастауға мамандануы.... A. Дүниежүзілік шаруашылық; B. Ғаламдану; C Халықаралық еңбек бөлінісі; D. Халықаралық экономикалық құрамдасу; E. Шаруашылықтың салалық құрылымы. 4. Жекелеген ұлттық шаруашылықтар арасында терең, әрі тұрақты өзара байланыстарды дамыту және еңбек бөлінісін орнату негізінде елдердің шаруашылықтық және саяси бірігу үрдісі.... A. Дүниежүзілік шаруашылық; B. Ғаламдану; C Халықаралық еңбек бөлінісі; D. Халықаралық экономикалық құрамдасу; E. Шаруашылықтың салалық құрылымы. 5.Дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық элементтерінің бір-бірімен тығыз байланыстағы бірлестігі. A. Дүниежүзілік шаруашылық; B. Ғаламдану; C Халықаралық еңбек бөлінісі; D. Халықаралық экономикалық құрамдасу; E. Шаруашылықтың салалық құрылымы. 6. Елдің қаржылық міндеттеріні есепке алғандағы барлық жинақталған байлықтарының жиынтығы.. A. Ұлттық байлық; B. жалпы ішкі өнім; C. Дүниежүзілік шаруашылықтың даму көрсеткіштері; D. халықаралық еңбек бөлінісі мен ақпараттық революцияны тереңдету; E Ғылыми зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар; 7. Белгілі бір ел аумағында бір жыл ішінде өндірілген тауар мен қызмет көрсетудің нарықтық құнының жиынтығы... A. Ұлттық байлық; B. жалпы ішкі өнім; C. Дүниежүзілік шаруашылықтың даму көрсеткіштері; D. халықаралық еңбек бөлінісі мен ақпараттық революцияны тереңдету; E Ғылыми зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар; 8. Ел экономикасының өсу қарқыны қалыпты болғандағы жалпы ішкі өнімнің жылдық өсуі ... % болады. A. 3–4%; B. 4–5%; C. 5-6%; D. 6-7%; E. 7-8%; 9. Ел экономикасының өсу қарқыны жоғары болғандағы жалпы ішкі өнімнің жылдық өсуі ... % болады. A. 6–10%; 6–10%B. 7–11%;C. 8-12%; D. 9-13%;E. 10-14%; 10 Дүниежүзілік шаруашылықтың экономикалық жағдайын анықтау үшін қолданылатын оның қазіргі даму динамикасын сипаттайтын белгілі бір көрсеткіштер жүйесі.............. A. Ұлттық байлық; B. жалпы ішкі өнім; C. Дүниежүзілік шаруашылықтың даму көрсеткіштері; D. халықаралық еңбек бөлінісі мен ақпараттық революцияны тереңдету; E Ғылыми зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар; 11 Ғаламдану үрдісінің негізгі қозғаушы күші... A. Ұлттық байлық; B. жалпы ішкі өнім; C. Дүниежүзілік шаруашылықтың даму көрсеткіштері; D. халықаралық еңбек бөлінісі мен ақпараттық революцияны тереңдету; E Ғылыми зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар; 12.Жаңа білім алу және оларды іс-жүзінде пайдалану барысында жаңа заттар мен технологияларды алуға бағытталған жұмыстардың жиынтығы. A. Ұлттық байлық; B. жалпы ішкі өнім; C. Дүниежүзілік шаруашылықтың даму көрсеткіштері; D. халықаралық еңбек бөлінісі мен ақпараттық революцияны тереңдету; E Ғылыми зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар; 13.АҚШ ауыл шаруашылығындағы еңбек қорларының үлесі ....%. A. 1,2%B. 3,2%;C.5.2%; D.7,2%;E. 9,2%; 14. Бүкіл дүниежүзілік экономикалық және мәдени құрамдасу мен бірегейлендіру үрдісі. A. ҚұрамдасуB. Ғаламдану;C.Халықаралық еңбек бөлнісі; D.