Анкилоздаушы спондилоартрит Аnamnesis morbi 1993 жылдан бері аурумын деп санайды, сол кезден бастап қол басы буындарының алғашқы ауырсынулары мен периартикулярлы ісінулер мазалай бастады. Сол жақ қолының ұсақ буындарындағы қозғалыстың шектелуі бойынша тұрғылықты жері бойынша терапевтке медициналық көмекке келіп, тексерілді. Алғаш рет ревматоидты артрит диагнозы қойылып, ГКС ем тағайындалған. 1993 жылдан бастап науқас аздаған үзілістермен күніне 2 таблеткадан преднизолон, диклофенак қабылдаған. 2000 жылы периартикулярлы ісіну, оң жақ қолдың ұсақ буындарындағы қозғалыстың шектелуі пайда болып, тұрғылықты жері бойынша ем жүргізілген. Буын синдромы 2005 жылы үдеп кетті, қол басы буындарында деформация пайда болды. Науқас бірнеше рет тұрғылықты жерінде емделді. 02.12.10-нан 15.12.10жж дейін Қарағанды қаласы ОКБ ауруханасының Ревмотология бөлімшесінде емделді. Anamnesis vitae Жанұясында 2 баланың ішінде үлкені. Дамып жетілуі жасына сай, ақыл-ой және физикалық дамуы жағынан өз қатарынан қалмаған .Орта білімі бар .Қазіргі уақытта жұмыс істемейді. 2000 жылдан бері II топ мүгедегі. Тұрмысқа шыққан. 1 баланың анасы. Еңбек және тұрмыстық жағдайы қанағаттанарлық.Тамақтануы орташа. Басынан өткізген аурулары жоқ. Тұқымқуалаушылық аурулары жоқ. Туберкулез, тері-венерологиялық аурулармен, гепатит, Боткин ауруымен ауырмаған. Зиянды әдеттері: жоқ Аллергиялық анамнезі: жоқ Гинекологиялық анамнезі: етеккірі 13 жасынан бастап келген, 4 күн тұрақты, әр 29 күн сайын .Жүктілік-1, босану-1. Status praesens Науқастың жалпы жағдайы орташа ауырлық дәрежеде, буындық синдромына байланысты . Есі анық, төсектегі қалпы орташа. Дене бітімі – нормостениялық. Бойы-156 см. Салмағы-73 кг .Көзінің шырышты қабаты ақшыл-қызыл, склерасы ақ .Ауыз қуысында аңқасы ақшыл-қызыл, тілі таза, қызыл реңді. Тері жамылғысының түcі қалыпты, таза, ылғалды, жылы, тургоры сақталған. Шел май қабаты орташа дамыған.Шел майы 4 см. Перифериялық ісінулер жоқ. Лимфа түйіндері палпацияланбайды.Бұлшықет жүйесі қалыптыдын нашар, күші әлсіз. Сүйек-буын жүйесі соғуда ауырсынады, периартикулярлы ісіну мен проксимальды – дистальды фалангааралық буындардығы, кәрі жілік-алақан, толарсақ, тізе буындарының қозғалысының шектелуі. Тізе буынының деформациясы. Жалпы қарағанда: Құрысуы “тар перчатка “жұдырығын жұма алмауы, “корсет ” белгісі дененің сіресуінен ұйқыдан кейін төсектен тұра алмауы, аяқ-қол басы саусақтарының деформациялануы, ісінуі. Таяқтың көмегімен сүйемелдеп жүреді. БФБ – 1. Тыныс алу жүйесі. Тыныс алуы аралас. Кеуде клеткасы дұрыс пішінді. Тыныс алу жиілігі минутына 17-18 рет.Пальпацияда кеуде клеткасының серпімділігі, дауыс дірілінде, салыстырмалы перкуссияда патологиялық өзгерістер жоқ. Өкпенің топографиялық перкуссиясы. Өкпенің жоғарғы ұшы: | Оң жақ | сол жақ | Алдынан | Бұғанадан 3 см жоғары | Бұғанадан 4 см жоғары | Артынан | VII мойын омыртқасы деңгейінде 3,5 см сыртқа | VII мойын омыртқасы деңгейінде 3,5 см сыртқа | Крениг алаңы | 5 см | 4 см | Өкпенің төменгі шекарасы Топографиялық сызықтар | Оң жақ | Сол жақ | L.parasternalis L.mediaclavicularis L.axilaris anterior L.axilaris media L.axilaris posterior L.scapularis L.paravetrtebralis | V қ/а V қ/а VI қ/а VII қ IХ қ X қ XI кеуде