халықаралық сауда; E. Халықаралық ғылымитехникалық ынтымақтастық 15.Дүние жүзінің барлық елдерін, дүниежүзілік шаруашылық пен халықаралық еңбек бөлінісін қамтитын құрамдасу үрдісі: A. Халықаралық ғылымитехникалық ынтымақтастық B. Ғаламдану;C.Халықаралық еңбек бөлнісі; D.халықаралық сауда;E. Халықаралық экономикалық құрамдасу 9-тәжірибелік сабақ. Дүниежүзілік өнеркәсіптің салалық құрамы Сабақтың мақсаты: Оқулықтың мәтінін, басқада дерек көздерін пайдаланып отын-энергетика, қара және түсті металлургия кешендерінің, химия және машина жасу өнеркәсіптерінің салалық құрамын, даму қарқыны мен қазіргі кезеңдегі түйінді мәселелерін анықтау. Пайдаланылатын құрал-жабдықтар:Дүниежүзінің экономиктық географиялық атласы, үлестірмелі құралдар, электронды оқулықтар, статистикалық мәліметтер. Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
1.Холина, В. Н. Общественная география современного мира :электронный учебник (диск) / В. Н. Холина. - М. : Дрофа, 2010.. 2. Несіпханова Б.Н., Тоқпанов Е.А., ,Алиева Л.Н. География.Дүниежүзіне жалпы шолу. ТМД елдері. 10 сыныпқа арналған жаратылыстану-математикалық бағыттағы оқулық.-Алматы: Арман ПВ 2014. .-396 б. ISBN 978-601-220-715-6. 3. Горохов, С. А. Общая экономическая, социальная и политическая география. Практический курс / С. А. Горохов, Н. Н.Роготень. — М. : ЮНИТИ-ДАНА, 2011. 1-тапсырма.Оқулық мәтінндегі кестені, дүние жүзінің энергетика картасын пайдаланып дүниежүзінің мұнай өнеркісібіне сипаттама бер. Мұнай өндіретін елдердің бірінші ондығының кестесіне талдау жасап соңғы алпыс жылдағы мұнай өндіру қарқынындағы өзгерістерді анықтап өз ой қорытындыларыңды шығарыңдар. 2-тапсырма.Дамыған капиталистік елдер мен дамушы елдердегі мұнай өндіру, экспорттауимпорттау және тұтыну салыстырмалы сипаттамасын жасаңдар.
2-тапсырма.Дүние жүзінің энергетика картасына, тақырыптың мәтініндегі көмір өнеркәссібінің статистикалық кестесіне талдау жасай отырып көмір өнеркісібіне жан-жақты сипаттама берііңдер. Көмір өндіруші бірінші онждық елдерінің құрамындағы соңғы алпыс жылдағы өзгерістерді анықтаңдар 3-тапсырма.А) Дүниежүзіндегі қара металл кенндерін өндіретін, қара металл балқытатын және оларды тұтынатын аудандарды анықтап кескін картаға түсір. Ә) Картаны басқа да дерек көздерін пайдалана отырып, дүниежүзінің негізгі түсті металлургия базаларына төмендегі жоспар бойынша сипаттама бер: 1) Географиялық жағдайы. 2) Шикiзат базасы. 3) Шығаратын өнiмi. 4) Қapa және түстi металлургияның негiзгi орталықтары. 5) Басқа базалар мен салыстыру (мамандану аумақтылығы, қандай металдар өндiрумен ерекшеленедi). 6) Мәселелерi мен даму болашағы. Қорытынды жасаңыздар және онда өндірілетін түсті металл кендерін, маңызды металлургия орталықтарын анықтап кестені толтырып кескін картаға түсір. 4-тапсырма.А)Бұрын өткен өнеркәсіп салаларымен салыстыра отырып, химия кешеніне тән негізгі ерекшеліктерді ашып көрсетіп, картаны, оқулықтың мәтініне негізделіп салалық құрамын, орналастыру қағидаларымен оған әсер ететін факторларды анықта. Ә) Картаға талдау жасай отырып, кескін картаға тау-кен, негізгі химия, органикалық синтез, полимер материалдарын өңдеу, полимер материалдар өндірісі және химияның басқа салаларының ірі орталықтарын кескін картаға түсір. Студенттердің білімін тексеруге арналған тест тапсырмалары
1 Бастапқы энергия тасымалдаушыларға ...жатады. A. мұнай; B. табиғи газ; C тас көмір; D. атом энергиясы;E. Барлық жауап дұрыс. 2. 2010 жылы дүниежүзінде шамамен .... млрд т шартты отын өндіріледі. A. 19,0; B. 21,0; C 23,0; D.25,0;E. 27,0. 3. Бүгінгі таңда тұтынылатын бастапқы энергетикалық ресурстарының 35% халықаралық сауда арналары арқылы .... ағылады. A. АҚШ пен Жапонияға; B, Корея Республикасына; C ГФР мен Францияға; D. Үндістанға; E. Барлық жауап дұрыс. 4. 2013 жылы Саул Арабиясында ... млн тонна мұнай өндірілді. A. 542; B 562; C 582; D.602;E. 622. 5. 2013 жылы дүниежүзінде ... млн тонна мұнай өндірілді. A. 4133; B. 4333; C.4533; D. 4733; E. 4933; 6 Дүемежүзіндегі негізгі мұнай тасымалы ...бастау алады.. A. Бискай шығанағының ірі мұнай порттарынан; B. Парсы шығанағының ірі мұнай порттарынан; C.Фин шығанағының ірі мұнай порттарынан; D. Қароа теңіздің ірі мұнай порттарынан; E Калифорния шығанағының ірі мұнай порттарынан; 7. Газды ең көп экспорттайтын елдер.... A. Ресей; B. Нидерландыі; C. Канада; D. Норвегия; E Барлық жауап дұрыс. 8.Көір өндіретін негізігі елдер: A. 3–4%; B. ҚХР;C. АҚШ; D. Ресей және Польша; E. Барлық жауап дұрыс. 9. 2013 жылы дүниежүзінде ... млн. тонна тас көмір өндірілді. A. 7164;B. 7464;C. 7764; D. 7864;E. 7964; 10 Электроэнергияны өндіруден көшбасшы елдер ........болып табылады. A. АҚШ, Қытай; B. Жапония, Ресей; C. Үндістан, Канада; D. Германия, Франция; E Барлық жауап дұрыс. 11 2013жалы дүниежүзінде... млн. тонна болат балқытылды. A. 1606; B. 1706; C.1766; D. 1806; E 1866; 12. 2013 жылы 709,0 млн. т. шойын балқытқан .... дүниежүзінде бірінші орын алды. A. АҚШ; B. Ресей; C. Қытай; D. Жапония; E Канада; 13. 2013жалы дүниежүзінде... млн. тонна шойын балқытылды. A. 1580;B. 1680;C. 1780; D. 1880;E. 1980; 14. 2013 жылы дүниежүзінде... млн. тонна алюминий балқытылды. A. 47,3; B. 57,3; C. 67,3;D. 77,3;E. 87,3; 15 2013жылы Қытайда ... млн.т химиялық талшықтар өндірілді. A. 36,5; B. 46,5; C. 56,5;D. 66,5;E. 76,5; 10 – тәжірибелік сабақ. Дүниежүзі агроөнеркәсіптік кешені Сабақтың мақсаты:Картаны оқулықты, басқада дерек көздерін пайдалана отырып дүниежүзі агроөнеркәсіптік кешеннің географиялық еңбек бөлінісінде алатын орынындарын, салалық құрамын, басқа өнеркәсіп салаларынан айырмашылықтарын, даму болашағы мен түйінді мәселелерін анықтау. Пайдаланылатын құрал-жабдықтар:Дүниежүзінің экономиктық географиялық атласы, Дүниежүзі ауылшаруашылығы мен агроклиматтық ресурстарының карталары, үлестірмелі құралдар, электронды оқулықтар, статистикалық деректер. Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 1. Лопатников, Д. Л.