омыртқасы | - - VIІ қ VI қ IX қ X қ X кеуде омыртқасы | Өкпе жылжымалылығы сызықтар | оң жақ | сол жақ | L.mediaclavicularis L.axilaris media L.scapularis | 3 см 5 см 3 см | - 6 см 4 см | Аускультацияда: екі өкпеде визикулярлық тыныс байқаладаы, сырылдар жоқ, бронхофония екі жақта бірдей, өзгеріссіз. Жүрек-тамыр жүйесі. Жүрек аймағын көзбен қарауда өзгеріссіз, мойын веналарының пульсациясы байқалмайды. Пальпациялаудажүрек түрткісі 5-ші қабырға аралығында L.mediaclavicularis sinistra сызығы бойында 1,0 см ішке қарай анықталады. Эпигастрий аймағында пульсация жоқ. Перкуссия. Салыстырмалы жүрек тұйықтығының шекарасы. Оң | IV-ші қабырғааралықта l.sternalis dextra-дан 1см сыртқа орналасқан. | Жоғарғы | L.parasternalis sinistra сызығымен III-ші қабырғааралықта; | Сол | V-ші қабырғаралықта L.mediaclavicularis sinistra-дан 1 см ішке қарай орналасқан. | Абсалютті жүрек тұйықтығының шекарасы. Оң | l.sternalis sinistra бойымен IV қабырғаралықта орналасқан. | Жоғарғы | L.parasternalis sinistra сызығымен IV-ші қабырғаның төменгі қыры; | Сол | L.parasternalis sinistra сызығымен V-ші қабырғааралықта 0.5 см ішке қарай орналасқан.. | Тамыр шоғыры ені 6 см, биіктігі II-ші қабырға деңгейінде; Аускультациядажүрек тондары үнді, ырғағы дұрыс, шуыл естілмейді. Пульс екі қолда бірдей ырғақты, күші және толуы қанағаттанарлық , 95 рет минутына. Паталогиялық пульсация байқалмайды. Жүректің жиырылу жиілігі минутына 72 рет. Артериялық қысымы екі қолда да бірдей 140 да 70 мм.с.б. Асқорыту жүйесін тексеру. Жұтыну актісі бұзылмаған.Тәбеті сақталған. Ауыз қуысының шырышты қабаты таза, тілі ашық-қызыл, ылғалды. Іші қалыпты формада, тыныс алуға симметриялы қатысады. Іштің беткей болжамалы пальпациясында жұмсақ, ауырынусыз. Іштің терең сырғымалы топографиялық, методикалық Образцов-Стражеско әдісі бойынша пальпацияда: сол жақ мықын аймағында 25 см ұзындықта, цилиндр тәріздес, ені 2 см, тығыз серпімді консистенциялы, жұмсақ беткеймен, қозғалғыштығы 4-5 см, ауырсынусыз, шұрылдар байқалмайтын сигма тәрізді ішек анықталады; оң жақ мықын аймағында ауырсынусыз жұмсақ беткейлі, тығыз консистенциялы, ені 2 см, 1 см-ге дейін қозғалғыш, әлсіз шұрылы бар соқыр ішек анықталады; Іштің оң және сол жақ фланкілерінде тоқ ішектің өрлеме және төмендегі бөлімдері ауырсынусыз, ені 3 см-дей, тегіс беткейлі тығыз, шұрылы бар 2-3 см-дей қозғалғыштық дәрежесінде анықталады; Кіндік деңгейінде көлденең орналасқан, әлсіз, тығыз консистенциялы, ені 3 см-дей, ауырсынусыз, қозғалғыш, шұрылы жоқ, көлденең орналасқан тоқ ішек анықталады; Кіндік тұсынан 3см жоғары асқазанның үлкен иіні валик тәріздес, жұмсақ, ауырсынусыз, қозғалмалы түрде анықталады; Ұйқы безі пальпацияланбайды; Бауырдың Курлов бойынша көлемі: 12х8х7 см. Көкбауырдың Курлов бойынша көлемі: 6х4 см. Нәжіс бөлуі қалыпты. Зәр шығару жүйесі. Бүйрек аймағы қарағанда өзгеріссіз, зәр шығаруы күніне 5 рет еркін, ауырсыну сезімі жоқ. Бүйректер пальпацияланбайды. Соғу симптомы екі жақтан да мәнсіз (-). Қуық көлемі өзгермеген, пальпацияда ауырсынусыз. Нейро-эндокринді жүйе. Науқас есі анық, қойылған сұрақтарға уақытында анық жауап береді. Ұйқысы қалыпты. Қалқанша безі пальпацияланбайды.