Экономическая география и регионалистика : учеб. пособие для студентов вузов / Д. Л. Лопатников. —М. : Гардарики, 2006. 2. Холина, В. Н. География: профильный уровень : в 2 кн. /В. Н. Холина. — М. : Дрофа, 2009 — 2011. 3. Жумабаева А.К. Токпанов Е.А. Экономическая и социальная географиия мира. Учебник для 10 класса обшественно-гуманитарного направления общеоброзовательный школы с руским языком обучения. Алматы: АрманПВ., 2014, 414с. ISBN 978-601-220-727-9 1-тапсырма.А) Оқулықтың мәтінін пайдаланып, агроөнеркәсіптік кешен ұғымына анықтама беріп, негізгі ерекшеліктерін, салалық құрамын, ауыл шаруашылық өнімдерімен қамтамасыз етудегі маңызын анықта. Ә) Дүниежүзіндегі нарыққа негізделген товарлы ауыл шаруашылығын дамытуға әсер ететін негізгі факторларды анықтап, жасыл революцияның негізгі элементтерін ата. 2-тапсырма.Дүниежүзіндегі астық, көкөніс-бақша, сергітетін дақылдарды өсіретін және өндірілген өнімді тұтынатын аудандарды анықтап кескін картаға түсір. 4 «Мелиорация», жep қоры»,е «ауыл шаруашылығына жарамды жерлер», «жасыл революция» ұғымына түciнiк беріп, жердi мелиорациялаудың негiзгi түрлерiн ата. 3-тапсырма.Дүниежүзілік мал шаруашылығының салалық құрамын,өсірілетін негізгі малдардың санын, ет, сүт, жұмыртқа, ірімшік өндіретін негізгі елдерді ата. 4-тапсырма.А)Оқулықтың мәтінін пайдаланып жеңіл өнеркәсіптің шаруашылықтық маңызын, салалық құрамын, өндірісті дамытуға әсер ететін негізгі факторлар мен орналастыру қағидаларын анықтап сызба-нұсқасын құр. Ә) Оқулықтың мәтіні мен атласты пайдаланып жеңіл өнеркәсіптің сала ішілік және сала аралық өндірістік байланыстарының сызба-нұсқасын құрып, шикізат көзіне, тұтынушыға, шикізат пен тұтынушыға бағытталған мағызды салаларын іріктеп үш түрлі түсті пунсонмен кескін картаға түсір. Б) Оқулықтың мәтінін және атластағы картаны пайдаланып, жеңiл өнеркәсiптiң негiзгi салаларының орналасуын оқып зерттеңiз. 3ерттеу нәтижесiн кесте түрiнде көрсетiңiз:
В) Оқулықтың мәтінін пайдаланып тоқыма өнеркәсібінің технологиялық циклын сызып, аталған саланы шикізат көінде орналастыру себебін түсіндір. Мақта-мата, тігін, былғары-аяқ киім және тері өңдеу өнеркәсіптеріне сипаттама бер. 5-тапсырма.А)Картаны оқулықты, басқада дерек көздерін пайдалана отырып дүниежүзі тамақ өнеркәсібінің маңызын салалық құрамын өндірісті дамытуға әсер ететін факторлар мен орналастыру қағидаларын анықтап, сызба-нұсқасын құр. Ә) Оқулықтың мәтініне талдау жасай отырып, дүниежүзінің қант, ұн тарту нан пісіру, балық, ет өнеркәсібі дамығанірі орталықтар мен олрды орналастыру қағидаларын анықтап, қант өндірудің технологиялық циклын сыз. Б) Тұтынушыға бағытталған тамақ өнеркәсібі салаларына сипаттама беріп, кондитер, кеспе өндірісінің ірі орталықтарын анықтап ойыңды нақты мысалдармен дәлелде. Студенттердің білімін тексеруге арналған тест тапсырмалары