Көру қабілеті мен есту қабілеті жақсы дамыған. Алғашқы диагнозды негіздеу. Ажыратпалы диагноздың I кезеңі. Жетекші синдромды анықтау. Графикалық структура. Синдром | Симптом | | | | | | Буындық синдром | Екі қолдың проксимальды- дистальды фалангааралық, кәрі жілік-алақан буынының, тізе буындарының, аяқ басы саусақтары буындарының ауырсынуы мен қозғалысының шектелуі, күнде зақымдалған буындардағы таңертеңгілік құрысулар ( 1-2 сағатқа), деформация, ісіну. | | | | | | Астеновегетативтік синдром | Жалпы қарағанда: Әлсіздік, басының айналуы, ұйқышылдық, шаршағыштық. | | | | | | Қабылдаған емі | | | | | | | Менің науқасымның жетекші синдромы – Буындық синдром. Мұндай жетекші синдром келесі ауруларда болады: 1. Подагра 2. Реактивті артрит 3. Анкилоздаушы спондилоартрит 4. Ревматоидты артрит Подагра Буындық синдром - Бас бақайдың, тізенің қатты ауыруымен жүретін рецидивтеуші моноартрит тән. Саусақтың буындары зақымданбайды. Тері асты тофустары жиі болады. Буындардың ауырсынуы кенет таңертеңгісін басталады. Ал, менің науқасымда полиартритің, буындар симметриялы және бірінші майда буындардың зақымдылуы, ауырсынудың таңертеңнен күні бойы ұзаққа созылуы ( 2-3 сағат немесе күні бойы) ), қозғалысының шектелуі, деформациялар бар. Тері асты тофустар жоқ. Толық диагноз жасау үшін әрі қарай лабораториялық зерттеу жүргізу қажет. Реактивті артрит Буындық синдром – ішек инфекциясынан кеиін немесе бірге дамиыды. Ассиметриялы ірі немесе орта буындар(тізе,шынтақ) , омыртқаның зақымдануы болады. Ал, менің науқасымда полиартритің, буындар симметриялы және бірінші майда буындардың зақымдылуы, ауырсынудың таңертеңнен күні бойы ұзаққа созылуы ( 2-3 сағат немесе күні бойы), ), қозғалысының шектелуі, деформациялар бар. Толық диагноз жасау үшін әрі қарай лабораториялық зерттеу жүргізу қажет. Реактивті артрит Буындық синдром – ішек инфекциясынан кеиін немесе бірге дамиыды. Ассиметриялы ірі немесе орта буындар(тізе,шынтақ) , омыртқаның зақымдануы болады. Ал, менің науқасымда полиартритің, буындар симметриялы және бірінші майда буындардың зақымдылуы, ауырсынудың таңертеңнен күні бойы ұзаққа созылуы ( 2-3 сағат немесе күні бойы), ), қозғалысының шектелуі, деформациялар бар. Толық диагноз жасау үшін әрі қарай лабораториялық зерттеу жүргізу қажет. Ревматоидты артрит Буындық синдром –ұсақ буындардың, қол басы буындарының симметриялы зақымдануы, сіресудің 30 минутқа және одан да көп күні бойына, ісіну, қозғалысының шектелуі, деформация болады. Берілген клиникалық симптомдар менің науқасымның клиникасына тән.Ажырытпалы дигноздың қорытындысына сүйене отырып, ревматоидты артритті негіздеуге болады Алғашқы диагнозды негіздеу. Ревматоидтық артрит, серопозитивті, баяу ағымды, белсенділік дәрежесі - 1, білезік буындары, қол басы буындары, сол жақ тізе буыны, толарсақ және оң жақ тізе буындары зақымдалуы, рентген сатысы - 3. БФБ – 1. Аралас генезді анемия, (темір тапшылықты + аутоиммунды), 2 дәрежелі Ревматоидтық артрит - Буындық синдром: Екі қолдың проксимальды- дистальды фалангааралық, кәрі жілік-алақан буынының, тізе буындарының, аяқ басы саусақтары буындарының ауырсынуы мен қозғалысының шектелуі, күнде зақымдалған буындардағы таңертеңгілік құрысулар ( 1-2 сағатқа), деформация, ісіну. Баяу ағымды –19 жылға жуық сырқаттану барысында буындарда анкилоз бен контрактуралар жоқ. Белсенділік дәрежесі - 1 – буындардың ауырсынуы, ісінуі орта шамада, ертеңгілік сіресу 1-2 сағат. БФБ – 1 – буындардың қозғалысы шамалы шектеледі, ертеңгілікте біраз уақыт сіреседі, науқас қиындықпен болса да мамандығы бойынша еңбекпен айналыса алады. Анемия - әлсіздік, басының айналуы, ұйқышылдық, шаршағыштық. Зерттеу жоспары А. Лабороториялық зерттеу: 1.Жалпы қан анализі. 2. Жалпы зәр анализі. 3. Биохимиялық қан анализі.(АЛАТ, АСАТ, креатинин, мочевина, СРБ, сиал қышқылы, жалпы белок) 4. синовиялық сұйықтықты зерттеу Б. Аспаптық зерттеу: 5. Экг. 6. Кеуде клеткасының рентгенографиясы. 7. Буынның рентгенографиясы. 1. Жалпы қан анализі. Гемоглобин (Hb) 90 г\л Эритроциттер 4,1 х10 12\л Түстік көрсеткіш 0,65 Тромбоциттер 400 х10 9\л Лейкоциттер 9,5 х10 9\л ЭТЖ 40 мм\сағ Эозинофильдер 1 % Таяқша ядролар 1 % Сегментті ядролық 64 % Лимфоциттер 26 % Моноциттер 8 % Қорытынды: аралас генезді анемия, (темір тапшылықты + аутоиммунды), 2 дәрежелі, гипохромды, лейкоцитоз, ЭТЖ жоғары. 2. Жалпы зәр анализі. Түсі сарғыш Реакциясы қышқыл Мөлдірлігі мөлдір Сал.тығыздығы 1010 Ақуыз - Қант - Лейкоциттер 1-2 к\а Эритроциттер 0-2 к\а Эпителий 2-3 к\а Қорытынды: патологиялық өзгерістер жоқ. 3. Биохимиялық қан анализі. Билирубин - жалпы 11 - тікелей 5,0 - тікелей емес 12.4 АлАт 167 ммоль\л АсАт 115 ммоль\л Жалпы белок 77 г\л Мочевина 6,76 ммоль\л Креатинин 0,064 ммоль\л СРБ ++ Зәр қышқылы 0,20 ммоль\л К+ 4,8 ммоль\л Na+ 141 ммоль\л Са+ 3,7 ммоль\л Ревматоидты фактор (рф) оң (+) Қорытынды:АЛАТ, АСАТ, креатинин, мочевина, СРБ, сиал қышқылы, жалпы белок деңгейі жоғары,РФ анықталды. 4. синовиялық сұйықтықтық:РФ болуы, комплементтер титрінің жоғарлауы, сұйықтық ұйындысының тығыз еместігі. 5. ЭКГ. ҚорытындыСинусты ритм, ЖЖЖ минутына 72 рет. Жүректің электорлық осьі вертикальды. 6. Кеуде сарайының рентгенографиясы. Екіөкпеде де патологиялық өзгерстер жоқ. 7. Буынның рентгенографиясы: білезік буындары, қол басы буындары, сол жақ тізе буындарының остеопорозы, буын жігінің тарылуы, сүйектің көптеген узуралары. Ажыратпалы диагноздың ІІ кезеңі Подагра Қан анализінде зәр қышқылының деңгейінің, несеп қышқылының жоғарлауы. Синовий сұйықтыңында зәр қышқылы кристалдарының және цитоздың көбеюі байқалады. Рентгенде: сүйектің тесілу белгілері (дөңгелек ірі кисталар) болады. Менің науқасымда анықталған зерттеу нәтижелеріне сәйкес келмегендіктен подагра диагнозын жоққа шығарамын. Реактивті артрит Қан анализінде ЭТЖ жоғары, анемия. Серологиялық зерттеуде: Ig M; Ig G; Ig A; пиурия, бактериурия. Рентгенде: буын аралық қуыстың кеңеюі, периостит, эпифиздік остеопароз, остеофит. Синовиальды сұйықтықта: нейтрофильді лейкоцитоз, сұйықтық азаю, белоктық комплемент көп мөлшерде.Менің науқасымда анықталған зерттеу нәтижелеріне сәйкес келмегендіктен реактивті артрит диагнозын жоққа шығарамын. Анкилоздаушы спондилоартрит Қанның жалпы анализінде: гипохромдық анемия, ЭТЖ биіктеуі. Қанның биохимиялық анализінде: СРБ пайда болуы, ДФА сынамасының, фибриноген мөлшерінің биіктеуі және альфа-2-, гамма-глобулиндер деңгейінің жоғарлауы. HLA B 27 антиген анықталуы. рентгенде: ең маңыздысы – сакролеит, сонымен қатар периартикулярлық склероз, анкилоз бен облитерация қалыптасады. Алдыңғы спондилит – омыртқалардың алдыңғы бетінің жоғарғы және төменгі шеттерінің деструкциялық бұзылыстары.