1 Ауыл шаруашылығын, оған қажетті өндірістік құрал-жабдықтар шығаратын және ғылыммен қамтамасыз ететін, өндірген ауыл шаруашылық өнімдерін өңдейтін өнеркәсіпн салаларын қамтитын кешен. A. Аграрлық өнеркәсіптік кешен; B. Агробизнес; C Жасыл революция; D. жеңіл және амақ өнеркәсібі; E. Егіншілік пен мал шаруашылығы. 2. Ауыл шаруашылық өндірісінің өндірген өнімдерін өңдеу, сақтау, тасмалдау және өткізу, техникалар мен тыңайтқыштарды өндіруді қамтитын нарықтық экономиканың саласы. A. Аграрлық өнеркәсіптік кешен; B. Агробизнес; C Жасыл революция; D. жеңіл және тамақ өнеркәсібі; E. Егіншілік пен мал шаруашылығы. 3. Елдің ауыл шаруашылығының экспортқа шығару үшін шикізаттық немесе азық-түліктік бір дақылды өсіруге мамандануы. A. Аграрлық өнеркәсіптік кешен; B. Агробизнес C Бір (моно) дақыл ; D. Жасыл революция; E. Ауыл шаруашылығын құрамдастыру. 4. Ауыл шаруашылығында агротехникалық шаралар (селекция, химияландыру, мелеорация) мен жаңа технологияларды қолданып, өндірістің өнімділігін арттыру. A. Аграрлық өнеркәсіптік кешен; B. Агробизнес C Бір (моно) дақыл ; D. Жасыл революция; E. Ауыл шаруашылығын құрамдастыру. 5. Өсімдік шаруашылығы дүниежүзінде өндірілетін барлық азық-түліктің ....% өндірілді. A. 70%; B. 73%; C. 76%; D. 79%; E. 81%; 6. Латын Америкасында плантацияларда өсірілетін тропиктік және субтропиктік дақылдардың жекелеген түрлері A. кофе, какао; B. шәй; C. қант құрағы; D. банандар; E Барлық жауп дұрыс. 7. Сенегал мен Гамбияда өсірілетін негізгі моно дақыл . A. Кофе; B. Жер жаңғағы; C. Қант құрағы; D. Какао-бұршағы; E Банан. 8. Эфиопия мен Угандада өсірілетін негізгі моно дақыл . A. Кофе; B. Жер жаңғағы; C. Қант құрағы; D. Какао-бұршағы; E Банан. 9. Ганада өсірілетін негізгі моно дақыл. A. Кофе; B. Жер жаңғағы; C. Қант құрағы; D. Какао-бұршағы; E Банан. 10 Еуразияның дала зоналарында бидай өсіретін негізгі елдер..... A. Қазақстан; B. Ресей; C. Украина; D. Қытай; E Барлық жауап дұрыс. 11 2013жалы дүниежүзінде... млн. тонна бидай жиналды. A. 745,7 млн. т.; B. 775,7 млн. т.; C. 795,7 млн. т.; D. 815,7 млн. т.; E 845,7 млн. т.; 12. 2013жалы дүниежүзінде... млн. тонна жүгері жиналды. A. 872,1; B. 892,1; C. 912,1; D. 932,1; E 952,1; 13. 2013жалы дүниежүзінде... млн. тонна күріш жиналды.. A. 745,7 млн. т.; B. 775,7 млн. т.; C. 795,7 млн. т.; D. 815,7 млн. т.; E 845,7 млн. т.; 14. Техникалық талшықты дақылдарға жатады: A. мақта; B. зығыр; C. джут;D. сизаль; E. Барлық жауп дұрыс. 15 Зығыр маталарын көп мөлшерде өндірілетін елдер: A. Ресей; B. Франция мен Германия; C. Чехия мен Венгрия;D. Украина;E. Барлық жауп дұрыс. 11-тәжірибелік сабақ. Дүниежүзінің көлік кешенінің салалық құрамы Сабақтың мақсаты:Картаны оқулықты, басқада дерек көздерін пайдалана отырып инфрақұрылымдар кешенгінің салалық құрамын, ішкі және сыртқы экономикалық байланыстарды қамтамасыз етудегі маңызын, даму болашағы мен түйінді мәселелерін анықтау. Пайдаланылатын құрал-жабдықтар:Дүниежүзінің экономиктық географиялық атласы, Дүниежүзінің жеңіл және тамақ өнеркәсібі карталары, үлестірмелі құралдар, электронды оқулықтар, статистикалық деректер Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 1. Хохлов, А. В. Справочные материалы по географии мирового хозяйства / А. В. Хохлов. — Тула : Гриф и К, 2011 2. Мироненко, Н. С. Введение в географию мирового хозяйства: Международное разделение труда : учеб. пособие для студентов вузов / Н. С. Мироненко. - М.: Аспект Пресс, 2006. 