(квадратқа ұқсайды). Менің науқасымда анықталған зерттеу нәтижелеріне сәйкес келмегендіктен анкилоздаушы спондилоартрит диагнозын жоққа шығарамын. Ревматоидты артрит жалпы қан анализінде: гипохромдық анемия, лейкоцитоз, ЭТЖ жоғарылау, ревматоидтық фактордың болуы, синовиялық сұйықтықтық:РФ болуы, комплементтер титрінің жоғарлауы, сұйықтық ұйындысының тығыз еместігі. Рентгенде: буын сүйегінің остеопорозы, буын жігінің тарылуы, узуралар, сүйектік анкилоздар. Ревматидтік артритке тән зертханалық аспаптық зерттеу көрсеткіштері: жалпы қан анализінде: гипохромдық анемия, лейкоцитоз, ЭТЖ жоғарылау, ревматоидтық фактордың болуы, синовиялық сұйықтықтық:РФ болуы, комплементтер титрінің жоғарлауы, сұйықтық ұйындысының тығыз еместігі. Рентгенде: буын сүйегінің остеопорозы, буын жігінің тарылуы, узуралар, сүйектік анкилоздар; менің науқасымда анықталған көрсеткіштерге сәйкес болғандықтан, ажыратпалы диагноздың I және II этаптарының мәліметтеріне сүйене отырып, келесі клиникалық диагнозды қоямын. Клиникалық диагнозды негіздеу. Ревматоидтық артрит, серопозитивті, баяу ағымды, белсенділік дәрежесі – 1, рентген сатысы - 3. БФБ – 1. Аралас генезді анемия, (темір тапшылықты + аутоиммунды), 2 дәрежелі Ревматоидтық артрит - Буындық синдром: Екі қолдың проксимальды- дистальды фалангааралық, кәрі жілік-алақан буынының, тізе буындарының, аяқ басы саусақтары буындарының ауырсынуы мен қозғалысының шектелуі, күнде зақымдалған буындардағы таңертеңгілік құрысулар ( 1-2 сағатқа), деформация, ісіну. ЖҚА: лейкоцитоз, ЭТЖ жоғары, СРБ, фибриноген мен сиал қышқылы жоғары деңгейде. Серопозитивті – қанда РФ пайда болуы. Баяу ағымды – 19 жылға жуық сырқаттану барысында буындарда анкилоз бен контрактуралар жоқ. Белсенділік дәрежесі - 1– буындардың ауырсынуы, ісінуі орта шамада, ертеңгілік сіресу 1-2 сағат. Рентген сатысы – 3 - білезік буындары, қол басы буындары, сол жақ тізе буындарының остеопорозы, буын жігінің тарылуы, сүйектің көптеген узуралары. БФБ – 1 - буындардың қозғалысы шамалы шектеледі, ертеңгілікте біраз уақыт сіреседі, науқас қиындықпен болса да мамандығы бойынша еңбекпен айналыса алады. Анемия - әлсіздік, басының айналуы, ұйқышылдық, шаршағыштық. ЖҚА: Гемоглобин 90 г/л. Емдеу жоспары. 1. Режим 2. Диетотерапия 3. Патогенездік ем: А) Стероидтық емес қабынуға қарсы дәрмектер Б) Базистік дәрмектер 4. Дәрмектерді буын ішіне енгізу 5. Физиотерапия 6. Санаторлық-курорттық ем 7. Хирургиялық ем 8. Диспансерлеу 9. Темірдің тапшылығы мен анемияны жою Режим – науқастың жадайына байланысты төсектік тәртіп сақталуы тиіс. Диетотерапия- тағамда витаминдер, әсіресе С, В топ витаминдері және қанықпаған май қышқылдары мол болуы тиіс. Патогенездік ем Стероидтық емес қабынуға қарсы дәрмектер: СҚҚД – ревматоидтық артриттің еміндегі бірінші қатардағы ем шарасы. Бұлардың қабынуға қарсы әсері – қабыну простагландиндерінің синтезін тежеу. Бірақ, сонымен бірге асқазан кілегей қабығының қорғаныс қасиетін қамтамасыз ететін простагландиндердің де синтезін тежейді (кілегейдің, бикарбонаттардың бөлінуін көбейтетін және тұз қышқылының секрециясын азайтатын) |