3. Алиева Л.Н., Тоқпанов Е.А. Дүниежүзінің экономикалық және әлеуметтік географиясы. 10 сыныпқа арналған қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы оқулық. Алматы: Арман ПВ 2014. .-396 б. ISBN 978-601-220-715-6 1-тапсырма.А)Оқулықтың мәтінін, басқада деректерге талдау жасай отырып көлік кешенінің маңызын, салалық құрамын, коммуникациялық жүйе мен әлеуметтік инфрақұрылымның атқаратын қызыметтерін анықтап сызба-нұсқасын құр. Ә) сандық деректерге талдау жасай отырып, көлік кешенінің атқаратын қызыметін, сала ішілік және сала аралық байланыстарын, жалпы ішкі өнімдегі үлес салмағын, тасмалданатын жүк мөлшері мен жұмыскерлердің орташа айлық табысын анықтап салалық құрамының сызба-нұсқасын құр. 2-тапсырма.А) 11.1 және 11.2 кестелердің мәліметтерін пайдаланып XX ғасырдың екінші жартысы мен XХ ғасырдың басындағы дүниежүзілік көлік жүйесінің даму динамикасына талдау жасап өз ой қорытындыларыңды шығарыңдар. Ә) 11.1 және 11.2 кестелерге негізделіп, қазіргі дүниежүзіндегі жүк пен жолаушы айналымының құрылымын көрсететін дөңгелек диаграмма құрып өз ой қорытындыларыңды жазыңдар. Б) Дүниежүзіндегі теңіз көлігімен жүк, автомобиль көлігімен жолаушы тасмалдауда көшбасшы болуының себебін түсіндіріңдер.. 3-тапсырма.Оқулықтың мәтіні мен басқа деректерге талдау жасай отырып, халықаралық еңбек бөлінісі, халықаралық мамандану ұғымдарына түсінік бер. 2 Халықаралық маманданудың негізгі формалары мен белгілерін анықта. 3.Оқулықтың мәтіні мен ондағы суреттерге талдау жасай отырып, Дүниежүзі елдерінің сыртқы саудасындағы ТМД, ЕурАзЭҚ елдерінің, Еуропалық Одақтың, Қытайдың үлесін анықтап, дөңгелек диаграмма тұрғып, экспорт пен импорттың құрылымын анықтап көлденең диаграмма тұрғыз. 4 Оқулықтың мәтіні мен ондағы суретке талдау жасй отырып, Қазақстандағы экспорт пен импорт құрылымын салыстырыа, экспорты мен импортында қай тауарлар басты рөл aтқapтынын анықтап, кесте құр. 5 Оқулықтың мәтініндегі суретке талдау жасай отырып,елімізде өндіргн өнімін экспорттайтын және сырттан импорттайтын мемлекеттерді анықтап, Қазақстанның сыртқы сададасыың географиялық таралымының кестесін құрып, кескін картаға түсір. 11.1-кесте. Дүниежүзінің көлік жүйесінің даму динамикасы, мың. шақырым
Дерек көздері: Смирнов Е.Н. Введение в курс мировой экономики (экономическая география зарубежных стран). – М.: КНОРУС, 2008. 11.2-кесте. Көлік түрлері бойынша дүниежүзіндегі жүк айналымының құрылымы, %
11.3-кесте. Көлік жеке түрлері бойынша дүниежүзіндегі жолаушы айналымыныңүлесі, %
Дерек көздері: Смирнов Е.Н. Введение в курс мировой экономики (экономическая география зарубежных стран). – М.: КНОРУС, 2008. 4-тапсырма.Кескін картаға дүниежүзінің теңіз көлігінің төмендегісипаттарын тw |
